Čarha z polskaha boku ŭ punkcie propusku Ciarespal-Brest. Fota: telehram-kanał «Warshawka» — PP «Varšavskij most»
Ekskursavody: «Niama taho, što rańš było»
Z ulikam hieahrafičnaha pałažeńnia, hałoŭnym bienieficyjaram uviadzieńnia biaźvizu dla hramadzian Polščy, Łatvii i Litvy musiŭ stać Hrodna i Hrodzienski rajon, jakija miažujuć adrazu ź dźviuma krainami ES.
U dakavidnym 2019 hodzie ŭ ramkach biaźvizavaha režymu Hrodna i najbližejšyja rehijony naviedała 136 tysiač turystaŭ. Siarod ich było 37 tysiač litoŭcaŭ, 15 tysiač palakaŭ i kala 2 tysiač łatyšoŭ. Jany naviedvali rehijon praz nabyćcio admysłovych vaŭčaraŭ. Čaściej za ŭsio, jany pryjazdžali ŭ Biełaruś na vialikich turystyčnych aŭtobusach arhanizavanymi hrupami. Ciapier ža, pa nazirańniach miascovych žycharoŭ, turystyčnyja aŭtobusy na jeŭrapiejskich numarach — vialikaja redkaść.
Hrodzienskija ekskursavody ŭ adzin hołas kažuć, što niama taho, što rańš było.
«Sa źniaćciom kavidnych abmiežavańniaŭ i ŭviadzieńniem biaźvizu kolkaść zamiežnikaŭ na vulicach horada pavialičyłasia, ale heta ŭsio adno drobiazi ŭ paraŭnańni z tym, što było ŭ 2019 hodzie. Try hady tamu, u pikavyja dni, turysty ź ES (u asnoŭnym ź Litvy i Polščy) u litaralnym sensie tłumami chadzili pa centry. Turystyčnym aŭtobusam daloka nie zaŭsiody chapała miescaŭ. Ciapier ža časam sustrakajucca tolki nievialikija hrupki palakaŭ i litoŭcaŭ, jakija pryjechali ŭ Biełaruś na aŭto.
Ale heta chutčej tyja ludzi, dla kaho špacyr pa horadzie nie asnoŭnaja meta vizitu. Chtości pryjazdžaje da svajakoŭ ci na zakupy i razam z tym idzie pahladzieć horad. Na žal, z punktu hledžańnia turystyčnaha biznesu vialikaj karyści ad uviadzieńnia biaźvizu amal niama», — ličyć adzin z ekskursavodaŭ.
Pa słovach surazmoŭcy, peŭny zapyt na turystyčnyja pajezdki z boku palakaŭ i litoŭcaŭ jość, ale praktyčnych krokaŭ jašče nie zroblena.
«Viedaju, što ŭ turystyčnych kołach iduć abmierkavańni, kab zapuścić trochdzionnyja tury dla palakaŭ, taksama čuŭ, što da nas znoŭ chočuć pačać vazić turystyčnyja hrupy ź Litvy. Siarod ludziej stałaha ŭzrostu, jakija zaraz žyvuć u Litvie, sapraŭdy jość zapyt pahladzieć na Biełaruś».
Jeduć, kab naviedać svajakoŭ i schadzić na mohiłki
Naš inšy surazmoŭca ŭ dakavidnyja časy zajmaŭsia ekskursijami dla haściej z Polščy.
«Turysty z Polščy, jak źnikli paśla zakryćcia miežaŭ u sakaviku 2020 hoda, tak faktyčna bolš i nie źjaŭlalisia. Z uviadzieńniem bieźvizu ludzi, moža, i pajechali trochi bolš, čym raniej, ale heta ŭžo nie turysty. Chutčej jeździać pa siamiejnych spravach, kab naviedać svajakoŭ ci źjeździć na mohiłki.
Ale na turyzm heta asabliva nie ŭpłyvaje. Raniej turysty jechali da nas praz ahienctvy arhanizavanymi hrupami, tam ich i raźmiarkoŭvali pa ekskursavodach, arhanizoŭvali charčavańnie i, kali treba, pražyvańnie. Ciapier takoha niama. Paśla kavidu i revalucyi naviedvańnie svajakoŭ — heta, badaj, asnoŭny kirunak», — adznačaje krajaznaŭca.
Pa jaho słovach, kab adčuć adsutnaść zamiežnych turystaŭ, dastatkova prosta prahulacca pa centry.
