Psichijatr-narkołah Arciom Varaniec. Fota: Jaŭhien Cichanovič.
Viktar Ivanavič Varaniec — viadomy fiłołah, aŭtar šmatlikich biełaruskamoŭnych padručnikaŭ dla miedykaŭ i słoŭnikaŭ miedycynskich terminaŭ.
— U baćki niama miedycynskaj adukacyi, ale jon vykładaje ŭ miedycynskim univiersitecie ŭ Hrodnie i zaŭsiody cikaviŭsia kalamiedycynskimi temami, — raspaviadaje Arciom Varaniec. — Jon stvaryŭ šmat roznych biełaruskamoŭnych słoŭnikaŭ pa miedycynie, ale daviednika raślin nie było. A tema hetaja, niahledziačy na raźvićcio farmakałohii, da hetaha času cikavaja ludziam. Mnohija źviartajucca da narodnych lekaraŭ, ziołak. I pakolki ŭ Biełarusi isnujuć roznyja dyjalekty, uźnikaje błytanina ŭ nazvach niekatorych lekavych raślin. Kab jaje bolš nie było, baćka i vyrašyŭ stvaryć słoŭnik-daviednik lekavych raślin. Tym bolš, jak akazałasia, u Biełarusi dahetul było tolki dva padobnyja vydańni, dyj tyja ŭ pačatku XX stahodździa.
Psichijatr z funkcyjaj farmakołaha
Zboram infarmacyi i pierakładam zajmaŭsia sam Viktar Ivanavič. Arciomu ž dastałasia, jak jon kaža, ścipłaja rola miedycynskaha kansultanta i recenzienta. Baćka dasłaŭ jamu materyjały pa elektronnaj pošcie, jon ich vyčytvaŭ, hladzieŭ, kab ź miedycynskaha punktu hledžańnia apisańni farmakałahičnych ułaścivaściaŭ raślin byli paznačany pravilna, kab u śpis lekavych vypadkova nie patrapili atrutnyja rečyvy abo tyja, što źmiaščajuć narkatyčnyja rečyvy.
— Pa adukacyi ja, viadoma, nie farmakołah, ale pradmiet hety va ŭniviersitecie prachodziŭ, tamu dapamahaŭ, čym moh, — kaža Arciom.
U vyniku ŭ słoŭnik trapili kala 500 raślin, jakija rastuć u Biełarusi i jakimi biełarusy lačylisia spakon vieku dy praciahvajuć lačycca da hetaha času.
Słoŭnik-daviednik lekavych raślin staŭ pieršym dla Arcioma Varanca. Praca hetaja była jamu cikavaja, a «luby dośvied nie lišni».
«Źjazdžać z Baranavičaŭ nie płanuju»
Arciom Varaniec rodam z Hrodna, u Baranavičach pracuje sa žniŭnia 2018 hoda. Pryjechaŭ siudy za dziaŭčynaj, jakuju raźmierkavali pracavać chirurham u Baranavickuju haradskuju balnicu.
Pa śpiecyjalnaści Arciom — urač psichijatr-narkołah. Kaža, psichałohija padabałasia zaŭsiody, tamu što «ŭnutrany śviet čałavieka składany dla razumieńnia». A ŭ sučasnym śviecie, jaki ŭ litaralnym sensie mnohich davodzić da varjactva, jaho prafiesija jašče i aktualnaja.
— Mnie było cikava, ja vybraŭ hety šlach i nie škaduju, — kaža doktar.
Pracavać u bryhadzie niaprosta. Vyklikaŭ prykładna stolki ž, što i ŭ zvyčajnaj chutkaj, a voś pacyjenty zamiest «dziakuj» čaściej havorać daktaram całkam supraćlehłyja słovy. Składana sumiaščać prafiesijnuju dziejnaść i z asabistym žyćciom: ź dziaŭčynaj Arciom čaściej pierasiakajecca ŭ balnicy, čym doma, bo abodva šmat pracujuć. Ale i prafiesija, i horad, i ludzi, jakija žyvuć u im, Arciomu padabajucca. I pierajazdžać, pa mienšaj miery ŭ bližejšy čas, jon nie płanuje.
— U majoj pracy jość svaje plusy i svaje minusy. Ale pačućcio zadavolenaści ad jaje jość, i heta samaje hałoŭnaje. Navukovy vopyt, viadoma, nie budzie lišnim, ale pakul mianie cikavić praktyka. Ja pracuju, vučusia ŭ ardynatury, mnie ŭsio padabajecca. I pakul u płanach — zastacca ŭ Baranavičach, — reziumuje jon.
