Lipień-žnivień tradycyjna byli časam masavych adpačynkaŭ, pryčym nie sakret, što mienavita ŭ hety čas u arhanizacyjach pačynajuć uźnikać peŭnyja «kadravyja prahały». Vyrašajuć hetu prablemupa-roznamu , i kali niedzie pravodzicca zvyčajnaje «pieraraźmierkavańnie» abaviazkaŭ, to ŭ inšych miescach na čas adsutnaści adpusknika zaprašajuć novaha čałavieka. Da słova, apošniaja praktyka — davoli papularnaja.
Miž tym padčas pracaŭładkavańnia «na zamienu» ŭźnikajuć svaje niuansy, i razabracca ź imi my pasprabujem z dapamohaj zahadčyka jurydyčnaj kansultacyi Fiederacyi prafsajuzaŭ Biełarusi Uładzimira Ivanaviča Šełkoviča.
Afarmleńnie pa zvyčajnych praviłach
— Pry afarmleńni «na zamienu» dziejničajuć zvyčajnyja praviły: najmalnik abaviazany zapatrabavać, a čałaviek padać peŭny pakiet dakumientaŭ, — adznačaje Uładzimir Šełkovič. — U pryvatnaści, u hety pakiet uvachodziać pašpart ci inšaje paśviedčańnie asoby, pracoŭnaja knižka, dakumienty ab adukacyi, a ŭ asobnych vypadkach — taksama voinski bilet, zaklučeńnie ab stanie zdaroŭja invalida, dekłaracyja ab dachodach. Pryčym kali toj ža pracoŭnaj knižki ŭ čałavieka niama, to jaje pavinny zavieści — niahledziačy na niepraciahły čas pracaŭładkavańnia.
Chto zapłacić za sanknižku?
Patrabavać ad pretendenta na vakansiju
— Uvohule zakanadaŭstva nie vyznačaje apłatu papiarednich miedahladaŭ jak abaviazak najmalnika, — zaŭvažaje Uładzimir Šełkovič. — I razam z tym mnohija arhanizacyi biaruć na siabie vydatki na miedahlady patencyjnych pretendentaŭ na vakansiju pa ŭłasnaj inicyjatyvie — na padstavie dahavoraŭ z paliklinikami.
Ułasnaje žadańnie. I try dni
Davoli istotny momant: dla časovych rabotnikaŭ nie moža ŭstanaŭlivacca papiaredni vyprabavalny termin. Što da varyjantaŭ daterminovaha zvalnieńnia takich rabotnikaŭ, to ich niekalki — padstavaj mohuć być prahuł, sistematyčnaje nievykanańnie pracoŭnych abaviazkaŭ paśla vykarystańnia mieraŭ dyscyplinarnaha spahnańnia, niedastatkovaja kvalifikacyja, paharšeńnie stanu zdaroŭja, źjaŭleńnie ŭ stanie ałkaholnaha, narkatyčnaha ci taksičnaha apjanieńnia, raśpićcio śpirtnych napojaŭ na pracoŭnym miescy, kradziež majomaści najmalnika, a taksama — vychad na svajo miesca asnoŭnaha rabotnika, spynieńnie najmalnikam raboty bolš čym na tydzień, strata pracazdolnaści bolš čym na dva tydni z pryčyny chvaroby.
— U svaju čarhu daterminova raźvitacca z arhanizacyjaj moža i časovy rabotnik, — raspaviadaje Uładzimir Šełkovič. — Sam ža paradak zvalnieńnia pa ŭłasnym žadańni tut davoli prosty — časovamu rabotniku nieabchodna tolki piśmova papiaredzić najmalnika ab svaim namiery nie paźniej čym za 3 dni.
Balničny z kampiensacyjaj za adpačynak
Rabotnik, jaki prymajecca «na zamienu», u abaviazkovym paradku padlahaje dziaržaŭnamu sacyjalnamu strachavańniu, a taksama strachavańniu ad niaščasnych zdareńniaŭ i prafzachvorvańniaŭ. Takim čynam, u vypadku, kali padčas ścisłaha terminu pracoŭnaj dziejnaści «paščaścić» zachvareć, to možna raźličvać na apłatu «balničnaha». A pry niaščasnym zdareńni na vytvorčaści — raźličvać na atrymańnie adpaviednych vypłat.
Plus da taho tyja ž časovyja rabotniki majuć prava na hrašovuju kampiensacyju za niavykarystany pracoŭny vodpusk — praparcyjanalna adpracavanamu času.
— Rabotnik «na zamienie» stanovicca paŭnavartasnym členam pracoŭnaha kalektyvu, jaho abaviazany zabiaśpiečvać srodkami indyvidualnaj abarony, na jaho raspaŭsiudžvajucca harantyi i lhoty, jakija praduhledžvaje kalektyŭny dahavor. — Adno, nielha adnaznačna śćviardžać, što rabotnik časovy pavinien atrymlivać roŭna stolki ž, kolki i rabotnik asnoŭny — u hetym vypadku ŭsio budzie zaležać ad umoŭ indyvidualnaha pracoŭnaha dahavora.
«Biaskoncaj» źmiena nie byvaje
Znoŭ ža indyvidualnym pracoŭnym dahavoram rehulujecca i taki važny momant, jak režym pracy. Adnak u lubym vypadku ŭ časovych rabotnikaŭ pracoŭny dzień praciahvacca biaskonca nie moža — u krajnim vypadku jon nie pieravyšaje 12 hadzin.
— Treba zaŭvažyć, što ad časovaha rabotnika, jaki zaklučyŭ pracoŭny dahavor terminam nie bolš čym na šeść dzion, možna patrabavać vychadu na svajo miesca ŭ dziaržaŭnyja śviaty, śviatočnyja i vychadnyja dni, — zaŭvažaje Uładzimir Šełkovič. — Pryčym
Dla padletkaŭ jość «limity»
Davoli raspaŭsiudžanaja źjava — pryjom «na źmienu» niapoŭnahadovych hramadzian. U pryncypie, kali havorka nie idzie ab «ciažkich» rabotach, taki varyjant mahčymy. Adnak z ahavorkaj. Padletak va ŭzroście ad 14 da 16 hadoŭ nie moža pracavać bolš za 23, a padletak va ŭzroście ad 16 da 18 hadoŭ — bolš za 35 hadzin u tydzień.
Pierapracoŭka źmianiaje ŭmovy
Narešcie, jašče adzin niuans. Zdarajecca, što termin dahavora časovaha rabotnika zakončyŭsia, ale jon zastaŭsia na svaim miescy i praciahvaje pracavać. Na jakich umovach?
— U takoj situacyi treba mieć na ŭvazie nastupnaje, — zaznačaje Uładzimir Šełkovič. — Časovy rabotnik, jaki prapracavaŭ na svaim miescy bolš čym dva miesiacy, stanovicca rabotnikam pastajannym. A «časovy» pracoŭny dahavor pieratvarajecca ŭ dahavor na niapeŭny termin.
