U situacyi, kali biełaruskaja ŭłada i častka hramadstva napałochanyja nastupstvami ŭkrainskaha Majdanu dla hetaj krainy, u šerahach biełaruskaj apazicyi stali hučać naściarožanyja hałasy: a ci apraŭdanaja novaja Płošča? Hetaj temie była pryśviečana i dyskusija ŭ ramkach kruhłaha stała «Uroki Ukrainy dla Biełarusi», jaki adbyŭsia 31 sakavika ŭ Varšavie.
Udzielnik hetaha mierapryjemstva, adzin ź lidaraŭ hramadzianskaj kampanii «Havary praŭdu» Andrej Dźmitryjeŭ u intervju Naviny.by vykazvaje svoj punkt hledžańnia pa hetych pytańniach, a zaadno i prezientuje novuju ideałohiju ruchu.
- Andrej, dyk ci pryjšli ŭdzielniki dyskusii ŭ Varšavie da ahulnaj vysnovy?
- Udzielniki kruhłaha stała pahadzilisia, što treba abjadnać siońniašnija realii z histaryčnym minułym i nazapašanym dośviedam biełaruskaj dziaržaŭnaści. Biez abjadnańnia hramadstva vakoł idei niezaležnaści i jaje kaštoŭnaści Biełaruś nie zmoža dać efiektyŭny adkaz na sučasnyja vykliki i pahrozy.
Apošnija padziei va Ukrainie dazvolili realna acanić prablemy, jakija stajać pierad našym narodam, adździalić hałoŭnaje ad nieistotnaha. My pačali zadavać sabie pravilnyja, choć i nie zaŭsiody zručnyja, pytańni. Stała vidavočnaj hałoŭnaja słabaść siońniašniaj Biełarusi, a značyć, i naša hałoŭnaja meta.
- Jakaja ž jana?
- Meta - umacavańnie niezaležnaści, aŭtarytetu krainy i ŭzmacnieńnie roli, siły hramadstva. Pryjšoŭ dziŭny čas: para abjadnać VKŁ i BSSR, Sapiehu i Mašerava! Usio heta - paćviardžeńnie prava biełarusaŭ na niezaležnuju dziaržavu. Nam treba mianiać padychod da ekanomiki, vajennaj daktryny i mižnarodnych intaresaŭ. Bo ciapier abaroncaŭ biełaruskaj niezaležnaści vielmi mała.
- Miarkujučy pa ŭkrainskich padziejach, hałoŭnaja pahroza niezaležnaści zychodzić ad Rasiei. Dyk što ž, terminova rvać adnosiny ź joj i ŭstupać u NATA?
- Kali znachodzišsia ŭ kletcy z tyhram, samaje niedalnabačnaje - paviarnucca da jaho śpinaj i pabiehčy z krykam da vychadu. Nie, treba pieraadoleć strach: hladzicie jamu ŭ vočy, kažycie spakojna i pavolna, a tym časam krok za krokam adstupajcie ŭ zonu biaśpieki.
- Šmat chto ciapier kaža, što Łukašenka mienavita tak i robić…
- Jon hod za hodam rabiŭ kroki ŭhłyb hetaj kletki - dziela svajoj ułady. Łukašenka zaŭsiody zmahaŭsia za ŭładu, a nie za niezaležnaść. Vynikam 20 hadoŭ jaho praŭleńnia staŭ poŭny pravał u hetym kirunku. Kab nie stracić uładu, jamu, viadoma, patrebna niezaležnaść, ale ŭ novych realijach i pry jaho 60-hadovym uzroście hetaha ŭžo zanadta mała. Čałaviek stamiŭsia, u jaho niama sił dla novych rašeńniaŭ. Takoje stanovišča rečaŭ robić našu krainu lohkaj zdabyčaj.
- I što ž, pa-vašamu, moža zaraz pracavać na ŭmacavańnie našaj niezaležnaści?
