Z uvodam troch novych stancyjaŭ u staličnym metro źjavilisia novyja schiemy ruchu ciahnikoŭ. Tranślitaracyja ŭsich nazvaŭ vykanana biełaruskaj łacinkaju. U siecivie adrazu ž uźniałasia chvala krytyki: maŭlaŭ, zamiežniki nie razumiejuć i nia mohuć pračytać nazvy stancyjaŭ… Ina Studzinskaja vysłuchała mierkavańni linhvistaŭ i kiraŭnictva Mienskaha metrapalitenu.
Hałoŭny inžyner Mienskaha metrapalitenu Hieorhi Tkač kaža, što stamiŭsia ŭžo arhumentavać, čamu nazvy ŭsich stancyjaŭ metro napisanyja biełaruskaj łacinkaj. Jon raspavioŭ, što jość pratakoł № 9 pasiedžańnia tapanimičnaj kamisii pry Saviecie Ministraŭ ad 4 kastryčnika 2012 hodu.Pryčym na pasiedžańni prysutničali ŭsie siabry hetaj kamisii: «Stancyi metro i vulicy — heta hieahrafičnyja abjekty, i pieradavać my ich možam tolki ŭ adpaviednaści z tymi patrabavańniami, jakija vyłučaje tapanimičnaja kamisija. Pierakład ažyćciaŭlaŭsia pa damovie Instytutam movaznaŭstva imia Jakuba Kołasa Nacyjanalnaj akademii navuk — admysłoŭcami, jakija ŭvachodziać u hetuju kamisiju. To bok my napisali dakładna da kožnaj litary, jak jany nam zahadali».
Hieorhi Tkač skazaŭ, što da krytyki stavicca spakojna i metrapaliten nie źbirajecca ničoha mianiać.
Movaznaŭca Źmicier Saŭka pierakanany: «Na maju dumku, narešcie zrabili štości tałkovaje. Ja całkam padtrymlivaju hety krok. Ale hety krok nia musić zavisnuć. Kali nia budzie mapaŭ, u jakich aformlena absalutna tak ža, kali nia budzie na vulicach šyldaŭ z takim samym napisańniem, — viadoma, što praviśnie inicyjatyva, i heta budzie biessensoŭna».
Navukovy supracoŭnik Instytutu movaznaŭstva, kandydat filalahičnych navuk Alena Anisim raspaviała, što biełaruskaja łacinka była pryniataja padčas stvareńnia 6-tomnaha daviednika pa nazvach nasielenych punktaŭ. I hetaja hrafičnaja systema vielmi dobra była ŭspryniataja na mižnarodnym uzroŭni i atrymała vysokuju acenku ekspertaŭ AAN.Da taho ž Zakon ab hieahrafičnych nazvach adstojvaje taksama pryjarytet biełaruskaj movy. Takim čynam, za biełaruskaj łacinkaj jość nia tolki historyja, ale i sučasny dośvied jaje vykarystańnia: «Tamu kali ludzi, jakija admaŭlajuć biełarusam u pravie na vykarystańnie svajoj spadčyny (a heta naša spadčyna, tamu što łacinka aktyŭna vykarystoŭvałasia na pačatku 20 stahodździa, nia kažučy pra raniejšy čas), — to heta prablema hetych ludziej, prablema ichniaj kultury i prablema ichniaha staŭleńnia da biełarusaŭ jak da nacyi, jakaja samastojna moža vyrašać niekatoryja svaje prablemy.
Toje, što amerykaniec ci anhielec nia zmoh pračytać? Prabačcie, a što, luby biełarus, pryjechaŭšy ŭ Ameryku, Anhielščynu ci Šatlandyju, zmoža tak lohka pračytać ich nazvy?Heta prosta prablema kultury čałavieka i prablema adnosinaŭ da tych ludziej, čyju krainu jon naviedvaje. Kali jość svajo, dyk treba svajo prapahandavać. Tym bolš, biełaruskaja łacinka nie skažaje nazvu biełaruskuju, jana pieradaje mienavita nazvu, toje, što hučyć paśla ŭ metro. Što ž tut dzikaha?»
Toje, što źjaviłasia krytyka — heta pamyłka ludziej, jakija miarkujuć, što absalutnaja balšynia inšaziemcaŭ całkam aryjentavanaja na anhielskuju movu, a heta nia tak, miarkuje linhvist Źmicier Saŭka.Tut uvohule nia maje značeńnia, na jakoj movie inšaziemiec razmaŭlaje doma ci za miažoju. Prablema ŭ inšym: «Balšynia inšaziemcaŭ uvohule nia viedajuć kirylicy. I dla ich kirylica — heta takija samyja hierohlify, jak dla nas kitajskija. I voś dziela taho, kab pieraadoleć hety pieršasny hałoŭny barjer, i prydumali systemu ramanizacyi, a mienavita reprezentacyi. Možna reprezentavać materyjał moŭny ź luboj absalutna movy, pieravioŭšy sa svajoj systemy znakaŭ (heta niavažna — kirylica, arabica, devanahary) na standartnyja, zvykłyja łacinskija litary».
Movaznaŭcy spadziajucca, što hetaja pieršaja łastaŭka — nazvy stancyjaŭ metro — daść šturšok i da afarmleńnia inšych abjektaŭ. Tym bolš, što zaraz idzie padrychtoŭka da čempijanatu śvietu pa chakiei 2014 hodu.
0
0
0
0
0
0
