 PAR. Vid na Kiejptaun |
Futbolnaje leta-2010. Samy čas źviarnuć uvahu na haspadyniu mundyjala — Paŭdniova-Afrykanskuju Respubliku. Kolki cikavostak pra PAR.
 PAR |
Jeŭrapiejskaja kałonija. Doŭhi čas, akramia šmatlikich murynskich plamion, tut žyli tolki hałandskija kałanisty i niešmatlikija vyhnancy z Francyi i Niamieččyny. U kancy ChVIII st. pryjšli brytancy: kali hlanuć na mapu, dyk zaŭvažaješ, što Paŭdniovaja Afryka — važny pieravałačny punkt pa darozie ź Jeŭropy ŭ Indyju, kluč da roskvitu Brytanskaj impieryi.
U vyniku vojnaŭ brytancy zamacavalisia na mysie Dobraj Nadziei. Ale ŭsio adno jeŭrapiejskaha ludu ŭ hetym kutku płaniety nie paboleła: Paŭdniovaja Afryka zastavałasia adno pieravałačnym punktam, prosta jašče adnym paŭstankam pa maršrucie «Łondan-Bambiej» i «Bambiej-Łondan». Na bierazie akijana navat stajali paštovyja skryni: karabli, jakija išli ŭ Indyju pakidali poštu dla karabloŭ, jakija kiravalisia ŭ Brytaniju, i naadvarot.
 Paŭdniovaafrykanskija partyzany |
Kraina vyzvaleńnia i paniavoleńnia. 1899-1902 - adna z samych dramatyčnych staronak najnoŭšaj historyi — vajna biełych pasialencaŭ Paŭdniovaj Afryki suprać Brytanskaj mietrapolii. Mienavita admysłova dziela buraŭ anhielskija vojski vynajšli «chaki». Zmahacca ŭ zaŭvažnych čyrvonych mundurach užo nie dazvalali novyja vajennyja ŭmovy: źjaviłasia aŭtamatyčnaja zbroja. Anhielcam heta dapamahło — jany pieramahli, ale bury atrymali peŭnaje samakiravańnie.
Biełyja žychary PAR, spaznaŭšy horki smak voli, u 1948 h. ŭsio ž nakinuli piatlu ŭ vyhladzie aficyjnaj palityki rasavaha adasableńnia, aparteidu, na šyju karennaha nasielnictva krainy. Tolki ŭ 90-ch h. XX st. pad ciskam čornaj balšyni i mižnarodnaha supolnaści kiraŭniki dziaržavy pamianiali rasisckija zakony i vyzvalili z turmaŭ šmatlikich palitviaźniaŭ, siarod jakich byŭ budučy pieršy čorny prezident krainy, Nelsan Mandeła.
 |
Made in South Africa.
1. Paŭdniovaja Afryka — radzima samych vieličnych drevaŭ płaniety, domapadobnych baababaŭ.
2. Kultura Paŭdniovaj Afryki — spałučeńnie afrykanščyny i jeŭrapiejščyny. Prykład: u jochanesburhskich restaracyjach možna zakazać stejk z małpiaciny, zroblenaj na jeŭrapiejski manier.
3. Radzima dyjamientaŭ. I nie tolki: vializnyja radoviščy zołata, płaciny, uranu. Niama chiba nafty. A jašče PAR — adzin z najvialikšych pastaŭščykoŭ sadaviny. Bolš za 150 vidaŭ usialakich sakavitaściaŭ štodnia vyjazdžaje na ekspart.
4. Vino. U Biełarusi nie tak šmat paŭnočnaafrykanskich tavaraŭ, ale zasłužanaj papularnaściu karystajecca vino Made in South Africa, jakoje cisnuć daloka za ekvataram, a raźlivajuć na minskim «Kryštali».
Svojskaja kraina. Kali abhledzieć mapu PARu, dyk u vočy kidajecca ankłaŭ, karaleŭstva Lesota, atočanaje z usich bakoŭ. Jak jano ŭfarmavałasia? Karaleŭstva Lesota naradziłasia ŭ XIX st. u vyniku baraćby pamiž hałandcami i anhielcami. Na peŭnym etapie Brytanskaj impieryi było vyhadna isnavańnie sajuznaj dziaržavy tuziemcaŭ, jakaja dapiakała sumiežny hałandski ankłaŭ — Aranžavuju respubliku. Lesota daciahnuła da našych dzion, Aranžavaja respublika ŭliłasia ŭ skład PAR.
 Šarliz Teron |
Znakamityja paŭdniovaafrykancy. Nelsana Mandełu i navat jahonuju niaŭdalicu-žonku Ŭini viedajuć usie, a jak nakont inšaha zmahara za pravy čornych, taksama nobieleŭskaha łaŭreata Desmanda Mpiła Tutu?
Chto jašče? Pravadyr Jonkier Afrykaanier, jaki ŭ XIX st. ułasnymi rukami abjadnaŭ paŭdniova-zachodnija narody Afrycy ŭ vialikuju, ale nietryvałuju dziaržavu, jakuju ścipła nazvaŭ — Impieryja Afrykaaniera.
Adna z samych panadnych aktorak Halivudu Šarliz Teran taksama z hetych krajoŭ.
Kryścijan Barnard — kardyjochirurh, aŭtar pieršaj transpłantacyi serca — jaje ziamlak.
Naastatak, nie zabudziemsia na afrykanskich Radziviłaŭ — siamju Opienhiejmieraŭ, dynastyju zdabytčykaŭ dyjamientaŭ, niekaranavanych karaloŭ Afryki.