- U pieršuju čarhu - źmianieńnie struktury ekanomiki: treba sychodzić ad zvykłych savieckich schiem, jakija ŭžo pa vyznačeńni ŭmacoŭvajuć zaležnaść ad Rasii. Dalej, armija pavinna razumieć: u niezaležnaści Biełarusi niama siabroŭ, tolki my sami - jaje asnova. My pavinny damahacca niejtralnaha statusu krainy i surjozna raspracoŭvać novuju vajennuju daktrynu, asnovaj jakoj budzie hramadstva, a nie tolki armija. Našy dziady ŭžo dakazali heta praz mahutny partyzanski ruch. Treba ŭkładvacca ŭ hramadstva, uzmacniać jaho rolu ŭ dziaržavie. Mienavita mocnaje hramadstva, a nie armija čynoŭnikaŭ - asnova mocnaj dziaržavy. I apošniaje: na našaj terytoryi važna vybudavać bałans ekanamičnych intaresaŭ suśvietnych hulcoŭ. Usio heta vydatna zaraz adčuvajuć našy ludzi, napałochanyja tym, što adbyvajecca ŭ śviecie naohuł i vakoł Biełarusi ŭ pryvatnaści.
- Jość mierkavańnie, što biełaruskaje hramadstva nie šanuje niezaležnaść, tamu što jana dastałasia jamu darma…
- Pahałosku pra toje, što naša niezaležnaść - heta padarunak, prydumali jaje praciŭniki. Bolšaść vojnaŭ jak u siaredzinie 17-ha stahodździa z Maskovijaj, tak i ŭ 1812-m, i Vialikaja Ajčynnaja, mnohija paŭstańni byli kryvavaj baraćboj mienavita za naša prava žyć tut i zastavacca saboj. Ułada mianiajecca - biełarusy zastajucca. Naša niezaležnaść zavajavanaja našym narodam.
- Ale ž jość siarod hramadzian Biełarusi i tyja, chto padtrymlivaje dziejańni Rasii siońnia…
- Nie błytajcie emocyju spałochu bolšaści nasielnictva z uchvałoj dziejańniaŭ Rasii. Tych, kamu padabajecca toje, što robić Kreml zaraz, hatovych pastavić kryž na Biełarusi, - mienšaść. Bolšaść ža našaha naroda baicca vajny, baicca stracić Biełaruś. Tamu pieršaja ich reakcyja - admaŭleńnie ŭsiaho, što, na dumku hetych ludziej, moža pryvieści da paŭtoru takoha scenara ŭ nas doma.
- Jak usio heta ŭpłyvaje na płany apazicyi adnosna 2015?
- Novaja pahroza prymušaje nas pa-novamu pahladzieć na ŭsio, što adbyvajecca ciapier u rehijonie i budzie adbyvacca ŭ našaj krainie. Pa-pieršaje, vidavočna, što kancepcyja mirnych pieramienaŭ, narodnaha refierendumu - heta adzinaja kancepcyja demakratyčnych sił, jakuju hatova pačuć hramadstva. Pa-druhoje, treba razumieć, što my siońnia pavinny dumać pra supraćstajańnie nie prosta Łukašenku, a tym, chto hatovy i moža vykarystoŭvać našu słabaść. Tamu treba vielmi surjozna padychodzić da scenara Płoščy, kab nas nie pryjechali ratavać tanki inšaj krainy.
- Dyk što ž zaraz apazicyi rabić?
- My razumiejem: tolki mirny sposab pieradačy ŭłady, na asnovie hramadskaha dyjałohu, moža harantavać zachavańnie niezaležnaści i demakratyčny šlach raźvićcia dziaržavy. A dla hetaha treba abjadnać bolšaść.
Karystajučysia vypadkam, zaprašaju da dyskusii pra temy i formy takoha dyjałohu ŭsie demakratyčnyja siły, usich nieabyjakavych hramadzian našaj krainy.
