Test na vašyvaść 20

Łukašenka pałochaje svaje «orhany»: pryjduć da ŭłady «hetyja» — jany vam naładziać lustracyju. A jašče raniej adzin z alternatyŭnych kandydataŭ na pasadu prezidenta paabiacaŭ, što nie budzie pravodzić lustracyi. Tym, chto pracuje ŭ śpiecsłužbach, jon dasłaŭ sihnał: chłopcy, možacie pačuvacca spakojna.

I Łukašenka, i hety kandydat zbłytali tych, chto pracuje ŭ śpiecsłužbach, i tych, chto pracuje na śpiecsłužby, sumiaščajučy hetuju pracu z vykładčyckaj, navukovaj, hramadskaj, palityčnaj.

Tyja, chto pracuje ŭ śpiecsłužbach, mohuć być pazbaŭlenyja pracy tolki ŭ tych vypadkach, kali ŭčynili procizakonnyja dziejańni, pieravysili svaje paŭnamoctvy, złoŭžyvali imi, a tych, chto pracavaŭ na śpiecsłužby ŭ jakaści stukača, sieksota, ahienta ŭpłyvu, u postkamunistyčnych krainach pazbaŭlajuć mahčymaści rabić palityčnuju karjeru.

Praktyka Polščy, Čechii dy inšych krain pakazvaje: demakratyčnaha hramadstva nielha pabudavać, kali hetaju spravaju zajmajucca sieksoty i stukačy,

jakija akapalisia na kiraŭničych pazicyjach u palityčnych partyjach i hramadskich abjadnańniach, zajmieli deputackija mandaty. Biznesam chaj zajmajucca, niachaj navat vykładajuć ŭ VNU i ŭ škołach, ale šlach u palityku, mahčymaść prymać palityčnyja rašeńni im pierakryty.

Bolš jak 2 hady tamu ja dasłaŭ šmat jakim ŚMI Biełarusi svaje natatki «Test na vašyvaść». I — o dziva! — nivodnaja hazieta, nivodzin sajt nie paličyli patrebnym apublikavać hety tekst. Ja źmiaściŭ hetyja natatki na svajoj staroncy ŭ žyvym žurnale — i nul reakcyi. Takoje ŭražańnie, što našaj krainie, u našych apazicyjnych partyjach, demakratyčnaj supolnaści niama ni stukačoŭ, ni sieksotaŭ i što hetaja prablema dla nas nieaktualnaja. Cikava, ci buduć maje natatki pryniatyja hetym razam?

Adnaho razu Janka Bryl skazaŭ: «Kali b mnie prapanavali orden, ja zamiest ordenu paprasiŭ by dać mnie pačytać daśje».

Druhi raz Bryl raskazaŭ mnie historyju ź Ijonam Druce, vydatnym piśmieńnikam, jakoha kamunistyčnyja ŭłady zmusili z rodnaje Małdovy ŭciačy ŭ Maskvu. U harbačoŭskija časy Druce atrymaŭ mahčymaść pačytać daśje. Jon pryjšoŭ kudy treba, i jaho sustreŭ sam Vadzim Bakacin (jak mnie dumajecca, intelihientny i tamu niedaŭhaviečny načalnik viedamstva). Piśmieńnik i ministr sieli nasuproć adzin adnaho, i Bakacin skazaŭ: Ijon Pancialejevič, voś vaša daśje, ale pierš čym dać jaho vam, ja prašu vas padumać, ci treba čytać jaho: čytajučy, vy rasčarujeciesia ŭ mnohich ludziach, jakich ciapier pavažajecie i ličycie svaimi pryjacielami. Druce padumaŭ i admoviŭsia ad namieru čytać, što pra jaho pisali «siabry» i «adnadumcy».

U 2006 hodzie ŭ Biełaruskaj sacyjał-demakratyčnaj partyi raźbirali vyniki prezidenckaj vybarčaj kampanii. Da surjoznaha analizu partyja tak i nie dajšła (mnohim heta było niavyhadna), a ŭ toj havorcy ja nazaŭsiody zafiksavaŭ adnu frazu. Aleh Vołčak, jaki zrabiŭ sabie imia jak pravaabaronca i raspaŭsiudnik u internecie listoŭ patryjotaŭ — aficeraŭ KHB, skazaŭ, što pryčynaj niaŭdačy Kazulina była, miž inšym, i adsutnaść u jaho prahramie punktu ab lustracyi. Voś kali b Kazulin paabiacaŭ, što lustracyi nie budzie, tady b…

Mnie, jak i Janku Brylu, chočacca pačytać daśje.

Jak kažuć daśviedčanyja ludzi, ich, daśje, u papiarovaj i elektronnaj viersii ŭžo bolš za dva miljony. Na 9-miljonnuju Biełaruś.

Dziakujučy elektronicy ŭ hetyja daśje zanosiacca ŭsie vyjezdy za miažu, usie publikacyi i vykazvańni ŭ druku i elektronnych ŚMI. Samo saboj, da hetych materyjałaŭ dałučajucca piśmovyja danosy, raparty i spravazdačy.

Mnie cikava, chto ŭ majoj partyi i ŭ demakratyčnym ruchu naahuł źjaŭlajecca ahientam upłyvu, «kratom». I heta nie pustaparožniaja cikavaść, nie cikaŭnaść, a patreba. Bieź lustracyi niemahčymaje azdaraŭleńnie hramadskaha arhanizmu, postup demakratyi i hramadski maralny prahres. I pieršy zakon, jaki pavinien być pryniaty ŭ postłukašenkaŭskaj Biełarusi, — heta zakon ab lustracyi.

Adzin moj znajomiec, jaki słužyŭ u KHB (ale ŭ słužbie achovy), apaviadaŭ mnie pra hebisckuju tuftu. Voś, kazaŭ znajomiec, kali b ja byŭ apieratyŭnikam, siońniašniuju našu havorku za čarkaj ja vykłaŭ by načalstvu na papiery: sustrakaŭsia ź Sidarevičam, jon mnie skazaŭ, što N. — kiepski paet, a R. — nijaki nie palityk, a harłapan. A moh by ŭpisać tudy i što strašniejšaje. Naprykład, takoje: Sidarevič paviedamiŭ, što K. atrymaŭ ad amierykancaŭ 5 tysiač baksaŭ. Kali pačniecca lustracyja, praciahvaŭ moj znajomiec, na asnovie hetych papierak mohuć zrabić vysnovu, što ty — stukač.

Pra hebisckuju tuftu ja viedaju. I nie bajusia jaje.

Viedaju i «kazus Kazimiery Prunskienie». Hetaja vydatnaja litoŭskaja dziajačka ŭznačalvała navukovy kalektyŭ i ex officio musiła padpisvać dla KHB charaktarystyki na padnačalenych, jakija vyjazdžali ŭ kamandziroŭki za miažu. I hety fakt byŭ zaličany pani Kazimiery ŭ vinu. Viadoma, tut pierabor.

Kali b Pruskienie ŭ charaktarystykach na svaich padnačalenych «nastukała», jany nikoli nie vyjechali b z SSSR navat u Manholiju ci Bałharyju.

Ja dakładna pamiataju, što na pieršaj «hutarcy» ŭ KHB pierad majoram Piesieńkam lažała charaktarystyka na mianie, napisanaja rukoju redaktara hancavickaj rajhaziety Vasila Praskurava. Ale heta nie daje mnie padstavy vinavacić byłoha šefa. Usio zaležyć ad źmiestu taje charaktarystyki. Mnie chaciełasia b jaje pačytać. Jak i inšyja materyjały ŭ daśje.

Užo siońnia demakratyčnyja siły Biełarusi pavinnyja i mohuć adnaznačna vykazać svajo staŭleńnie da pytańnia ab lustracyi i jasna zajavić, što sieksotam i stukačam šlach u publičnuju palityku budzie zakryty.

Užo siońnia demakratyčnyja partyi padčas pryjomu hramadzian u svaje šerahi mahli b u kožnaha ź ich pytacca, ci majuć jany suviazi z HB, słužbaju achovy prezidenta dy inšymi śpiecsłužbami, jakija «pasuć» i hetyja partyi. Dobra było b, kab pytańni takoha kštałtu abaviazkova zadavalisia tym, chto ŭstupaje ŭ BSDP.

Heta byŭ by «test na vašyvaść» i dla tych stukačoŭ i sieksotaŭ, jakija ŭžo atabarylisia ŭ sacyjał-demakratyi. Dumaju, što takija testy varta praktykavać i ŭ inšych partyjach.

Anatol Sidarevič

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH