Biełaruskija «Kiberpartyzany» źjavilisia ŭ vieraśni 2020 hodu paśla prezydenckich vybaraŭ i pačatku pratestaŭ. Ananimnyja chakiery dziejničali na baku pratestoŭcaŭ. Na pačatku isnavała prynamsi niekalki hrup, jakija pracavali paasobku. Jany nazyvali siabie pa kolerach: «čyrvonyja», «sinija», «žoŭtyja».
Taja hrupa, jakaja dahetul dziejničaje pad nazvaj «Kiberpartyzany», kaliści adnosiła siabie da «čyrvonych». Jana spačatku naličvała piać čałaviek. Paśla pieršaj akcyi «zasnavalnik» inicyjatyvy, čyjo imia dahetul publična nieviadomaje, pakinuŭ na ŭzłamanym sajcie handlova-pramysłovaj pałaty zašyfravanaje paviedamleńnie. Tyja, chto jaho rasšyfravaŭ, zdoleli źviazacca ź im i ŭvajšli ŭ pieršy skład kamandy. Viadoma, što «zasnavalnik» zastajecca ŭ kamandzie dahetul.
U samym pačatku dziejnaści ananimnyja chakiery abiacalisia «pakłaści» padatkovuju i bankaŭskuju systemy Biełarusi, adklučyć elektryčnaść.
«Budzie vielmi baluča, spačatku padatkovaja systema «laža», potym elektryčnaść u krainie skončycca, potym bankaŭskaja systema… Nam pad siłu i rubiel zabić, i pačać rachunki vašych blizkich siabroŭ blakavać», — abiacalisia jany, źviartajučysia da Alaksandra Łukašenki.
Pradstaŭniki inicyjatyvy, jakaja isnuje dahetul, kažuć, što heta byli nia ichnyja pahrozy. Hrupa, jakaja hetym zajmałasia, užo nia dziejničaje, jejny kanał pierastaŭ abnaŭlacca niekalki hadoŭ tamu. Jašče adzin kanał, jaki pisaŭ pra biełaruskija chakierskija ŭzłomy, pamianiaŭ tematyku.
Mety ciapierašnich «Kiberpartyzanaŭ» — damahčysia źmieny nielehitymnaha režymu Łukašenki ŭ Biełarusi i dapamahać Ŭkrainie pieramahčy Rasieju.
U kamandzie 70 čałaviek, bolšaść — valantery
Ludzi, jakija pieršymi ŭvajšli ŭ kamandu «Kiberpartyzanaŭ», pryjšli z haliny IT, ale nie byli prafesijnymi «chakierami». Usiamu vučylisia ŭ pracesie. Ciapier kolkaść kiberpartyzanaŭ vyrasła da 70 čałaviek, kaściak — kala 30. Bolšaść ź ich — valantery, śćviardžajuć pradstaŭniki inicyjatyvy. Tolki nievialikaja častka kamandy atrymlivaje zarobak. Ofisu niama, ludzi pracujuć z domu.
Heta nia tolki prahramisty, ale i medyjniki, jakija pišuć dopisy, stvarajuć videa i karcinki; data-analityki, što pracujuć nad analizam vializnych abjomaŭ dadzienych, jakija spampoŭvajuć kiberpartyzany ź dziaržaŭnych systemaŭ; daśledniki, što pracujuć ź infarmacyjaj z adkrytych krynic (OSINT).
Usie kiberpartyzany ananimnyja. Adzinaja publičnaja pradstaŭnica — Juljana Šamietaviec. Biełaruska, jakaja žyvie ŭ ZŠA, maje adukacyju ŭ sfery mižnarodnych ekanamičnych adnosinaŭ i palitalohii.
Jana tłumačyć, što stratehičnyja rašeńni ŭ kamandzie prymaje tak zvanaja «rada dyrektaraŭ» — samyja davieranyja ludzi, jakija najdaŭžej byli ŭ arhanizacyi.
Skrynšot z uzłamanaj staronki dziaržaŭnaha infarmacyjnaha ahienctva BiełTA, 2023 hodu
Pavodle pradstaŭnicy inicyjatyvy, u kiberpartyzanaŭ dahetul jość ludzi, jakija dapamahajuć im unutry Biełarusi. Tak zvanyja «ludzi na ziamli». Pres-sakratarka kaža, što za supracoŭnictva ź ichnaj inicyjatyvaj za kraty nichto nia trapiŭ.
Biełaruskija chakiery nazyvajuć siabie «chaktyvistami» — aktyvistami, jakija vykarystoŭvajuć sučasnyja technalohii dla sacyjalnaha ruchu. Samaja viadomaja inicyjatyva chaktyvistaŭ u śviecie — Anonymous. Heta mižnarodnaja decentralizavanaja sietka chakieraŭ, jakija majuć šmat kirunkaŭ dziejnaści. Paśla pačatku poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia va Ŭkrainu jany abvieścili vajnu Ŭładzimiru Pucinu.