«Raniej u vychodnyja možna było sustreć šmat inšamoŭnych hrup, a ciapier asnoŭnyja turysty — heta sami biełarusy z roznych rehijonaŭ krainy, rasijanie i tyja, chto jedzie na ekskursiju pa niejkich prafsajuznych pucioŭkach.
Što tyčycca adnaŭleńnia turystyčnaha patoku za košt zamiežnikaŭ, to mnie padajecca, što z ulikam usich abstavin zaraz vielmi mała mahčymaściaŭ efiektyŭna prasoŭvać hety kirunak, zaachvočvać ludziej kuplać tury ŭ Biełaruś», — ličyć ekskursavod.
Trasuć mašyny, kab zalić bolš paliva
Pa nazirańniach surazmoŭcy, u samim horadzie ŭviadzieńnia biaźvizu dla žycharoŭ susiednich krain asabliva nie adčuvajecca, pakolki tyja, chto jeździć da nas z ekanamičnych pryčyn, da horada, ci prynamsi da centra, nie dajazdžajuć.
Čaho nie skažaš pra AZS, jakija znachodziacca blizu miažy. Supracoŭniki pamiežnych zapravak, što pracujuć na litoŭskim kirunku, adznačajuć značnaje pavieličeńnie klijentaŭ na aŭto ź litoŭskaj rehistracyjaj.
«Usie jany zapraŭlajuć poŭnyja baki, niekatoryja navat trasuć mašyny, kab ulezła jak maha bolš. Paliva ŭ Litvie prykładna ŭ dva razy daražejšaje, čym u Biełarusi, tamu žychary litoŭskaha pamiežža sapraŭdy vielmi častyja hości na našych zapraŭkach», — śćviardžaje surazmoŭca.
Ale čym dalej ad miažy, tym jany sustrakajucca radziej. Apieratarka adnoj z zapravak, jakaja mieścicca na ŭskrajku Hrodna, kaža, što ŭvohule nie zaŭvažała pavieličeńnia kolkaści klijentaŭ na jeŭrapiejskich numarach.
Cyharety kuplajuć błokami
Aproč paliva, litoŭcy aktyŭna nabyvajuć biełaruskija cyharety. Pradavačka z admysłovaha šapika zaŭvažaje, što z momantu źjaŭleńnia biaźvizu prodažy cyharet na jaje kropcy vyraśli ŭ niekalki razoŭ.
«Raniej asnoŭnymi pakupnikami byli dalnabojščyki, a jak adkryli miežy dla ŭsich, to da nas znoŭ pajechali litoŭcy na lehkavikach. Mnohija kuplajuć adrazu pa niekalki błokaŭ», — dzielicca pradavačka.
Treciaje miesca pa papularnaści, siarod «turystaŭ» ź Litvy, zajmajuć apteki. Zamiežnikaŭ cikaviać leki biełaruskaj i rasijskaj vytvorčaści.
Kali litoŭcy dabirajucca da kramaŭ, to tam biaruć lidskija kukuruznyja pałački i kvas. Jašče adna katehoryja tavaraŭ, jakaja, pa słovach pradaŭcoŭ, karystajecca popytam z boku litoŭskich pakupnikoŭ, — uhnajeńni dla sada i aharoda.
Pa nazirańniach biełaruskich čaŭnakoŭ, biaźviz siarod palakaŭ karystajecca značna mienšaj papularnaściu, čym siarod žycharoŭ Litvy.
«Kali ŭ čerhach na miažy i pavialičyłasia kolkaść aŭto z polskimi numarami, to nie istotna. Na biełaruska-polskaj miažy vielizarnyja čerhi, palaki, jak i inšyja hramadzianie ES, ciapier musiać stajać z usimi ŭ adnoj čarzie — raniej jany adrazu zajazdžali na punkt propusku i stanavilisia ŭ «jeŭrapas». Mahčyma, praz heta žadajučych jeździć u Biełaruś siarod palakaŭ nie šmat», — miarkuje kantrabandyst.
Čarha z polskaha boku ŭ punkcie propusku Babroŭniki-Bierastavica. Fota: telehram-kanał PP «Bieriestovica-Bobrovniki»
Aproč hetaha, surazmoŭca źviartaje ŭvahu na toje, što za styrnom mašyn na jeŭrapiejskich numarach, jakija my bačym na našych darohach, niaredka znachodziacca biełarusy, jakija raniej źjechali za miažu i pryjazdžajuć pahaścić na radzimie.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
