Deficyt uradžaju kakava-baboŭ u hetym hodzie moža skłaści 500 tysiač ton — heta 10% suśvietnaha rynku. Na biržy tona kakava-baboŭ ciapier kaštuje $10 tysiač, choć hod nazad jaje pradavali za $2 tysiačy.
Jeŭrapiejskija vytvorcy šakaładu niasuć straty. U pryčynach kratnaha rostu cen na asnoŭny inhredyjent šakaładu raźbirałasia «Mieduza».
Klimatyčnyja źmieny
Pieršaja pryčyna, na jakuju źviartajuć uvahu aŭtary, źjaŭlajecca źmiena klimatyčnych umovaŭ u Zachodniaj Afrycy — adnym z asnoŭnych rehijonaŭ vytvorčaści kakava-baboŭ, vyklikanaja fienomienam El-Nińja, jaki pačaŭsia ŭ 2023 hodzie i źmianiŭ režym viatroŭ u Cichim akijanie, a taksama hłabalnym paciapleńniem.
U vyniku ŭ Zachodniaj Afrycy ŭ minułym hodzie značna vyrasła kolkaść apadkaŭ i ŭzrasła vilhotnaść. Heta pasłužyła pryčynaj raspaŭsiudžańnia šeraha zachvorvańniaŭ drevaŭ i pryviało da nastupnaj ich vysiečki. Pa roznych acenkach, tolki ŭ Hanie chvarobami było paškodžana ad traciny da pałovy drevaŭ.
Pa źmienu apadkam pryjšła zasucha. Tempieratura siahała vyšej za 40 hradusaŭ, što značna pieravysiła aptymalnyja dla drevaŭ 18-32 hradusy.
Płady kakava. Kot-dJIvuar. Fota: AP Photo/Sophie Garcia
Što akramia klimatu?
Deficytu i rostu koštaŭ spryjajuć i inšyja faktary. Pasadki drevaŭ kakava ŭ Zachodniaj Afrycy znachodziacca na ziemlach, jakija ŭtrymlivajuć zołata.
Niezakonnyja zdabytčyki vyniščajuć pasadki dziela pošuku hetaha mietału. Tolki ŭ 2022 hodzie pa hetaj pryčynie było stračana kala 20 tysiač hiektaraŭ. Z-za prablem z zołatazdabytčykami fiermieram składana znajści rabotnikaŭ.
Na situacyju taksama ŭpłyvaje palityka ŭradaŭ krain Zachodniaj Afryki. Zakupka syraviny ŭ fiermieraŭ adbyvajecca praź śpiecyjalnaha rehulatara, jaki vyznačaje canu.
Uzamien jon biare na siabie abaviazak sačyć za dabrabytam fiermieraŭ, finansujučy novyja pasadki, dapamahajučy abnaŭlać staryja, pastaŭlajučy ŭhnajeńni i piestycydy.
Ale, pa słovach samich fiermieraŭ, hetaja dapamoha nie adpaviadaje patrabavańniam. Tak, naprykład, u Hanie novymi pasadkami była zaniata tolki dziasiataja častka nieabchodnych terytoryj. A pastaŭki ŭhnajeńniaŭ i srodkaŭ abarony raślin pastajanna zatrymlivajucca.
Akramia zołatazdabytčykaŭ, nie mienšyja straty fiermieram Hany nanosiać kantrabandysty. Kryminalnyja hrupoŭki niezakonna vyvoziać syravinu ŭ susiedni Kot-dJIvuar, dzie ceny na jaje trochi bolšyja.
Za minuły hod takim čynam z abarotu krainy było vyviedziena 150 tysiač ton kakava. Heta vielmi surjoznaja ličba. U hetym siezonie prahnazujecca ahulny ŭradžaj pamieram 650 tysiač ton.
U vyniku dachody fiermieraŭ skaračajucca, a miascovyja zavody pa pierapracoŭcy syraviny hublajuć zamovy. Niekatoryja ŭžo zakrylisia.
Na pohlad ekśpiertaŭ, halina adčuvaje «chraničny niedachop inviestycyj» — nastupstva doŭhaterminovaha pieryjadu nizkich cen. Heta nie dazvalaje fiermieram pašyrać pasadki voś užo šmat hadoŭ i abnaŭlać infrastrukturu. Hrošaj nie chapaje navat na ŭhnajeńni i srodki abarony ad škodnikaŭ.
Rabočyja pakujuć kakava-baby. Nihieryja. Fota: AP Photo/Sunday Alamba
Situacyja ŭskładniajecca i prablemami z pastaŭkami, častka ź jakich išła praz Čyrvonaje mora. Paśla atak jemienskich chusitaŭ vyras košt frachtu.
Vytvorcy šakaładu ŭ takich umovach pieraklučylisia na pastaŭki z Ekvadoru i Indaniezii. Ale mahutnaściej hetych krain nie chapaje, kab zadavolić popyt.
U vyniku fjučarsy na pastaŭki kakavy padaraželi za dva miesiacy ŭdvaja. Jaho ŭžo nazyvajuć novym bitkoinam. Kakava kaštuje ciapier bolš za miedź. Biržy ŭvodziać abmiežavańni dla inviestaraŭ.
U vyniku na rynku ŭtvaryłasia panika. Akcyi samaha bujnoha ŭ śviecie vytvorcy šakaładu Barry Callebaut stracili tracinu svajho koštu. Kampanija vymušana skaracić 18% supracoŭnikaŭ.
Užo ciapier košt šakaładu ŭ ZŠA vyras na 10%, a ŭ Vialikabrytanii šakaładnyja jajki ŭ hetym hodzie byli na 50% daražejšymi, čym u minułym.
Ekśpierty prahnazujuć jašče bolšy rost cen. Pakul ich atrymlivałasia strymlivać za košt zapasaŭ. Da siaredziny viasny jany skončacca.
Pry hetym «hłabalny šakaładny kryzis» zaciahniecca. Pa danych Jeŭrapiejskaj asacyjacyi kakava, deficyt zachavajecca na pieryjad ad adnaho da troch hadoŭ.
Čytajcie jašče:
