Adbudziecca heta, jak tolki ŭ arhanizacyju ŭstupić Rasija. Adnak Adzinaja ekanamičnaja prastora, u realijach jakoj my pačali žyć z 1 studzienia, praduhledžvaje, što normy SHA paśla atrymańnia siabroŭskaha bileta Rasijaj pavinnyja buduć vykonvacca ŭsimi ŭdzielnikami AEP, heta značyć i Biełaruśsiu, i Kazachstanam.
Alaksandr Hurjanaŭ nie bačyć u hetym ničoha strašnaha: «
Impartu — pravy, ekspartu — abaviazki
Niahledziačy na toje, što pa niekatorych pazicyjach jość časavy łah, tracina taryfaŭ budzie źnižanaja nieadkładna, jak tolki Rasija ŭstupić u SHA. Pieršaj z novymi vyklikami sutykniecca halina sielhasmašynabudavańnia. Impartnyja pošliny praktyčna pa ŭsioj namienkłatury pradukcyi ŭpaduć ź ciapierašnich 15% da 5%. Heta istotna paŭpłyvaje na strukturu rynku — impart techniki viadomych jeŭrapiejskich i amierykanskich brendaŭ, takich jak John Deere, pavialičycca. U «Stratehii raźvićcia sielskahaspadarčaha mašynabudavańnia da 2020 hoda», raspracavanaj Minpramhandlu i Minsielhasam Rasii, havorycca, što «źnižeńnie impartnych taryfaŭ dazvolić zamiežnym vytvorcam zakłaści hetuju roźnicu ŭ canu pradukcyi. Adbudziecca piacirazovy rost impartu». Pa prykłady daloka chadzić nie treba. Va Ukrainie chapiła hoda paśla ŭstupleńnia ŭ SHA, kab
Da projhryšych halinaŭ ekśpiert taksama adnosić vytvorčaść budmateryjałaŭ, charčovuju i lohkuju pramysłovaść, mašynabudavańnie. Heta značyć, haliny, aryjentavanyja na ŭnutrany rynak. Tamu što na im budzie ŭzmacniacca kankurencyja ź impartam. I haliny, ekspart jakich aryjentavany pieravažna na krainy SND. Raźliki MZS pakazvajuć, što ŭ dačynieńni da bolš čym 1000 pazicyj rasijskija abaviazańni pierad SHA nižejšyja za dziejnyja staŭki Adzinaha mytnaha taryfu Mytnaha sajuza na 7–15%. Ź ich bolš za 50 pazicyj — adčuvalnyja dla Biełarusi. Naprykład, małako i viarški ŭ ćviordym vyhladzie, charčovyja pradukty, jakija źmiaščajuć kakavu, niekatoryja farby, łaki, telefonnyja aparaty, televizary, a taksama novyja siedłavyja ciahačy nizkaha ekałahičnaha kłasa dla ekspłuatacyi va ŭmovach biezdarožža, samazvały. Jašče pa 1500 pazicyjach rasijskija taryfnyja abaviazańni pierad SHA nižejšyja za dziejnyja staŭki Adzinaha mytnaha taryfu na 4–6,5%. Ź ich adčuvalnyja 160 pazicyj. Heta mebla, sintetyčnyja nitki, lamiec, viaroŭki, tkaniny i tekstylnyja vyraby, butelki jomistaściu mienš za 1ł, škłovałakno, pralnyja mašyny, mikrachvalevyja piečy, a taksama niekatoryja novyja i karystanyja paŭpryčepy.
Pry hetym Iryna Tačyckaja padkreślivaje, što haliny, jakija vyjhrajuć u Rasii, nie vyjhrajuć ŭ Biełarusi: «Heta mietałurhičnaja i chimičnaja pramysłovaść. Čamu ŭ nas nie? Tamu što my nie atrymajem tych pieravahaŭ, jakija atrymaje Rasija ad ustupleńnia ŭ SHA. Hetyja haliny, u tym liku ŭ Biełarusi, pastajanna znachodziacca pad kampiensacyjnymi pošlinami i antydempinhavymi rasśledavańniami. Heta značyć pry dapamozie takich nietaryfnych barjeraŭ u ZŠA i ES abmiažoŭvajuć impart našaj pradukcyi. Ale jak tolki Rasija ŭstupić u SHA, u jaje źjavicca mahčymaść źmiakčyć hetyja „sankcyi“ , a ŭ nas nie, pakul my nie ŭstupili ŭ SHA». Voś i atrymlivajecca, što impartu my abaviazanyja budziem adkryć darohu i źniać mnohija barjery dla zamiežnych tavaraŭ, ale dla našaha ekspartu ŭmovy buduć nie tolki nie palapšacca, a tolki paharšacca.
SHA — zło abo karyść?
Šmat dzid było złamana ŭ dyskusii na hetuju temu. Prychilnikaŭ palarnych punktaŭ hledžańnia i siońnia niamała. Ale na baku «suprać» vidavočna prahladajecca łobi tych halin i pradpryjemstvaŭ, jakim daviadziecca źmianić zvykły ŭkład spakojnaha žyćcia ź dziaržpadtrymkaj i zaniacca padvyšeńniem kankurentazdolnaści.
Naprykład, tyja ž kambajny, a paśla i traktary. Dla biełaruskich fiermieraŭ źjaŭleńnie tut bolš tannaj zamiežnaj techniki — heta dobra. Tamu što siońnia jany adčuvajuć surjoznyja prablemy: novyja mašyny jany dazvolić sabie nie mohuć, a pa zapčastki davodzicca stajać u čerhach paśla ŭsich SVK. Dla «Homsielmaša», «Lidy» — heta zło. Unutrany rynak — jašče paŭbiady. A voś rasijski ŭtrymać budzie vielmi składana. Tam i fiermieraŭ bolš, i prapanovy buduć pryvabnyja.
Anałahičnaja situacyja pa mnohich napramkach. Nahadajem, što pa pramysłovych tavarach u siarednim taryf budzie źnižany z 9,5% da 7,3%. Pa sielskahaspadarčaj pradukcyi — z 13,2% da 10,8%. Taksama da 2018 hoda Rasija abaviazvajecca ŭdvaja skaracić subsidyi sielskaj haspadarcy — z $ 9 młrd. U 2012 hodzie da $ 4,4 młrd, pry hetym pradpryjemstvy APK nie buduć atrymlivać ekspartnych subsidyj. Dla asobnych katehoryj praduktaŭ charčavańnia buduć admienienyja i lhoty pa PDV. Na chimičnuju pradukcyju pošliny źniziacca z 6,5% da 5,2%, na elektraabstalavańnie — z 8,4% da 6,2%, na draŭninu i papieru — z 13,4% da 8%, na cukar — z $ 243 za tonu da $ 223. Pošliny na bavoŭnu i prahramnaje zabiaśpiečańnie buduć skaročanyja ź ciapierpšnich 5,4% da nula.
Akramia taho, siabroŭstva ŭ SHA značna pavialičyć prytok u Rasiju niepasrednych zamiežnych inviestycyj. Tady pavialičycca abjom pieradačy sučasnych technałohij. Heta zabiaśpiečyć raźvićcio i dalejšuju madernizacyju rasijskich pradpryjemstvaŭ, strukturnyja zruchi ŭ ekanomicy. U Minekanomiki ŭ suviazi z hetym aścierahajucca, što «nie vytrymajuć kankurencyi z boku nie tolki zamiežnych, ale i rasijskich tavaraŭ stratnyja biełaruskija pradpryjemstvy, a taksama subjekty haspadarańnia, jakija karystajucca biudžetnaj padtrymkaj». Iryna Tačyckaja padkreślivaje: «Važna razumieć, što inviestycyi ŭ vypadku rehijanalnych handlovych pahadnieńniaŭ prychodziać u vialikija krainy. Heta aksijoma». Takim čynam, biełaruskim vytvorcam daviadziecca zmahacca za ŭschodni rynak, uładam — za kožnaha inviestara. Tamu ŭ hetaj situacyi Biełaruś dvojčy prajhraje.
Ale ŭsio ž «niama licha biez dabra». Biełaruskim pradpryjemstvam daviadziecca ŭziacca za spravu i pavyšać kankurentazdolnaść. Heta ŭžo budzie pytańnie vyžyvańnia. Zakryć miežy nichto nie dazvolić. Uklučyć administracyjnyja ryčahi — taksama. A kab mieć mahčymaść abaraniać svaje tavary na zamiežnych rynkach, uładam daviadziecca paśpiašacca ź siabroŭstvam u SHA. Ale dla hetaha, akramia pieramovaŭ ab taryfach, nieabchodna budzie pravieści reformy i značna libieralizavać ekanomiku, pravieści pryvatyzacyju, spraścić administracyjnyja pracedury i hetak dalej. Nu, a samaje hałoŭnaje, što ŭ vyniku hałoŭnyja vyhady atrymaje spažyviec, u jakoha źjavicca šyroki vybar tavaraŭ i pasłuh značna bolš vysokaj jakaści i bolš nizkich cen.
