Pryznajusia ŭ strašennym sramoćci: ja čas ad času hladžu «Viečarovy Urhant». Ja viedaju, što heta prapahanda. Ja viedaju, chto takaja nasamreč Maryja Zacharava. Ale ž śmiešna. Śmiešna, čort jaho biary! I voś, byvaje, hladziš i kryvišsia. A potym rahočaš. A potym znoŭku kryvišsia. Ale hladziš. Kali ja daviedaŭsia, što adrazu dva skiravanyja na biełaruskaha hledača kanały, «Biełsat» i «BT», zapuskajuć šoŭ u farmacie Late Night, to mocna ŭzradavaŭsia. Voś ža, padumaŭ, možna budzie ciapier zamiest Vani Urhanta hladzieć na svaich, rodnieńkich. I, moža, navat časam i padrahotvać.
Pra biełsataŭskaje šoŭ Chaj Tak TV šmat kazać nie budu, bo byŭ na im hościem, i tamu nie maju etyčnaha prava. Vy hetaje šoŭ možacie pahladzieć tutaka:
A voś na šou «Makajonka, 9» chaciełasia b spynicca. Bo tam i resurs inšy, i razmach byŭ ažno ad plača. Adrazu zaznaču, što śmiešnym atrymaŭsia chiba što pinžak Pierlina. Chto jaho zrabiŭ? «Homielšpalery»? «Bieraściejskija dyvany»? U lubym vypadku heta začot, Kirkoraŭ musić zadušycca ad zajzdraści.
Usio astatniaje pakidaje pačućcio, dobra znajomaje biełaruskamu hledaču pry sutyčkach ź luboj pradukcyjaj łakalnaj videavytvorčaści: piakučuju niajomkaść.
Nu voś pahladzicie na ludziej u studyi. I na TNTšnych šou, i ŭ Vani ŭ studyju zaprašajuć hłamurnych maładuch i nie mienš ładnych chłapcuhanaŭ. Abyvatali ŭ majkach-ałkahaličkach, naŭrodź mianie, hledziačy na Vaniu z prasiedžanych kanapaŭ, adrazu spryčyniajucca da vysokaha śvietu. Praź dziesiać chvil jany pačynajuć adčuvać siabie nie zataptanymi žyćciom łuzierami, a amal zorkami Tvitara. Dyj jak nie rahatać, kali tam, u skryni, takija pryhožyja i dobra apranutyja działki śmiajucca. Pahladzicie na publiku ŭ Pierlina.
Viedajecie, što heta nahadvaje? Pa atmaśfiery, charaktaru žartaŭ, dres-kodzie? «Jumaryścičaskuju pieradaču «Vakruh śmiecha». Hod hetak 1978-y. Paraŭnajcie, darečy.
Tut taksama jość vystupy «zorak estrady», niezłaślivyja parodyi i strymanyja apładysmienty z zały. Hałoŭnaje pytańnie: chto tut MA? Kali «metnioŭka» — tyja abajalnyja babuli, jakija, jak padajecca režysioram, trapna kpiać ź ježy na fudkorcie «Piasočnicy», dyk tut adrazu ŭjaŭlajecca, jak takija ž babuli ŭ svaich chatach, pry televizary, adpuskajuć takija ž źjedlivyja kamientary pra samo šoŭ «Makajonka, 9». «Niejkaje harpačo». «Heta «fu». «U «Mahdonals» takoje padajuć, navierna». «Niesvareńnie stopracentnaje».
Kali ž metavaj aŭdytoryjaj była publika, što hladzić Urhanta na Youtube, dyk tut i nabor haściej, i jakaść žartaŭ musiła być inšaj. Anatol Jarmolenka? Vy surjozna? Uładzimir Navicki? «Štaaa»?
Kolkaść dyzłajkaŭ na Youtube, jakuju zaŭvažyli absalutna ŭsie, była pakaźnikam całkam pradkazalnym. Pa-inšamu i zdarycca nie mahło. Bo heta toje ž samaje, što ŭziać hrošy na «papularny Tvitar-kanał», a potym zapałanić jaho žartami Pietrasiana sa «Śmiechapanaramy» i jašče ździŭlacca, a što ž robiš nie tak.
