Z tupika na praśpiekt 10

«Z zamirańniem serca čakajem vynikaŭ 24-ha», — napisaŭ mnie biełaruski kaleha. «Kali ŭ rasijcaŭ atrymajecca, Janukovič spynicca», — skazaŭ pry sustrečy ŭkrainski apazicyjanier.

Jašče niadaŭna mnohija i ŭ Kijevie, i ŭ Minsku hladzieli na Rasiju sa stracham. Było jasna, što mienavita jaje ŭłada dazvalaje režymu Alaksandra Łukašenki hvałtavać biełaruskaje hramadstva, razhaniać pratestoŭcaŭ i davodzić situacyju ŭ krainie da absurdu. Było vidavočna — i nichto z rasijskich kiraŭnikoŭ hetaha nikoli i nie chavaŭ, — što Maskvu zadavolić tolki toj ukrainski lidar, jaki zatarmozić ruch krainy ŭ cyvilizavany śviet. Rasijskaje hramadstva ŭjaŭlałasia sonnym carstvam, što zhadžajecca ź lubym, navat samym varjackim zahadam ułady, jakaja pieravodzić strełki ŭ luby bok, hatovaje pahadzicca z tym, što ŭnačy ranica, a ŭviečary — śvitanak. Rasijaj pałochali — i maładoje pakaleńnie, i zamiežnych partnioraŭ. I samaje žudasnaje, što mnohim u Rasii heta padabałasia.

Akazałasia dastatkova, kab niekalki dziasiatkaŭ tysiač čałaviek vyjšli na Bałotnuju. I na Rasiju znoŭ pačali hladzieć z nadziejaj — jak niekali, u samym pačatku 90-ch.

Bo heta maskoŭskija mitynhi i vizit Jelcyna ŭ Talin spynili vajennuju mašynu, što nakatvała na Prybałtyku. Bo heta rasijskaja Dekłaracyja ab suvierenitecie dazvoliła parłamientam inšych respublik uchvalić anałahičnyja dakumienty. Bo heta ledakoł rasijskich vydańniaŭ, što pastupova rabilisia svabodnymi, prabivaŭ lod chłuśni ŭ Kijevie albo Minsku.

Rasijskija demakraty byli tady žadanymi haściami paŭsiul — tyja, kaho sučasnaja ŭłada ŭ Maskvie nazyvaje «rusafobami» i «amierykanskimi ahientami», dačynialisia ź imi jak ź blizkimi siabrami. Heta niapraŭda, što toj, chto lubić svaju krainu, aŭtamatyčna nie lubić Rasiju, — jon reahuje vyklučna na snabisckuju ŭpeŭnienaść tych, chto da siońnia hetu Rasiju abkradaje, nibyta jaho ŭłasnaj krainy nie isnuje. Abo na ŭparta ŭkarenienaje ŭ śviadomaść rasijcaŭ padańnie, byccam Saviecki Sajuz i byŭ Rasijaj, a ŭsio, što vakoł jaje siońnia, — nie bolš čym hieahrafičnyja nieparazumieńni. I ludzi, što nikoli nie byvali ŭ Ašchabadzie abo Talinie, užo vierać, što i Turkmienija była Rasijaj, i Estonija: čamu b i nie? A potym dziviacca strachu, jaki vyklikaje ich ułasnaja kraina. Ci radujucca hetamu strachu. Savieckaha Sajuza taksama bajalisia — značyć, usio dobra.

Ja ŭžo pryvyk da taho, što toj, chto lubić Rasiju bieskaryśliva, ničoha ad jaje nie patrabujučy, ličycca rusafobam. Što toj, chto choča, kab Rasii nie bajalisia, a spadziavalisia na jaje i na jaje hramadzian, ličycca marhinałam.

Što toj, chto vieryć u budučyniu Rasii jak cyvilizavanaj jeŭrapiejskaj demakratyčnaj krainy, ličycca idyjotam. Ale manapolija na luboŭ da Rasii zakančvajecca — akazvajecca, što možna lubić nie laskańnie botaŭ, nie adrepieciravanyja pucinskija intanacyi ŭ efiry, nie kryki i vokryki, a krainu i ludziej. Sapraŭdnych ludziej i sapraŭdnuju krainu.

Adzin kijeŭski pravakatar, hatovy vylizać talerku za lubym zajezdžym maskoŭskim panam, niejak napisaŭ fieljeton — pra mianie i moj pohlad na Rasiju. I nazvaŭ jaho «Rasija Sacharava i Portnikava», raźličvajučy, napeŭna, što nanios mnie śmiarotnuju abrazu, zataŭravaŭ i ćvikami prybiŭ tak, što ja paviek nie admyjusia. I viadoma, hałoŭnaj idejaj hetaha spadara i jaho adnadumcaŭ było toje, što isnuje adna-adzinaja Rasija, Rasija, jakoj bajacca i ŭ jakoj jany chočuć myć padłohu, — Rasija Pucina. A Rasiju Sacharava ja vydumaŭ.

Vyjaviłasia, adnak, što pravakatary vielmi drenna viedajuć krainu, luboŭ da jakoj dekłarujuć u kožnym miascovym teleefiry.

Na Bałotnaj płoščy była Rasija Sacharava — Rasija svabodnych ludziej. I 24 śniežnia na praśpiekcie Sacharava znoŭ budzie jana — Rasija, jakoj nie bajacca. Rasija, na jakuju spadziajucca.

Vital Portnikaŭ

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH