Pamierli ci źnikli
Čatyroch palitźniavolenych nulavych užo niama z nami. Adna ź ich skončyła žyćcio samahubstvam. Havorka pra pravaabaroncu Janu Palakovu, jakaja ŭ 2009-m zasiliłasia va ŭłasnym domie.
Jaje pryznali vinavataj u paklopie na milicyjanta i prysudzili da dvuch z pałovaj hadoŭ chimii. Paśla suda Jana skazała, što nikoli nie stanie «zečkaj».
Jašče troje palitviaźniaŭ pamierli ŭłasnaj śmierciu.
U 2013-m pamior Viktar Ivaškievič, udzielnik moładzievaha nacyjanalnaha ruchu jašče za savieckim časam, aktyvist BNF.
Viktar Ivaškievič. Fota: Siarhiej Hudzilin
Jon źjaŭlaŭsia adnym z arhanizataraŭ stačkamaŭ na pradpryjemstvach u 1991 hodzie, a taksama šerahu akcyj.
U 2002-m jaho asudzili na dva hady abmiežavańnia voli za publikacyju artykuła «Złodziej pavinien siadzieć u turmie», u jakoj prakuratura ŭhledzieła paklop na Łukašenku.
U apošnija hady Ivaškievič ciažka chvareŭ, čakaŭ pierasadki piečani, ale donara tak i nie znajšli.
U 2014-m pamior Michaił Marynič. Były vysokapastaŭleny čynoŭnik i dypłamat, jon pasprabavaŭ paŭdzielničać u prezidenckich vybarach u 2001-m. Jaho nie zarehistravali, a praź niekalki hadoŭ pryznali vinavatym u kradziažy kampjutaraŭ. Ich pasolstva ZŠA biaspłatna pieradało arhanizacyi, jakuju ŭznačalvaŭ palityk.
Dypłamaty nie mieli pretenzij, ale Marynič atrymaŭ piać hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu (vyjšaŭ praz dva hady pa amnistyi).
U kastryčniku 2020-ha pamior lehiendarny pravaabaronca, kamunist, były saviecki marski aficer Valeryj Ščukin. U turmu jon trapiŭ u 2001-m, kali sprabavaŭ prarvacca na pres-kanfierencyju tahačasnaha ministra ŭnutranych spraŭ Uładzimira Navumava.
Paśla adsiadzieŭ try miesiacy ŭ žodzinskaj turmie za niepadparadkavańnie achoŭnikam i pabitaje škło ŭ budynku MUS. Paźniej nieadnarazova zatrymlivaŭsia.
Ščukin staŭ prykładam čałavieka, jaki zastaŭsia viernym svaim pohladam, zmahaŭsia za niezaležnaść i demakrytyju.
Zastajucca ŭ palitycy
Mikoła Statkievič. Fota: Nadzieja Bužan
Troje z palitviaźniaŭ znachodziacca ŭ palitycy badaj uvieś čas, pakul Alaksandr Łukašenka va ŭładzie. Havorka pra Mikołu Statkieviča, Paŭła Sieviarynca i Mikałaja Aŭtuchoviča, jakija i ciapier za kratami.
Pavieł Sieviaryniec. Fota: Nadzieja Bužan
Apošniaha zaraz abvinavačvajuć u teraryźmie, Statkieviča i Sieviarynca — u padrychtoŭcy masavych biesparadkaŭ. Paŭłu ŭžo prysudzili siem hadoŭ pazbaŭleńnia voli, sud nad Mikołam jašče praciahvajecca.
Mikoła Aŭtuchovič. Fota: Siarhiej Hudzilin
U palitycy taksama zastajecca zmahar za Kurapaty Źmicier Daškievič, jaki zarablaje na žyćcio jak ciaślar.
Źmicier Daškievič. Fota: Siarhiej Hudzilin
U nulavyja jaho abvinavačvali ŭ dziejnaści ad imia niezarehistravanaj arhanizacyi (Daškievič uznačalvaŭ «Małady front»).
Ivan Kruk trapiŭ za kraty ŭ 2006-m paśla pieratrusu va ŭłasnaj kvatery.
Milicyjanty pasprabavali kanfiskavać kampjutar u svajho byłoha kalehi: Kruk bolš za 30 hadoŭ adpracavaŭ u pravaachoŭnych orhanach (dakładniej, u prakuratury).