I potym voś pahladzicie: u «Viečarovym Urhancie» jość aściarožnyja, u kanvie ideałohii fiederalnaj dziaržaŭnaści, žarty «za palityku». Ale sprava ŭ tym, što ahulnaja palityčnaja kultura tamaka, u Rasii, kryšačku inšaja. Zhadajma chacia b atrutnikaŭ Skrypalaŭ: treba było mieć da chalery pačućcia humaru, kab vystavić mierkavanych kileraŭ durniami pierad usim śvietam. Łaŭroŭ pry ŭsim mnostvie pytańniaŭ da jaho — čałaviek, jaki maje pačućcio humaru, i, hałoŭnaje, toje pačućcio jamu dazvolena demanstravać navat u spravach zamiežnaj palityki (zhadajma asobnyja mižnarodnyja zajavy jahonaha viedamstva).
Biełaruskaja sistema i jaje nasielniki składajucca z pokierfejsu i surjoznaści. Zaprasi Pierlin u studyju Makieja — i nam usim daviałosia b čyrvanieć ad sprob razumnaha čałavieka nie humaryć, zachavać čyhunnuju surjoznaść.
A tamu — voś navošta Pierlinu ŭ kadry spatrebiŭsia Łukašenka?
Bo kaniu ž zrazumieła, što ni Pierlin, ni chto inšy ŭ hetaj krainie bieź vialikich uskładnieńniaŭ dla siabie žartavać pra Łukašenku nie maje prava. Dyk navošta błytać zuchavatyja sproby žartavać i aficyjoz, jaki musić zachavać svaju niepachisnaść?
«Voś heta dakładna toje miesca, dzie prezidenty buduć abiedać». Kapiec! «Tut navat nožyk jość»! Jak śmiešna, nu! Zrazumieła, što, zapuskajučy novy teleprajekt, vielmi chočacca prahnucca. Navat kali takich zadač nie stavili. Ale zapomnicie, darahija vy maje: prahiny nikoli nie byvajuć śmiešnymi. Śmiech — heta zaŭsiody svaboda.
Śmiech naŭprost vybiahaje z najaŭnaści toj svabody. To šukać siužety, temy i haściej varta było b u miescach, dzie svabody bolej. Nie ŭ dziaržaŭnym kiraŭnictvie dakładna.
I jašče pra haściej: za apošnija hady ŭ nas skłałasia sistema «padvojnaj buchhałteryi simvaličnaha kapitału». Kali na vysokuju scenu zaprašajucca nie tyja, chto sapraŭdy viedaje, jak žartavać, ci pisać pjesy i ramany, ci zdymać «kiny», a tyja, chto maje zasłuhi pierad sistemaj. Voś jość «hamburhski rachunak», pa jakim kožnaja sabaka ŭ krainie viedaje, chto tut najlepšy piśmieńnik, ci režysior, ci komik-stendapier. A jość «aficyjny rachunak», u jakim — zusim inšaja abojma.
U jaje traplaješ praz kancerty «Za Biełaruś», panyłyja artykuły ŭ aficyjnaj (i niečytelnaj!) presie dy inšyja prahiny. Prahiny tyja zroblenyja nie talenavita, a tamu nie majuć budučyni.
Ale ž da ŭvahi biarecca vyklučna ich kolkaść. Adnak pa vynikach jakaść vyznačaje mienavita «hamburhski rachunak». I na «Oskar» vyłučajecca ŭsio ž «Kryštal», a nie «Rudy sabaka».
Apošniaje. Rasija — zusim nie prykład svabody słova i adsutnaści miežaŭ u žartačkach. Ale jana moža niejak sabie dazvolić taki fienomien, jak Papiarečny. Jaki nie abiraje słovaŭ ni žartujučy pra svaju dziaŭčynu (biednaja jana!), ni pra palityku i vybary. Pahladzicie, darečy, voś u hetaha vidosa — 7 lamaŭ prahladaŭ.
I zaŭvažcie, heta nie ruski Youtube hladzić, jak Pierlin płoska pieražartoŭvajecca z Navickim. Heta bajnet lipnie da runetu, spažyvajučy humar Papiarečnaha.
Bo treba dramatyčna niedaaceńvać svaich hledačoŭ, kab vydavać za «pieršaje nacyjanalnaje Late Night Show» absalutny anałah «Hałuboha ahańka — 1980»:
