Baćki adzinaj u Mahilovie školnicy, jakaja vučycca pa-biełarusku, Jalinki Sałaŭjovaj spadziajucca: paśla taho jak karespandent Svabody apavioŭ Alaksandru Łukašenku pra stan biełaruskaha školnictva ŭ čatyrochsottysiačnym horadzie, miascovyja čynoŭniki źviernuć na hetaje pytańnie bolš uvahi.
Nie vyklučajuć, praŭda, i advarotnaha efektu. Uładzie, kažuć jany, moža zakarcieć likvidavać adzinuju ŭ Mahilovie biełaruskamoŭnuju klasu z adnym vučniem. «Niama klasy — niama prablemy», — hetak vykazvajecca baćka Jalinki Źmicier Sałaŭjoŭ.
Pytańnie pra samotnaje navučańnie Jalinki Sałaŭjovaj zadaŭ kiraŭniku dziaržavy padčas sustrečy ź im žurnalistaŭ niezaležnych medyjaŭ karespandent Svabody Valer Kalinoŭski 4 žniŭnia.
«Vy chočacie być prezydentam, pry jakim źniknie mova tytulnaj nacyi? — źviartaŭsia da Alaksandra Łukašenki žurnalist. — Dziaržava pavinna joj padstavić plačo».
Kiraŭnik dziaržavy adkazaŭ, što mova nia źniknie i plačo joj padstaviać.
«Ja nie chaču, kab hetaja mova źnikła. Paviercie, dla mianie hetaje pytańnie vostra staić. Vastrej, čym raniej, — kazaŭ žurnalistam Alaksandar Łukašenka. — Ja naahuł zakaranieły biełarus. Nie istotna, što ja na trasiancy razmaŭlaju i na rasiejskaj movie. Dla mianie prablemy niama, što rasiejskaja mova, što biełaruskaja. Rasiejskaja mova pryhožaja. Heta naša mova».
«Ale što nas, biełarusaŭ, adroźnivaje ad inšych — u tym liku i biełaruskaja mova. Ja heta dobra viedaju. Tolki ja nie nastolki radykalny, jak vy. My heta budziem rabić spakojna. I hety fakt — ja jaho pravieru, i padumajem, što tam možna kankretna zrabić siońnia i na perspektyvu», — paabiacaŭ kiraŭnik dziaržavy.
Jalinka Sałaŭjova vučycca ŭ pieršaj mahiloŭskaj škole. Skončyła piać klasaŭ. Pavodle baćki, Źmitra Sałaŭjova, prablemaŭ z navučańniem u dački niama.
«Kali niejkija pytańni ŭźnikajuć, to ich vyrašajuć na ŭzroŭni administracyi škoły», — zaŭvažaje Źmicier. Abiacańnie Alaksandra Łukašenki razabracca ŭ sytuacyi Źmicier kamentuje z aściarohaju:
«Ja duža naściarožana ŭsprymaju słovy kiraŭnika dziaržavy, bo viedaju miascovaje čynavienstva. Dla ich niama klasy — niama prablemy. Kali na ich buduć mocna cisnuć ź Miensku, dyk jany mohuć prosta źniščyć klasu, kab nie było ź joj zusim prablemaŭ. Ale jość i druhoje: u čynoŭnikaŭ jość takaja rysa, što kali na ich cisnuć, tady jany bolš adkazna pačynajuć pracavać. Tamu ja pakul nie hatovy kazać, čaho bolš čakać ad uvahi Łukašenki».
Naściarožvajuć Źmitra Saałaŭjova i słovy Alaksandra Łukašenki, što dla jaho i rasiejskaja mova nie čužaja.
«I heta nie daje padstavaŭ spadziavacca, što čynavienstva adrazu kiniecca razmaŭlać na biełaruskaj movie i spryjać biełaruskamu školnictvu. U nas jość namieśnik staršyni harvykankamuAndrej Kuncevič, jaki havoryć pa-biełarusku, ale ad hetaha harvykankam nia staŭ biełaruskamoŭnym i nie pačaŭ zaachvočvać adkryćcio biełaruskamoŭnych klasaŭ. Ale dapuskaju, što słovy prezydenta i daduć niejki plon u hetym pytańni», — kaža baćka adzinaj biełaruskamoŭnaj školnicy z Mahilova.
Zadajučy pytańnie Alaksandru Łukašenku, Valer Kalinoŭskiźviarnuŭ uvahu, što baćkam, jakija zapisvajuć dziaciej u škoły, nastaŭniki inšym razam padkazvajuć, jakuju movu paznačać u zajavie. Najčaściej heta mova rasiejskaja. Kiraŭnik dziaržavy adkazaŭ, što heta niapraŭda. Źmicier Sałaŭjoŭ, u svaju čarhu, kaža, što takija vypadki jamu viadomyja, adnak hałoŭnaja pryčyna, jakaja ŭpłyvaje na vybar baćkami movy navučańnia dla svaich dziaciej, — heta toje, što na biełaruskaj movie niama vyšejšaj adukacyi.
«Baćkoŭ vielmi chvaluje, što ichnyja dzieci nia mohuć atrymać vyšejšuju adukacyju ź biełaruskaj movaj. Nia zmohuć pastupić va ŭniversytet ci buduć vučycca ŭ im kiepska, bo tam rasiejskaja mova. U ich bolš prahmatyčny padychod. Kali budzie bolš biełaruskamoŭnych universytetaŭ, to pytańnie ź biełaruskaj movaj u škołach budzie vyrašacca», — miarkuje Źmicier Sałaŭjoŭ.
Što da nastaŭnickich padkazak baćkam, jakuju movu im vybirać dla navučańnia svaich dziaciej, to Źmicier zaŭvažaje:
«Pra takija sytuacyi ja čuŭ. Ja b nie kazaŭ, što baćkoŭ prymušajuć, ale im kažuć pra psychalahičny stan dziciaci, što, maŭlaŭ, vaša dzicia budzie adno i heta budzie kiepska dla jaho, jamu treba kamunikacyja. Pad heta čamuści zatočanyja našy psycholahi. Ale naš dośvied pakazvaje, što prablemaŭ z hetym niama».
Klasa ź biełaruskaj movaj navučańnia źjaviłasia ŭ Mahilovie paśla amal dziesiacihadovaha pierapynku dziakujučy namahańniam hramadzkaści. Kali nadyšoŭ čas zapisvać u jaje dziaciej, heta zrabiła tolki siamja Sałaŭjovych. Niepraciahły čas razam ź Jalinkaj vučylisia jašče dvoje dziaciej, ale z-za prablemaŭ u siamji ich pieraviali ŭ inšuju škołu. Uvieś čas, što Jalinka vučycca ŭ škole, baćki šukajuć joj adnaklaśnikaŭ, ale biezvynikova.
