Удзельнікі трэцяга форуму «Пояс і шлях», Пекін, 18 кастрычніка 2023 года. Наперадзе ідзе кіраўнік Кітая Сі Цзіньпін, злева ад яго — прэзідэнт Інданезіі Джока Відода, справа — прэзідэнты Узбекістана і Казахстана. Фота: AP Photo / Louise Delmotte
Форум «Пояс і шлях» за міжнароднае супрацоўніцтва» — гэта статусная падзея, бо «Адзін пояс, адзін шлях» — галоўная міжнародная ініцыятыва Сі Цзіньпіна.
Першы такі форум адбыўся ў 2017 годзе, другі — у 2019-м. У першым удзельнічалі 29, а ў другім — 37 кіраўнікоў дзяржаў. Пасля кавіднай паўзы трэці форум сабраўся ў Пекіне 17—18 кастрычніка 2023 года.
Інвестуючы ў развіццё транспартнай інфраструктуры, Кітай імкнецца стварыць зручныя для сябе ланцужкі міжнароднага гандлю і прывязаць да сябе эканамічна як сумежныя, так і аддаленыя краіны.
Менавіта таму ЗША, Брытанія, Японія, Паўднёвая Карэя, Канада, Францыя, Нямеччына і Аўстралія ад пачатку глядзелі на ініцыятыву стрымана, калі не з падазрэннем. Ужо на першых форумах яны былі рэпрэзентаваныя на ўзроўні міністраў, дарадцаў ці дэпутатаў парламентаў. Аляксандр Лукашэнка, наадварот, ганарыўся сваім удзелам у першым і другім форумах «Пояса і шляху».
У 2017 і 2019-м не ўсе еўрапейскія краіны ігнаравалі падзею ў Пекіне. Так, на першым форуме прысутнічалі кіраўнікі Польшчы, Іспаніі, Італіі, Грэцыі, Турцыі, Чэхіі, Венгрыі, Сербіі, Швейцарыі. На другім былі кіраўнікі Італіі, Партугаліі, Аўстрыі, Грэцыі, Кіпра, Швейцарыі, Венгрыі, Чэхіі, Сербіі.
А вось на сёлетні форум з еўрапейцаў прыбылі толькі венгр Орбан і серб Вучыч, якія займаюць згодніцкую пазіцыю адносна Расіі і Кітая. Адносіны краін Захаду з Кітаем за апошнія гады істотна пагоршалі, асабліва пасля таго як Пекін не адмежаваўся ад Масквы пасля нападу Расіі на Украіну, хоць і не стаў пастаўляць Расіі ўзбраенні, якіх Маскве не хапае.
І на першы, і на другі форум прыязджалі прэзідэнты шматлікіх краін былога СССР. Прысутныя яны і сёлета: Расія, Казахстан, Узбекістан, Туркменістан (апошні — у асобе Бердымухамедава-бацькі).
Таму адсутнасць Лукашэнкі на сёлетнім форуме кідаецца ў вочы.
Не запрасілі ў Паднябесную прэзідэнтаў невялікіх і небагатых Кыргызстана і Таджыкістана, не прыехалі і кіраўнікі Грузіі і Азербайджана. У той жа час кітайскае агенцтва «Сіньхуа» паведамляе пра ўдзел лідараў Лаоса, Манголіі, В'етнама, Камбоджы, Кеніі, Непала, Шры-Ланкі, Егіпта, Тайланда, Інданезіі і багатай на сыравіну Папуа — Новай Гвінеі. Нават прадстаўнік «Талібана» ёсць. У той жа час не прыехала ў Пекін кіраўніцтва М'янмы — раней у форумах удзельнічала Аўнг Сан Су Чжы, адхіленая ад улады ў выніку дзяржаўнага перавароту.
Аляксандр Лукашэнка ганарыцца сваімі асаблівымі адносінамі з Кітаем, які ён бачыў супрацьвагай не толькі Захаду, але эканамічна — і Расіі. У Беларусі вырасла некалькі вытворчасцяў, пабудаваных на кітайскія крэдыты, і з'явіўся тэхнапарк «Вялікі камень». Кітай прызнае Аляксандра Лукашэнку, на пачатку года яго ў Пекіне сустракаў Сі Цзіньпін.
«Гэта вельмі, вельмі дзіўна, што Лукашэнку цяпер не запрасілі», — сказаў «Нашай Ніве» мінскі чыноўнік.
Пакуль два дзясяткі прэзідэнтаў і прэм'ераў падымалі келіхі на банкеце ў Пекіне, Лукашэнка прымаў у Мінску пасла Венесуэлы. Прэзідэнта гэтай краіны ў Пекіне таксама не было — у адрозненне ад дэмакратычна абраных кіраўнікоў Аргенціны і Чылі.
Чаму чалавека, які гадамі прадае ідэю аб замене заходніх сувязяў і рынкаў на кітайскія, гэтым разам у Пекіне бачыць не захацелі?
«Магчыма, гэта знак, што пасля падзей апошніх гадоў, у святле напружаных адносін Беларусі з заходнімі суседзямі і пагрозы поўнага закрыцця беларуска-польскай мяжы Беларусь перастала быць ключавым уваходам у ЕС у рамках канцэпцыі «Адзін пояс, адзін шлях», — выказаў «Нашай Ніве» меркаванне былы беларускі дыпламат, які папрасіў, каб яго імя не называлі.
«Адсутнічаюць таксама поспехі з «Вялікім каменем» — новыя кампаніі з ЕС не прыходзяць, старыя ў сваёй большасці сышлі», — зазначыў ён.
«Значэнне тых ці іншых крокаў кітайскай дыпламатыі зразумець не заўсёды проста. Але гэта адназначна паказчык, што гаварыць з Аляксандрам Лукашэнкам у фармаце эканамічнага форуму «Адзін пояс, адзін шлях» няма пра што. Кітай хоча беспраблемнага транзіту тавараў у Еўрасаюз і з Еўрасаюза. Польшча, Літва і Латвія знайшлі ахілесаву пяту Аляксандра Лукашэнкі, калі папярэдзілі, што ў выпадку паўтарэння атакі мігрантамі ці іншых гібрыдных пагроз проста закрыюць мяжу», — звяртае ўвагу іншы беларускі дыпламат, які таксама папрасіў, каб яго імя не называлі.
Чытайце таксама:
У Мінску дабудавалі вялізнае новае пасольства Кітая. Прычым гэта цэлы комплекс будынкаў
Двайнік ці не? Паездка Пуціна ў Пекін зноў нарадзіла спрэчкі. Глядзім ФОТЫ
Перад выступам Пуціна ў Пекіне некалькі чалавек выйшлі з залы
