U studyi padčas abmierkavańnia. Skryn videa CTVBYvideo / YouTube
«Heta nie padabcaśnictva»
Pa słovach viadoŭcy prahramy «Da!No..» na STB Jaŭhiena Pustavoha, takaja zjava, jak «łate-tata» (termin, jaki aznačaje baćku, jaki znachodzicca ŭ adpačynku pa dahladzie dziciaci), tolki ŭkaraniajecca ŭ Biełarusi. Kali raniej u adpačynak pa dahladzie dziciaci (jaho ŭ narodzie nazyvajuć «dekretnym») sychodziŭ tolki adzin pracent mužčyn, to ciapier u im znachodzicca ŭžo dva pracenty.
Dla vyśviatleńnia pytańnia, čamu niekatoryja mužčyny addajuć pieravahu dekretnamu adpačynku, źviarnulisia da adnaho z takich baćkoŭ — Jaŭhiena Anańko. Ciapier mužčyna znachodzicca ŭ druhim dekrecie.
Adnosna zaŭvah pra bytavyja składanaści (pampiersy, dziciačyja sumiesi, chvaroby) mužčyna adkazaŭ: »My ŭsio z žonkaj dzielim napałovu. My padzialili pracu. Jana piać dzion pracuje. Ja — dva, kab niejak adciahnucca ad hetaha ŭsiaho. Ale ja pryvyk…
Heta ni ŭ jakim vypadku nie padabcaśnictva, a cikavy dośvied žyćcia. Ja staŭ na miesca svajoj žonki i staŭ bolš pavažać usich žančyn, u tym liku mamu».
«Heta robicca dla taho, kab mužyk «ababiŭsia»
Padčas abmierkavańnia viadučy prapanavaŭ nazyvać mužčyn u dekrecie na biełaruski manier. Pieršy sakratar Savieckaha rajonnaha kamiteta BRSM Homiela Uładzimir Hutnik na hety kont vykazaŭsia:
«Ja nie razumieju, navošta my vykarystoŭvajem zamiežnyja słovy. Adkul pryjšło słova «łate-tata»? Byccam by siadzieli [dzieci] u kalaskach i pili kavu (nasamreč kavu pili baćki. — NN). U nas ža čym baćka ŭ dekrecie kormić? Sumieśsiu, kali žonka nie paśpiavaje. A ŭ nas ža sumiesi svaje, biełaruskija, biełaktaŭskija. Davajcie nazaviem «biełakt-tata».
U studyi padčas abmierkavańnia. Skryn videa CTVBYvideo / YouTube
Člen Moładzievaha parłamienta Pavieł Łatkovič na hetuju prapanovu zaŭvažyŭ: «Ale ž tady sens źmienicca. Bo jany chočuć u termin «łate-tata» ŭkłaści paniaćcie «miakki tata». I dadaŭ, što jon by ŭ dekret nie pajšoŭ. Heta mužčyna tłumačyć tym, što «nie treba zabirać ad žančyny tuju rolu, jakaja joj dadziena pryrodaj». U dekret, pa mierkavańni Łatkoviča, mužčyna moža syści tolki pad upłyvam peŭnych abstavin. Ale heta nie pavinna być takoj tendencyjaj, jak u Jeŭropie.
«Dla čaho heta robicca? Dla taho, kab mužčyna straciŭ svaju rolu. Dla taho, kab mužyk «ababiŭsia» i praz hadoŭ 20-30 nadzieŭ spadnicu», — ličyć Łatkovič.
Člen Kamunistyčnaj partyi Biełarusi Vital Jurasioŭ padtrymaŭ Łatkoviča: «Z nahody dekretaŭ i «łate-taty» mahu skazać adno. Treba padzialać žanočuju enierhiju i mužčynskuju. Mužčyna — zdabytčyk u siamji. Jon pavinien zdabyć — zabić mamanta — i prynieści, kab žonka jaho pryhatavała. Ale pry hetym dapamahčy joj heta zrabić».
