Kałaž z frahmientaŭ videa, zroblenych dziećmi ŭ polskim łahiery
My ciapier siadzim u čarzie na pryjom da psichaterapieŭta, — raspaviadaje Jeŭraradyjo Anastasija sa Ščučyna. — Paśla viartańnia z łahiera dačka stała vielmi płaksivaj. Niekalki dzion lažyć doma ŭ pižamie i płača. Jana takoj nie była».
«Mama, zabiary mianie adsiul!»
Na pačatku lipienia dačka Anastasii i jašče 50 dziaciej vyjechali z Hrodna ŭ letni łahier niedaloka ad polskaha horada Łomža. Pajezdku arhanizavała «Dabračynnaje katalickaje tavarystva «Karytas» Hrodzienskaj dyjacezii. Dziaciej supravadžali troje darosłych vychavalnikaŭ.
Ništo nie pradkazvała biady. Dy i ci moža niešta adbycca ŭ katalickim łahiery? Ale baćki tych, chto adpačyvaŭ tam, zajaŭlajuć, što ŭ apošni dzień źmieny vychavacielka zhulała ź ich dziećmi ŭ «kvest na vyžyvańnie». A arhanizatary łahiera ŭsio admaŭlajuć.
«Adpuskajuć sa spakojnaj dušoj, — praciahvaje Anastasija. — Viedaju, što dzieci jeździać u hety łahier nie pieršy hod. Ale litaralna praz dva dni paśla pryjezdu dačka pačała telefanavać i prasić: «Mama, zabiary mianie adsiul!». Ja patłumačyła, što navat nie viedaju, dzie jany znachodziacca. Spytała, što zdaryłasia. Jana kazała pra žudasnuju ježu i što joj pierastała tam padabacca. Mnie padałosia, što jana prosta kapryzić, tamu što ŭ pieršy raz tak daloka źjechała ad mamy. Ja prasiła napisać, jana patłumačyła, što baicca, tamu što budzie, jak z chłopčykam, jaki pierapisvaŭsia z mamaj, potym u jaho zabrali telefon, pačytali pierapisku i mocna łajalisia».
Tym časam Ksienija, adna z troch vychavalnic, jakija supravadžali dziaciej, pačała pisać u baćkoŭski Vajbier-čat, što ŭ łahiery drenna kormiać (nie dajuć ni sadaviny, ni harodniny), pa viečarach ciomna, niama miedrabotnikaŭ. Da baćkoŭ dajšła infarmacyja pra toje, što ich dzieci nie kładucca svoječasova spać, łaziać pa dachach damkoŭ, zamiest kaścioła chodziać u basiejn i płavajuć tam kolki chočuć i kali chočuć.
Skryny pierapiski vychavalnicy Ksienii z baćkami
«My mahli ŭsie zahinuć»
Pa słovach Anastasii, usio heta tłumačyłasia tym, što vychavacielka Ksienija, ŭzbuntavaŭšysia suprać pryniatych u łahiery strohich praviłaŭ, vyrašyła ŭstalavać svaje paradki.
«Niedzie za try dni da viartańnia dadomu ŭ dziaciej była ekskursija pa Varšavie, — pryhadvaje Anastasija. — Pa słovach dački, ciotka Ksiuša skazała: u łahiery suviazi z baćkami bolš nie budzie, tak što, maŭlaŭ, razvitvajciesia ź imi da suboty. Sama ciotka Ksiuša papiaredziła pa Vajbiery: «Łahier siońnia i zaŭtra skałyniecca».
Fota: lomza.caritas.pl
Heta ŭsich naściarožyła. Paźniej, kali pytałasia ŭ dački, što adbyvałasia, daviedałasia, što Ksienija ładziła niejkija kvesty, nazyvała dziaciej arlaniatami, arlicami i abranymi, całavała ŭ łob i ŭ ščoki. Na pytańnie, u jaki čas kłalisia spać, dačka adkazała — u 2-3 hadziny nočy. Hetaja Ksienija pa poŭnaj ich vymotvała pa načach. Dniom jany spali.
Jašče dačka raspaviadała, što vychavacielka piaciarych chłapčukoŭ začyniała u kaplicy. Kazała, što ciotka Ksiuša pastajanna była pjanaja i častavała ałkaholem starejšych chłopčykaŭ i dziaŭčat, jakim było hadoŭ pa 15-16. Dzieci nibyta kampociki papivali.
Jašče ŭ jaje tam była «apošniaja misija». U apošniuju noč jana biehała z nažom pa łahiery, chacieła padpalić damki, dzie žyli dzieci, raskidvała pad imi papieru. Ja spytała ŭ dački, ci bačyła jana nož. Jana adkazała, što asabista — nie, ale ŭsie dzieci bajalisia, niekatoryja dziaŭčaty płakali, tamu što bačyli, što jana ź im biehaje».
Hety raskaz paćviardžaje Jeŭraradyjo jašče adna mama, Natalla. Jaje 15-hadovy syn adpačyvaŭ u tym ža łahiery, ale patrapiŭ u inšy atrad.
«Kaža, što jany ŭsiu apošniuju noč ad jaje [vychavacielka Ksienija. — Jeŭraradyjo] kidalisia, i vychavalniki taksama. Ja pytajusia, maŭlaŭ, a dzie była achova? A jon: usie bajalisia. Dziaŭčaty siadzieli ŭ adnym domiku, chłopcy ich achoŭvali. Pakul adpačyvaŭ, ničoha mnie strašnaha nie pisaŭ, ale, kali pryjechaŭ, skazaŭ: «My mahli ŭsie zahinuć. Jana b nas spaliła. Vyžyli b tolki 3-4 čałavieki».
Kali dzieci viarnulisia ŭ Biełaruś i raspaviali baćkam, što adbyłosia, tyja zabili tryvohu. Hrodzienski sajt s13.ru apublikavaŭ ananimny list z detalami taho, što adbyłosia. Aŭtara hetaha lista nam znajści nie ŭdałosia, adnak baćki, ź jakimi ŭdałosia parazmaŭlać Jeŭraradyjo, uvohule, paćviardžajuć jaho źmiest. Jany raspaviadajuć, što ich dzieci sutyknulisia ź nieadekvatnymi pavodzinami vychavaciela. Incydent byŭ vyčarpany tolki paśla taho, jak u łahier pryjechała palicyja.
«Uvieś pieryjad znachodžańnia biełaruskaj hrupy padletki paŭnavartasna adpačyvali»
Naprykancy minułaha tydnia Jeŭraradyjo źviazałasia z kiraŭnictvam «Dabračynnaha katalickaha tavarystva «Karytas»» Hrodzienskaj dyjacezii. Tam admovilisia ad padrabiaznych kamientaryjaŭ i skazali, što rychtujuć abviaržeńnie infarmacyi, jakaja źjaviłasia ŭ presie.
«Takoha incydentu nie było! — zapeŭnivaje namieśnik dyrektara «Karytas» Alena Michajlik. — Dadzienaja infarmacyja nie adpaviadaje praŭdzie. U nas jość dakumientalnyja paćviardžeńni».
Nieŭzabavie abviaržeńnie było apublikavanaje na sajcie Satholic.by:
«Infarmacyja, padadzienaja nazvanym resursam [s13.ru. — Jeŭraradyjo] pa pytańni zabieśpiačeńnia biaśpieki znachodžańnia moładzi ź Biełarusi padčas adpačynku ŭ centry «Caritas bližnim» (h. Łomža, Polšča) nie adpaviadaje rečaisnaści. Pa dadzienych administracyi arhanizacyi, jakaja zaprašaje i prymaje ŭ Polščy, a taksama ŭpaŭnavažanych orhanaŭ Respubliki Polšča, nijakija incydenty, jakija pahražajuć biaśpiecy padletkaŭ, nie mieli miesca. Uvieś pieryjad znachodžańnia biełaruskaj hrupy padletki paŭnavartasna adpačyvali, vykonvałasia turystyčnaja prahrama.
Vyjezdy dziaciej dla adpačynku i ŭ turystyčnych metach za miažu ažyćciaŭlajucca tolki ŭ miescy, zabiaśpiečanyja ŭsimi nieabchodnymi ŭmovami dla znachodžańnia niepaŭnaletnich. Da vyjezdu niepaŭnaletnich za miažu pradjaŭlajucca asablivyja patrabavańni, jakija znachodziacca pad pilnym nahladam i kantrolem.
Publikacyja i raspaŭsiudžvańnie niepraŭdzivaj i niepravieranaj infarmacyi źjaŭlajucca biezadkaznymi i niedapuščalnymi.
Zhadanaja publikacyja źniesłaŭlaje honar i hodnaść našaj arhanizacyi, nazvanych u raspaŭsiudžanaj infarmacyi asob i parušaje zakanadaŭstva Respubliki Biełaruś».
Svaju pazicyju kiraŭnictva relihijnaj misii «Dabračynnaje katalickaje tavarystva» Karytas»» Hrodzienskaj dyjacezii padmacoŭvaje listom ad «Caritas» Łomžynskaj dyjacezii (Polšča) i ad palicyi horada Navohrud, da jakoha ad łahiera kala dvuch kiłamietraŭ. Satholic.by paviedamlaje, što mienavita hetaje adździaleńnie palicyi zabiaśpiečvaje paradak na terytoryi, dzie znachodzicca centr «Caritas bližnim».
«Palicyjanty abmiežavalisia vyklikam na miesca chutkaj mieddapamohi»
Jeŭraradyjo źviazałasia z Alenaj, adnoj z troch vychavalnikaŭ, jakija supravadžali biełaruskich dziaciej u łahiery «Karytas». Jana raspaviała nam, što dziaciej sapraŭdy drenna karmili, a na terytoryi łahiera nie pracavali lichtary. Pa słovach Aleny, u apošniuju noč u łahier vyklikali palicyju:
«Heta zdaryłasia paśla taho, jak dzieci pačali kazać, što ŭ jaje nibyta jość nož, a da hetaha jana ŭsich całavała ŭ łob. Da mianie taksama padychodziła. Skazała: «Kali chočaš vyratavacca — biažy ŭ kapličku». Jašče prasiła pieradać kamuści pryvitańnie i papiaredziła: «Vy ŭsie siońnia apyniaciesia tam». Dzieci mocna spužalisia».
Pa słovach vychavalnicy, palicyju vyklikali bližej da poŭnačy. Nieŭzabavie paśla jaje pryjechała kareta chutkaj dapamohi. Ksieniju pavieźli ŭ Łomžu, kab jaje ahledzieŭ psichijatr:
«Ksiušu zabrali, — praciahvaje Alena. — Ja asabista ź joj jeździła ŭ psichijatryčnuju balnicu. Jana jechała ŭ chutkaj dapamozie, ja z ksiandzom ŭ mašynie. My pryjechali tudy, ja prysutničała pry tym, jak ź joj razmaŭlali. Ksienija kazała, što jana śviataja. U jaje pytalisia, u čym hetaja śviataść vyjaŭlajecca, ci čuje jana niejkija hałasy? Jana adkazvała: «Ja nie mahu skazać tak, nie mahu skazać nie». Kazała, što arły vyžyvuć, karšuny zahinuć. Śćviardžała heta niekalki razoŭ. Kazała, što vielmi choča pić. Joj dali — papiła. Potym skazała, maŭlaŭ, zrabicie mnie ŭkoł, ja chaču spać.
U łahier ja viarnułasia niedzie ŭ 01:30. Ranicaj zrazumieła, što apošniaja noč pierakreśliła dzieciam usio dobraje, što ŭ ich adbyłosia za čas adpačynku — i konkursy, i tancy… Jany viartalisia da baćkoŭ sa ślazami».
U psichijatryčnym adździaleńni Abłasnoj balnicy horada Łomžy kamientavać situacyju admovilisia. A voś u miascovym adździaleńni palicyi paćvierdzili, što atrymlivali vyklik u nasieleny punkt Ptaki, u jakim znachodzicca łahier «Caritas bližnim».
«Paćviardžaju, što palicyjanty adździeła palicyi ŭ horadzie Łomža byli vyklikanyja 2018/07/13 ŭ nasieleny punkt Ptaki. Paśla praviadzieńnia pravierki palicejskija abmiežavalisia vyklikam na miesca chutkaj mieddapamohi. Z nahody infarmacyi, jakaja tyčycca łahiera, kali łaska, źviartajciesia da arhanizataraŭ», — adkazała na piśmovy zapyt Jeŭraradyjo namieśnica pres-aficera Uršula Brulińska.
Sabranaja nami infarmacyja nie dazvalaje zrabić adnaznačnyja vysnovy ab tym, što adbyłosia ŭ łahiery «Caritas bližnim». Jeŭraradyjo praciahnie vyśviatlać abstaviny zdareńnia.
