Nie tak daŭno siadzieli ŭ Bandinsky troje. Usie siemdziesiat siomaha hoda naradžeńnia. Usie vučylisia ŭ škole ŭ Minsku. Pieršaja prylacieła z Łondanu, druhi tolki viarnuŭsia z Azii, treci siadzieŭ na valizach, kab jechać u Vilniu. Zhadali 90-ja: ciapier heta madniava — zhadvać 90-ja, z padačy Jelcyn-fondu. I raptam razmova pajšła nie ŭ kirunku hetaj aŭtaetnałahičnaj nastalhii (heta kali my ŭzoru 2015-ha, takija abaznanyja i dalikatnyja, pa-kałanizatarsku śmiajomsia z taho, jakimi pieršabytnymi dzikunami byli, kali upieršyniu častavali «Chołsten» z banak i h.d.).
My pryhadali, što ŭ kožnaha ŭ nas u 90-ch było chobi. Niechta ihraŭ na hitary. Niechta zdymaŭ filmy. Niechta navat pisaŭ prozu. Ale ŭsio heta paśla asnoŭnaj pracy, zvyčajna, pa-sizifaŭsku panyłaj, niby pisańnie repartažaŭ ź mitynhu kamunistaŭ la Doma pieršaha źjezdu RSDRP. Nichto i nie dumaŭ nazyvać siabie režysioram, bo ŭsie režysiory – na «Biełaruśfilmie», u biełych kapielušach i skuranych pinžakach. My pisali, śpiavali, zdymali pa viečarach, jak pryjdziem z panščyny.
U tych, chto idzie za nami, usio krychu pa-inšamu.
Kali małady čałaviek 1995 hoda naradžeńnia choča być režysioram – jon źbiraje hrošy praz kraŭdfandynh ci pa ŭłasnych (i baćkavych!) kišeniach i robicca režysioram. Ciapier dziaŭčyna, što dniom pracuje ŭ call center i śpiavaje viečarami, abzyvaje siabie śpiavačkaj, i ŭ hetym joj dapamahaje nie tolki novaja internet-sacyjalnaść, jakaja moža trymać na pavierchni jaje eha, ale i novaja ekanomika. Bo kali tvaje baćki zarablajuć $15 i $35 dołaraŭ adpaviedna, a za ŭnivier treba płacić $200 u siemiestr, tut asabliva nie da śpievaŭ.
Ale chobi – heta tolki vušy žyrafa, jak kažuć u karaleŭstvie Svazilend. Sam žyraf zaraz padydzie. Bo sprava nie tolki ŭ tym, što ŭ nas była panščyna, a tyja, chto naradziŭsia paśla 1986-ha, mieli padčas staleńnia mažlivaść karystacca tym dabrabytam, jaki pastaŭ u nulavych. Sprava ŭ tym, što my ź imi – prosta roznyja ludzi. Voś hladzicie: u 2000-m čałavieku 1986-ha hoda naradžeńnia było čatyrnaccać: jahonaje junactva prachodziła va ŭmovach nadźmutaj kredytami ekanomiki, pieršych hipieraŭ, vybuchu spažyvańnia, krasovieraŭ Porsche Cayenne, jakija źjavilisia na minskich vulicach amal adnačasova z debiutam u Jeŭropie ŭ 2002-m. Baćki paśpieli vypłacić kredyt na kvateru, pabudavać jašče adnu i zdavać jaje – u dadatak da asnoŭnych svaich niemałych zarobkaŭ.
Dzietki mieli firmovych «Barbi», voškalisia z aryhinalnymi kanstruktarami Lego, pra jakija našaja hienieracyja navat nie čuła, nie isnavała navat padrobak!
Nas hadavała hulnia «Biehiemocik», u jakoj, nacisnuŭšy na knopku, moža było padniać skivicu płastmasavamu niedareku, kab jon zahłynuŭ šaryk. Viaršyniaj maich asabistych padletkavych mar była maleńkaja kansolka «Nu pohodi» ad «Elektroniki». Hetaja mara tak nikoli i nie zbyłasia, bo nabyć «Nu pohodi» ŭ toj čas biez błatu było niemahčyma. Paśla hetaha, darečy, ja zrabiŭsia zaciatym kampjutarnym hulcom i dahetul mahu pieraličyć vytvorcaŭ mahistralnych hulniaŭ dla XBOX z bolšaj lohkaściu, čym pieramožcaŭ Vieniecyjanskaha kinafiestyvalu. Ale viedajecie, kali ŭ čałavieka ŭ dziacinstvie nie było rovara, a potym jon pastaleŭ i kupiŭ sabie «Rołs Rojs», u hetaha čałavieka ŭ dziacinstvie ŭsio roŭna nie było rovara.