Jon kinuŭ kampjutar na padłohu. Technika raźbiłasia, ale na piensijaniera zaviali kryminalnuju spravu za supraciŭ milicyi i asudzili da paŭhoda źniavoleńnia.
Kruk žyvie ŭ Astraŭcy, źjaŭlajecca aktyvistam Abjadnanaj hramadzianskaj partyi. Jon aktyŭna vystupaŭ suprać budaŭnictva AES.
Jašče adzin kolišni palitviazień nahadvaje pra siabie zredčas. Havorka pra eks-deputata Pałaty pradstaŭnikoŭ Siarhieja Skrabca, jakoha śledstva abvinavačvała ŭ vymańvańni kredytaŭ.
Paśla vyzvaleńnia jon nieadnarazova vystupaŭ z prarasijskich pazicyj, sam źbiraŭsia pajści na prezidenckija vybary ŭ 2020-m, ale tak i nie vyłučyŭ svaju kandydaturu.
U vieraśni minułaha hoda apošni raz nahadvaŭ pra siabie, kali prezientavaŭ videaklip na ŭłasnuju pieśniu «Žyvie Biełaruś».
Pa słovach Skrabca, apošnija 15 hadoŭ jon nie moža ŭładkavacca na pracu jak dypłamavany śpiecyjalist.
Zajmajucca hramadskaj aktyŭnaściu
Jašče dvoje eks-palitviaźniaŭ aktyŭnyja ŭ hramadskim žyćci. Viadomy žurnalist Pavał Mažejka — u pačatku nulavych jaho asudzili za paklop na Łukašenku — apošnim časam uznačalvaŭ hrodzienski Centr haradskoha žyćcia.
Fota: baj.by
U červieni apošni likvidavali, Paŭła na niepraciahły čas zatrymali. Padstavaj dla zakryćcia stała vystava mastaka Alesia Puškina, na jakoj byŭ pradstaŭleny partret Jaŭhiena Žychara — udzielnika antysavieckaha paślavajennaha supracivu. Taksama Pavał pracavaŭ žurnalistam na telekanale «Biełsat».
Spravaj žyćcia Andreja Kima — jaho abvinavacili ŭ hvałcie da supracoŭnika milicyi — staŭ prajekt «Kinakonh» pa biełaruskamoŭnaj ahučcy suśvietna viadomych filmaŭ.
U «libieralnym» 2019-m jaho navat zaprašali na BT. Pratestant Kim pryjšoŭ u efir u cišotcy «Usio mahu ŭ Chryście, jaki mianie ŭmacoŭvaje».
«Dla mianie viera ŭ Boha — heta toje, što dazvalaje ruchacca napierad u tym, što tyčycca Biełarusi i biełaruskaj kultury», — skazaŭ Kim.
U hetuju hrupu zaličym i dvuch pravaabaroncaŭ.
Kaciaryna Sadoŭskaja pracavała na radyjatarnym zavodzie, kiroŭcaj tramvaja, u kamunalnaj haspadarcy.
A ŭ niezaležnaj Biełarusi zaniałasia pravaabarončaj dziejnaściu.
U siaredzinie nulavych jana vosiem miescaŭ praviała ŭ turmie: jaje abvinavacili ŭ abrazie Alaksandra Łukašenki i źniavazie sudździ (prysud byŭ dva hady, ale Sadoŭskaja vyjšła raniej).
Paśla vyzvaleńnia zastałasia ŭ pravaabarončym ruchu. U siaredzinie dziasiatych na jaje znoŭ zavodzili kryminalnuju spravu za abrazu Łukašenki, taksama jaje zatrymlivali, davali štrafy. Sadoŭskaja patrabavała pryznać palitźniavolenymi inšych aryštavanych (naprykład, błohiera Palčysa). Ciapier Sadoŭskaja žyvie ŭ Minsku, aktyŭna piša ŭ sacyjalnych sietkach.
U lutym 2006 hoda, napiaredadni prezidenckich vybaraŭ, byli aryštavanyja Mikoła Astrejka, Enira Branickaja, Alaksandr Šałajko i Cimafiej Drančuk. Ich abvinavacili ŭ niezakonnaj arhanizacyi i dziejnaści niezarehistravanaha hramadskaha abjadnańnia «Partniorstva». Prysudzili da roŭnych terminaŭ, ale da kanca 2006-ha vypuścili na svabodu.
Enira Branickaja
Enira Branickaja viadomaja jak pravaabaronca. Jana pracuje ŭ biełaruskaj pravaabarončaj arhanizacyi Human Constanta, jakaja, siarod inšaha, zajmajecca abaronaj pravoŭ zamiežnych hramadzian i asob biez hramadzianstva. Ale dniami stała viadoma, što ŭłady płanujuć likvidavać arhanizacyju.
Jak skłaŭsia los jaje kaleh?
Cimafiej Drančuk paśla vyzvaleńnia niejki čas abaraniaŭ pravy źniavolenych.
Zaraz pracuje ŭ turystyčnaj śfiery, u volny čas zajmajecca tryjatłonam, biehaje marafony.
A voś pra žyćcio Mikałaja Astrejki i Alaksandra Šałajko niama źviestak u adkrytym dostupie.
Pa-za palitykaj
Cikava, što siarod palitźniavolenych nulavych, jakija adyšli ad palityki, emihravaŭ tolki adzin čałaviek (siarod ludziej, jakich zatrymali ŭ dzievianostyja, ich było prykmietna bolš).
U studzieni 2008-ha ŭ Minsku prajšła akcyja pradprymalnikaŭ. 14 moładzievym aktyvistam pradjavili artykuł ab arhanizacyi i ŭdziele ŭ hrupavych dziejańniach, jakija parušajuć hramadski paradak. Bolšaść ź ich pryciahnuli da administracyjnaha aryštu. Adzin ź fihurantaŭ «Pracesu 14-ci», Arciom Dubski, kiraŭnik asipovickaj filii «Maładoha frontu», atrymaŭ dva hady chimii. Jon źjechaŭ va Ukrainu, potym viarnuŭsia i trapiŭ u turmu ŭžo pa inšych abvinavačvańniach. Vyjšaŭ u 2010-m.
Paśla znoŭ źjechaŭ va Ukrainu, potym — u Polšču, dzie pracuje dahetul. Letaś dabiŭsia, kab MUS vypraviŭ łacinskaje napisańnie jahonaha imia ŭ pašparcie.
Mikoła Markievič doŭhija hady zajmaŭsia žurnalistykaj, kiravaŭ hrodzienskaj hazietaj «Pahonia». U 2002 atrymaŭ dva z pałovaj hady chimii za «paklop u adnosinach da Łukašenki». Da svajho daterminovaha vyzvaleńnia pracavaŭ vachcioram na lesapiłcy ŭ Asipovičach.
Mikoła Markievič (sprava). Fota Nadziei Bužan
Paśla kiravaŭ hazietaj «Dzień», jakaja taksama była zakryta, i adnaŭlaŭ «Radyjo Racyja». Apošnim časam zajmaŭsia pasažyrskimi pieravozkami pamiž Hrodnam i Biełastokam.
Artur Fińkievič źjaŭlaŭsia adnym ź lidaraŭ «Maładoha frontu», paźniej zasnavaŭ ruch «Maładaja Biełaruś».
Padstavaj dla jaho zatrymańnia stała hrafici palityčnaha źmiestu.
Paśla vyzvaleńnia zastavaŭsia ŭ palitycy — u druhoj pałovie dziasiatych źjaŭlaŭsia kaardynataram kampanii «Prava vybaru», jakaja ažyćciaŭlała nazirańnie za vybarčymi kampanijami.
Artur Fińkievič pracavaŭ ryełtaram, byŭ kaardynataram inicyjatyvy «Miesca», jakaja razam ź miascovymi žycharami zajmałasia vyrašeńniem sacyjalnych i ekałahičnych prablem u mikrarajonach Čyžoŭka, Łošyca i Anharskaja. Naprykład,
jany zmahalisia za zakryćcio śmietnika «Prudzišča» (sabrali bolš za 2 tysiačy podpisaŭ).
Kaža, što palityčnaj dziejnaściu nie zajmajecca.
Eks-rektar BDU Alaksandr Kazulin trapiŭ za kraty paśla prezidenckich vybaraŭ — 2006. Jaho asudzili da piaci z pałovaj hadoŭ pazbaŭleńnia voli za chulihanstva i arhanizacyju vuličnych biesparadkaŭ: pa praśpiekcie Dziaržynskaha ŭ kirunku da Akreścina išło vuličnaje šeście.
Padčas źniavoleńnia Kazulin haładaŭ 53 dni i dabiŭsia, kab na pasiadžeńni Rady biaśpieki AAN uźniali pytańnie pra Biełaruś. Pakul jon znachodziŭsia za kratami, pamierła jaho žonka. Kazulina vypuścili raźvitacca ź joj. U 2008-m jaho vyzvalili ŭkazam Łukašenki. Nieŭzabavie paśla hetaha syšoŭ z palityki i z taho času žyvie pryvatnym žyćciom.
Siarhiej Parsiukievič pracavaŭ na Bajkanury, źjaŭlaŭsia načalnikam ekśpiertna-kryminalistyčnaha adździeła viciebskaj milicyi. Syšoŭ, majučy zvańnie majora. Paźniej staŭ indyvidualnym pradprymalnikam i dałučyŭsia da vystupaŭ kaleh.
U sakaviku 2008-ha jaho zatrymali, abvinavacili ŭ hvałcie suprać supracoŭnika milicyi. Dali dva z pałovaj hady źniavoleńnia, ale vyzvalili ŭžo ŭ žniŭni. Jon peŭny čas udzielničaŭ u vybarčych kampanijach u składzie kampanii «Havary praŭdu», a paśla 2012-ha adyšoŭ ad hramadskaj dziejnaści. Pracavaŭ inžynieram u roznych pryvatnych kampanijach i dziaržaŭnych arhanizacyjach. Paźniej pracavaŭ na budoŭli.
Syšli z publičnaj prastory
Valeryj Levanieŭski
U 2004-m u Hrodnie aryštavali Valeryja Levanieŭskaha i Alaksandra Vasiljeva, jakija zasnavali niezarehistravany strajkam pradprymalnikaŭ. Sud pryznaŭ ich vinavatymi ŭ publičnaj abrazie Łukašenki (jaje ŭbačyli ŭ tekście ich ulotki) i asudziŭ na dva hady źniavoleńnia.
Levanieŭski całkam adsiadzieŭ svoj termin i navat nie zmoh trapić na pachavańnie baćki. Jaho paplečnika vypuścili raniej pa amnistyi.
Levanieŭski byŭ vielmi aktyŭny ŭ internecie, ale jaho šmatlikija sajty nie abnaŭlajucca z 2015 hoda. Apošniaja publičnaja aktyŭnaść Vasiljeva — 2010 hod, kali jon uvajšoŭ u inicyjatyŭnuju hrupu Andreja Sańnikava.
Zrešty, sioleta hetamu byłomu palitźniavolenamu spoŭnicca ŭžo 75 hadoŭ.
Siarhiej Laškievič źjaŭlaŭsia aktyvistam BNF, padčas prezidenckich vybaraŭ — 2006 uznačalvaŭ inicyjatyŭnuju hrupu Alaksandra Milinkieviča ŭ Ščučynie.
Jaho abvinavacili ŭ padrychtoŭcy adnaho sa ščučynskich maładzionaŭ da ŭdziełu ŭ masavych biesparadkach u stalicy, asudzili da piaci miesiacaŭ źniavoleńnia. Vyzvalili daterminova.
Paśla vyzvaleńnia Łaškievič vučyŭsia ŭ mahistratury EHU i peŭny čas zastavaŭsia aktyvistam BNF. Zaraz pra jaho ničoha nieviadoma.
U savieckija časy Juryj Lavonaŭ słužyŭ u armii, zvolniŭsia ŭ zapas kapitanam.
Juryj Lavonaŭ. Fota 2009 hoda
Staŭ pradprymalnikam i stvaryŭ u Vaŭkavysku svaju firmu, byŭ kampańjonam Mikałaja Aŭtuchoviča.
Jaho dvojčy aryštoŭvali. Pieršy raz — za sprobu ŭchilicca ad padatkaŭ (adsiadzieŭ paŭtara hoda), druhi raz jaho abvinavacili ŭ padpale doma milicyjanta, ale praz paŭhoda vyzvalili i spynili spravu.
U pačatku 2010-ch Lavonaŭ vielmi doŭha šukaŭ pracu ŭ Biełarusi i ŭ Polščy. Paśla śmierci baćki adpraviŭsia ŭ Maskvu, kab dahladać maci. Paśla hetaha nie traplaŭ u publičnuju prastoru.