Admietna, što z mužčynami pahadžalisia i dziaŭčaty.
«My dastatkova kansiervatyŭnyja ludzi, jakija vychavanyja na tradycyjnych kaštoŭnaściach. I heta dobra. Treba zachavać hetuju samabytnaść. Kali ŭ nas budzie «łate-tata», to što ŭ nas zastaniecca ad našaj samabytnaści? Ci nie stracim my siabie? Bo maci — heta tradycyjnaja maci. A mužčyna — tradycyjna abaronca i zdabyŭca»,
— adznačyła studentka BDU Marta Kavalenka.
Nie dapamoh pieraŭpeŭnić prysutnych u studyi i inšy «łate-tata», jaki vyjšaŭ na suviaź, — Viktar Sapietaŭ. Da vychadu ŭ adpačynak pa dohladzie synoŭ-dvajniataŭ mužčyna pracavaŭ ślesaram na «Mahiloŭhazie».
Viktar adznačyŭ, što nie ličyć niečym haniebnym znachodžańnie mužčyny ŭ dekrecie. «Padčas dekretu stanovišsia ź dziećmi bližej, razumieješ ich lepš. Znachodzišsia na adnoj chvali. Jany da ciabie ciahnucca. Ty — da ich. Hetyja paŭtara hoda, što ja pravioŭ ź dziećmi ŭ małaletnim uzroście, za ich vialiki dziakuj…. Ja znachodziŭsia paŭtara hoda ź imi 24/7 i heta nasamreč vielmi kruta», — zapeŭniŭ Viktar.
«U nas zamiest «łate-taty» jość svoj Baćka»
Zaŭvažym, što ŭ studyi znajšlisia ludzi, jakija sprabavali davieści tezis, što niekatoryja mužčyny nie horš za žančyn mohuć spravicca z dahladam dziaciej i treba razumieć, što ŭsie siemji roznyja, tamu rašeńnie, chto pojdzie ŭ dekret, zaležyć ad kankretnaj situacyi. Adznačałasia važnaść taho, kab u vychavańni dziaciej udzielničali i tata, i mama.
Studentka BDU Karalina Łatupava zaŭvažyła, što razmovy pra mužčynskuju i žanočuju enierhii, mužčynskuju i žanočuju roli — «jaskravaja apora stereatypaŭ». «Naša hramadstva madyfikujecca, a stereatypy ŭkaranilisia».
Jana źviarnuła ŭvahu na toje, što ŭviadzieńnie zakanadaŭstvam 14-dzionnaha nieapłatnaha «dekretu» dla mužčyn dapamahaje ŭ tym liku ŭraŭniać u pravach mužčyn i žančyn. «Žančyna stała subjektam socyumu, chodzić na pracu. Tak čamu mužčyna nie moža pajści ŭ dekret? Baćkami zjaŭlajucca i žančyna, i mužčyna».
«Zrazumieła, što ciapier hramadstva mianiajecca, madernizujecca, ale my vybirajem pradukty naturalnyja, a nie hiennamadyfikavanyja. Tak i ŭ tradycyjnym układzie. Kali mužčyna choča dapamahčy svajoj žoncy, pavinien taksama trymać hetu nošu — płod kachańnia.
Ale nie pavinien zabyvać, što jon — Adam, i na im vialikija abaviazki. I zarabić hrošy, i abaranić siamju. A kali ty stanovišsia, tak skažam, bolš dobrym, jak heta ŭvohule paŭpłyvaje na raźvićcio charaktaru i mužčyny-voina?
Bo my pavinny zastavacca voinami. A ŭ nas zamiest «łate-taty» jość svoj Baćka. I jon nikoli nie moža syści ŭ dekret, bo nas usich, i naš tradycyjny ŭkład, i našu ekanamičnuju madel raźvićcia treba pravieści pa tonkim lodzie», —
padvioŭ vynik dyskusii Jaŭhien Pustavy.
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy pastavili pad sumnieńnie kliše pra mužčyn-palaŭničych i žančyn-źbiralnic