Paŭtarusia, my – zusim roznyja ludzi.
My raśli ŭ poźnim saŭku, jany – u niečym blizkim da ŭschodniejeŭrapiejskaj Niamieččyny (apuskajem usie palityčnyja momanty, jakich jany ŭ bolšaści svajoj prosta nie zrazumieli i ci zrazumiejuć kali-niebudź, ci budzie ŭ ich šaniec na svoj «Ahaniok» časoŭ pierabudovy – pytańnie vielizarnaje!) U ich zaŭsiody byli hrošy – dastatkova było paprasić u baćkoŭ. U nas hrošaj nie było nikoli, bo našyja baćki čaściakom brali ich u nas – pa-inšamu siamji było nie pražyć.
I ahuču tezis, za jaki, mahčyma, atrymaju: jany, hetyja ludzi, što naradzilisia ŭ 1986-m i paźniej, značna lepšyja za nas. Nieprystasavanyja, nie zdolnyja vykaraskvacca, «krucicca». I tamu lepšyja.
Bo našaja haleča – kolki b ni namahalisia ramantyzavać dzievianostyja — zrabiła nas pakručastymi viartlavymi prajdziśvietami. Ludźmi, siarod jakich panavaŭ zusim inšy etas. Kožnamu z nas, narodžanych u 1977-m, chacia b adzin raz nie płacili za pracu.
U 1999-m ja šeść miesiacaŭ pry abiacanym zarobku ŭ $150 pracavaŭ za $30. I, darečy, zastaŭsia ŭ dobrych adnosinach z pracadaŭcam, jakoha paśla hetaha čaściakom sustrakaŭ u minskich kaviarniach. Prosta pa-inšamu tady było niemahčyma. Tolki padmanuŭšy bolš davierlivaha za ciabie, možna było zastacca ŭ strumieni. Sacyjał-darvinizm. Vyžyvaje macniejšy i zusim nie samy pryncypovy.
Adsiul u maim pakaleńni – nazaŭsiody impłantavanaja praha pieraličvać hrošy i trojčy ahavorvać finansavyja ŭmovy da pačatku stasunkaŭ, bo kali ciabie mohuć kinuć – abaviazkova kinuć.
Słova «kinuć» maje zusim inšyja kanatacyi dla hetych «biełaruskich niemcaŭ» 1986-ha (i dalej!) hoda naradžeńnia. «Kinuć» možna miač. «Kinuć» možna chłopca, kali jon łuzier. Ich nikoli nie kidali. Tamu nie kidajuć i jany. Ź imi vielmi pryjemna stasavacca i vieści biźnies. Usio tut zaŭsiody pa-ludsku. Jany padajuć žabrakam, bo nie čytali ŭ haziecie z 1990-ch «Śpid-Infa» pra toje, što ŭsie žabraki pracujuć na mafiju i žyvuć u šykoŭnych majontkach. Ich bosy nie chavajucca ad tych, kamu vinnyja hrošaj, a kali chavajucca, hetyja vypadki šakujuć uvieś internet, robiacca miedyjanahodaj. Pry hetym jany sami, u adroźnieńnie ad nas, hatovyja pracavać navat biaspłatna, na vałanciorskich pačatkach (bo hrošy možna ŭziać u baćkoŭ), hałoŭnaje ahavaryć usio adrazu.
Kali ja kažu pra toje, što niama nijakaha postsavieckaha čałavieka, što ŭ Biełarusi vyśpieła novaja hienieracyja biełarusaŭ, jakija nie zdaduć svaju krainu nikomu, bo byli ŭ joj absalutna ščaślivyja (niešta kštałtu taho adbyłosia pamiž vojnami ŭ Litvie i zrabiła litoŭcaŭ nazaŭsiody niesavieckimi), ja maju na ŭvazie mienavita hetych ludziej. Hetuju cudoŭnuju hienieracyju.
Kaniečnie, napieradzie ŭ ich składanyja časy, bo, vyhladaje, etyka na našych ziemlach mocna zaviazanaja na canu nafty, i pry $50 za barel Brent słova «kidać» viartajecca ŭ vusny i biźnies-praktyku. Ale voś što pryncypova.
Maksima pra rovar pracuje i advarotnym napramku. Kali ŭ ciabie ŭ dziacinstvie byŭ rovar, a potym jašče adzin, padletkavy, a potym jašče i spartovy, hety rovar zastaniecca z taboj na ŭsio žyćcio. Ty nie budzieš kraści jaho ŭ inšaha.
