U žnivieńskim numary dziaržaŭnaha časopisa «Biełaruskaja dumka» źjaviŭsia artykuł aficyjnych historykaŭ i siłavikoŭ «Da pytańnia ab histaryčnaj palitycy». U im pieraličvajucca sposaby «skažeńnia historyi Biełarusi»: «štučnaje raździmańnie temy trahiedyi palityčnych represij 1920—1930 hadoŭ», «traktoŭka padziełaŭ Rečy Paspalitaj jak trahiedyi straty niezaležnaści biełarusaŭ» — ažno 14 punktaŭ, piša «Radyjo Svaboda».
Aŭtary — viadomyja aficyjnyja historyki i siłaviki:
- akademik-sakratar Adździaleńnia humanitarnych navuk i mastactvaŭ Nacyjanalnaj akademii navuk Alaksandar Kavalenia,
- dyrektar Instytutu historyi NAN Viačasłaŭ Daniłovič,
- namieśnik Dziaržsakratara Rady biaśpieki, hienerał-major Uładzimier Arčakoŭ i
- načalnik upraŭleńnia sakrataryjatu Rady biaśpieki Alaksiej Bańkoŭski.
Na dumku historyka Alaksieja Bratačkina, symptamatyčna i cikava vyhladaje ŭ hetym artykule sajuz siłavikoŭ i administracyi Instytutu historyi NAN.
«Heta śviedčyć, što dyskusii niemahčymyja, a aficyjnaja histaryčnaja navuka nia maje aŭtanomii i pracuje jak specyfičny dziaržaŭny servis. Pa-druhoje, hetaja sproba źviazać historykaŭ i siłavikoŭ u adno cełaje pakazvaje stratu manapolii aficyjnych historykaŭ na viedy i histaryčny naratyŭ».
Na dumku Alaksieja Bratačkina, vyhladaje heta tak, nibyta ludzi z savieckaha minułaha pasprabavali vyrašyć sučasnyja zadačy, ale im nie chapaje viedaŭ, jany nia ŭ stanie znajści novuju movu i karystajucca archaičnymi sposabami kantrolu nad hramadzkaj dumkaj. Historyki-prapahandysty vyrašyli skarystać termin «histaryčnaja palityka», ale jany nie razumiejuć usich jaho kantekstaŭ, ličyć Bratačkin.
«Historyki z krytyčnymi pohladami razhladajuć hety termin i jaho pachodžańnie ŭ jakaści sproby palitykaŭ upłyvać na histaryčnuju viedu i ŭjaŭleńni ŭ hramadztvie, i havorać pra nieabchodnaść baraćby z manipulacyjami z boku roznych palityčnych aktoraŭ i elit. Aŭtary artykuła ź «Biełaruskaj dumki» ličać, što manipulacyi — heta dobra, i spadziajucca, što termin «histaryčnaja palityka» dapamoža heta schavać», — piša Alaksiej Bratačkin.
Doktar histaryčnych navuk, prafesar Aleś Kraŭcevič kaža, što artykuł hety pisali naahuł nie historyki, a ideolahi — prapahandysty, jakija pryvykli pisać z savieckich časoŭ jašče pa instrukcyjach CK KPB.
«Ciapier pišuć pa instrukcyi Administracyi prezydenta, i, jak vynikaje z hetaha kankretnaha artykuła, — jašče i Rady biaśpieki. Jany ŭsie na zarpłacie, jany nia mohuć vyžyć, kab być niezaležnymi, svabodnymi i samastojnymi. Jany buduć pisać toje, što im zahadajuć. Heta ludzi biez ułasnaj dumki, biez sumleńnia, biez navukovaha honaru. Nichto z hetych historykaŭ — ni Kavalenia, ni Daniłovič — nie vyklikaje pavahi jak navukoviec. Adziny sapraŭdny biełaruski historyk starejšaha pakaleńnia, jaki vyklikaje ščyruju pavahu, — Zachar Šybieka, i toj u Izraili, — vykazaŭ svajo mierkavańnie Aleś Kraŭcevič.
Na jaho dumku, idealohija abaviazkova pavinna być. Nie byvaje ni krainy, ni narodu bieź idealohii. Ale havorka idzie pra toje, što nacyjanalnaja idealohija zychodzić ź intaresaŭ svajho narodu i svajoj krainy.
«Hetaja idealohija, jakuju jany prapahandujuć i pišuć na punktach, — idealohija Rasiei, a nie idealohija Biełarusi. A toje, što zaraz adbyvajecca, miarkuju, źviazana ź intehracyjnymi pracesami, što ŭ Rasiei treba vyprošvać preferencyi, tannuju naftu. Chutka vybary — treba prahnucca pierad Rasiejaj, u tym liku i ŭ histaryčnaj sfery. I hetyja ichnyja pisańni — faktyčna zdrada, ja nie pabajusia hetaha słova, biełaruskamu narodu, zdrada biełaruskaj dziaržavie», — pierakanany prafesar Aleś Kraŭcevič.