Padrychtoŭka da momantu Ch
Raniej «Kiberpartyzany» raskazvali, što dziejničajuć nia tolki dystancyjna, ale časam fizyčna pranikajuć na abjekty režymu Łukašenki, jak heta było pry ŭzłomie systemy MUS. Apošnija ž ataki, kaža pres-sakratarka inicyjatyvy, ažyćciaŭlali tolki praź sieciva, bieź fizyčnaha ŭździejańnia. Biełaruskija chakiery padkreślivajuć, što jany padčas svajoj dziejnaści najpierš kłapociacca pra biaśpieku zvyčajnych ludziej i dbajuć, kab im nie naškodzić.
«Nam vielmi važna pracavać unutry Biełarusi. Kali źjaŭlajecca niejkaja mahčymaść: «čorny lebiedź» ci nia čorny, ci lahičnaje raźvićcio pratestu, my pavinnyja być hatovymi bolš, čym my byli hatovyja ŭ 2020 hodzie. Ab pracy, jakuju my robim ciapier, my nia možam havaryć, my nia možam jaje pakazvać. Moža być, my jaje navat nia vykarystajem, ale my pavinnyja heta mieć», — dzielicca Juljana Šamietaviec.
Jana dadaje, što častka ichnaj pracy — pakazvać ludziam vyniki baraćby, što nichto nie zabyŭsia pra zmahańnie. Pamianiać zastaŭku na niejkim dziaržaŭnym sajcie, ź jejnych słovaŭ, nia nadta składana, ale heta natchniaje ludziej. Da taho ž «Kiberpartyzany» dapamahajuć biełarusam ź biaśpiekaj, jak heta adbyłosia pry ŭzłomie systemy KDB.
Šamietaviec adznačaje, što čałaviečy i časavy resurs kamandy abmiežavany, tamu davodzicca vybirać, jakuju ataku zrabić. Časam ludzi pracujuć pa 12-16 hadzin na dzień, kab pravieści niejkuju aperacyju.
Juljana zaznačaje, što ciapier jany mienš paviedamlajuć pra vyniki svajoj pracy — pakazvajuć usiaho 10-15%. Časam u ichnym kanale doŭha niama nijakich navinaŭ.
«Kali pra nas nie čuvać paru miesiacaŭ, adrazu: «Voś, kibery źnikli! Ničoha nia robiać!» Nasamreč my ciapier robim našmat bolš, čym my rabili ŭ 2021 hodzie. Prosta ciapier nam niama patreby heta vykładvać, bo pra nas viedajuć, nam daviarajuć, u nas jość partnery», — kaža jana.
Uzłamany sajt «Homielskaj praŭdy»
Ciapier, dadaje pres-sakratarka, «Kiberpartyzany» atrymali dostup da šerahu dziaržaŭnych systemaŭ, pra što ŭłaśniki nia viedajuć.
«Nam važna zachoŭvać dostupy, kab atrymlivać infarmacyju ŭ realnym časie», — tłumačyć adsutnaść infarmacyi pra taki ŭzłomy surazmoŭca.
Sioleta ŭ krasaviku «Kiberpartyzany» paśla dvuch miesiacaŭ maŭčańnia abvieścili, što pierajechali na novy kanał. Vyśvietliłasia, što tak zrabili pavodle pratakołaŭ biaśpieki. Ułaśnik papiaredniaha ichnaha kanała spyniŭ aktyŭnaje supracoŭnictva ź inicyjatyvaj dva hady tamu, a niadaŭna zusim pierastaŭ vychodzić na kantakt. U novym kanale ŭžo amal 7 tysiač padpisčykaŭ.
Zmahajucca za ŭładu
Pradstaŭniki inicyjatyvy adznačali, što supracoŭničajuć amal z usimi pratestavymi arhanizacyjami, dziejačami, a taksama ź niezaležnymi medyja i telehram-kanałami.
«Kiberpartyzany» ŭ žniŭnia 2021 hodu ŭvajšli ŭ ruch «Supraciŭ» razam ź inšymi inicyjatyvami: «Busły laciać» i «Družyny narodnaha supracivu». Režym Łukašenki ličyć «Kiberpartyzanaŭ» i ŭvieś ruch «terarystyčnaj» arhanizacyjaj. Za ŭdzieł u joj u Biełarusi pahražaje da 15 hadoŭ turmy.
U 2021 hodzie «Kiberpartyzany» śćviardžali, što nia majuć palityčnych ambicyj. Ale ŭžo tady jany vyłučyli palityčnaha pradstaŭnika ruchu «Supraciŭ» — psychijatra Dźmitryja Ščyhielskaha. Pryčynaj nazvali pavieličeńnie efektyŭnaści ŭ dasiahnieńni, udziele ŭ publičnych vystupach i kantakty z hramadztvam.
Adnak ciapier staŭleńnie da palityki pamianiałasia.
«My ŭžo ŭ palitycy. Jość takaja teoryja peŭnaha eksperta, što lehitymnyja ŭ palityčnym sensie ciapier tyja siły, jakija robiać niešta i damahajucca niejkich vynikaŭ. Z hetaha punktu hledžańnia, žadajem my ci nie, my ŭžo źjaŭlajemsia častkaj palityčnaj siły», — tłumačyć Juljana Šamietaviec.
«My zmahajemsia nie za toje, kab trošačku niešta źmianić, a kab prybrać režym Łukašenki», — adznačaje surazmoŭca.
Pry źmienie i tranzycie ŭłady, miarkuje Šamietaviec, šmat jejnych kaleh buduć udzielničać u palityčnym farmacie, častka ŭ siłavych strukturach, AAC, nad biaśpiekaj systemy, bo ciapier, na jejnuju dumku, biełaruskija zavody i viedamstvy abaronieny słaba.
Dapamoha Ŭkrainie
Pa słovach pradstaŭnicy inicyjatyvy, «Kiberpartyzany» praviarajuć usich pretendentaŭ, jakija chočuć vajavać u pałku Kastusia Kalinoŭskaha. Jany pieradajuć adčuvalnuju infarmacyju, jakaja budzie cikavaja ŭ vajennym kantekście, a taksama nakont biełaruskaha i rasiejskaha režymaŭ, roznym specsłužbam.
Prykładam, sioleta ŭ lutym stała viadoma, što biełaruskija chakiery ŭzłamali systemu rasiejskaha pradpryjemstva «Arłan», jakoje vypuskaje drony, i pieradali źviestki ŭkrainskamu boku.
Padčas našaj razmovy Julijana znachodzicca z pracoŭnym vizytam u Kijevie. Jana sustrakałasia tam u tym liku z kalinoŭcami.
«Tolki pazytyŭnyja vodhuki na toje, što kiberpartyzany niadaŭna zrabili z KDB. Taksama padziakavali za tuju pravierku, jakuju my pravodzim», — pierakazvaje vodhuki surazmoŭca.
Akcyi i pradukty «Kiberpartyzanaŭ»
1. Baza pašpartoŭ
27 lipienia 2021 hodu «Kiberpartyzany» zajavili, što ŭzłamali pašpartnuju systemu i atrymali źviestki ŭsich hramadzian Biełarusi, a taksama tych, chto maje dazvoł na žycharstva ŭ Biełarusi i padobnyja dakumenty. Heta bolš za 11 miljonaŭ asabistych numaroŭ.
Pa słovach chakieraŭ, jany taksama atrymali dostup da zasakrečanaj infarmacyi pra siłavikoŭ, ludziej ź blizkaha atačeńnia Alaksandra Łukašenki, supracoŭnikaŭ KDB i vyviednikaŭ u Eŭraźviazie. Častku hetaj infarmacyi jany planavali pieradać siabroŭskim inicyjatyvam «Karatieli Biełarusi», blackmap.org i «Busły Laciać» dla budučaha «hramadzianskaha trybunału». Źviestak «zvyčajnych biełarusaŭ» kiberpartyzany abiacalisia «nie čapać». Usiu bazu całkam abiacajuć pieradać tolki novym uładam Biełarusi.
Pradstaŭnik ukrainskaj padobnaj chakierskaj hrupy «Ŭkrainski kiberaljans» Andrej Baranovič (pseŭdanim Šon Taŭnsend) acharaktaryzavaŭ tady hety ŭzłom jak najbujniejšy i najbolš paśpiachovy ŭzłom dziaržaŭnych system z 2015 hodu, kali kitajskija chakiery ŭzłamali servery Ŭpraŭleńnia kadravaj słužby ŭ ZŠA. Tady złamyśniki atrymali infarmacyju pra miljony amerykanskich dziaržaŭnych słužboŭcaŭ, u tym liku pra supracoŭnikaŭ specsłužbaŭ.
Ananimnyja biełaruskija chakiery taksama śćviardžajuć, što ŭzłamali šerah bazaŭ dadzienych MUS, słužby 102 (ekstranyja zvanki ŭ milicyju), Upraŭleńnia ŭłasnaj biaśpieki MUS, DAI i serveru ź videazapisami dronaŭ MUS, dziaržaŭny rejestar nieruchomaści, bazy źviestak usich aperataraŭ suviazi ŭ Biełarusi, pamiežnuju bazu ŭsich asobaŭ, jakija pierasiakali miažu Biełarusi ciaham apošnich 15 hadoŭ.
2. Uzłom čyhunačnych system
Pradstaŭniki «Kiberpartyzanaŭ» śćviardžajuć, što jašče pierad poŭnamaštabnym uvarvańniem Rasiei va Ŭkrainu ŭzłamali čyhunačnuju systemu Biełarusi i atrymali dostup da aŭtamatyzavanaj systemy, jakaja adkazvaje za raźmierkavańnie maršrutaŭ. A paśla 24 lutaha 2022 hodu jany z dapamohaj kansultacyj samich čyhunačnikaŭ zdoleli adklučyć takim čynam hetuju systemu, što ruch vajskovych ciahnikoŭ, jakija išli z Rasiei na Ŭkrainu, spyniŭsia prynamsi na tydzień. Aficyjnyja asoby hetaj infarmacyi nie kamentavali.
3. Aŭdyjozapisy razmovaŭ siłavikoŭ i čynoŭnikaŭ
Biełaruskija chakiery ŭletku 2021 hodu abvieścili, što atrymali dostup da zapisaŭ telefonnych razmovaŭ siłavikoŭ ciaham paŭhoda da ŭzłomu. Ź ichnych słovaŭ, jany ŭzłamali servery Departamentu zabieśpiačeńnia aperatyŭna-vyšukovaj dziejnaści MUS. Z zapisaŭ stała viadoma, što mahło adbyvacca ŭnutry siłavoj systemy pierad prezydenckimi vybarami 2020 hodu i paśla ich, ź jakoj žorstkaściu siłaviki i čynoŭniki planavali svaje aperacyi.
Siarod «źlivaŭ» byli zapisy razmovy, imavierna, presavaj sakratarki Łukašenki Natalli Ejsmant i kiraŭniku mienskaha AMAPu Dźmitryja Bałaby pierad rejdam na «płošču Pieramien» — adnaho ź jaskravych centraŭ pratestaŭ, dzie raźviešvali bieł-čyrvona-biełyja stužki i namalavali hrafici z «dydžejami pieramien». Paśla taho rejdu zabili žychara «płoščy Pieramien» Ramana Bandarenku.
«Dźmitry Ŭładzimieravič, stužki — heta ž druhasna. Nam patrebnyja hałovy», — havoryć hołas na zapisie, jaki, jak miarkujecca, naležyć Natalli Ejsmant.
Natalla Ejsmant i Dźmitry Bałaba. Ilustracyjny kalaž
Chakiery taksama apubličyli aŭdyjozapis z selektarnaj narady, jakuju 6 žniŭnia 2020 hodu pravodziŭ tahačasny ministar unutranych spraŭ Jury Karajeŭ. Ź jaho vynikaje, što siłaviki planavali ściahnuć u Miensk značnyja siły na vypadak «prajhranych vybaraŭ». Adpraŭlać u stalicu mierkavali navat turemnych «kanvojnikaŭ», pakidajučy miescy źniavoleńnia amal biez achovy. Karajeŭ zaścierahaŭ, što i siarod źniavolenych mohuć uspychnuć bunty.
«Kulamioty na vyškach pastavim, kali na toje pajšło. A moža, u barakach i «sožhiom», kali nijak…», — kazała na naradzie asoba z hołasam, padobnym da hołasu Juryja Karajeva.
Jon taksama zaachvočvaŭ vieści pracu z nasielnictvam, kab «usie na ŭsich «stučali»». Asobny zahad pastupiŭ adnosna členaŭ vybarčych kamisij: kab siłaviki dastavili ich dadomu «biez paškodžańniaŭ psychiki i cieła».
U inšych aŭdyjozapisach, jak miarkujecca, čuvać, jak milicyjanty raskazvajuć pra hvałt, jaki jany čynili ŭ dačynieńni da ludziej, i śmiajucca.
4. Partyzanski Telegram
«Kiberpartyzany» jašče ŭ 2021 hodzie pradstavili svaju versiju Telegram, jakuju jany raspracavali na padstavie isnaha.
Raspracoŭniki śćviardžajuć, što ichny varyjant dapamahaje zaścierahčy siabie, kali siłaviki prosiać pieradać im telefon, a čałaviek nie paśpieŭ vydalić padazronyja pierapiski i padpiski na zabaronienyja kanały. Taksama jon u patrebny momant moža adpravić paviedamleńni siabram pra zatrymańnie ŭłaśnika telefona. Jość inšyja opcyi, jakija čałaviek nastrojvaje sam.
Sa słovaŭ Juljany Šamietaviec, partyzanskim Telegram karystajucca prykładna 5-10 tysiač čałaviek. Heta nia tolki biełarusy ŭ Biełarusi, ale i ŭkraincy na akupavanych terytoryjach. Navat iranskija pratestoŭcy prasili pieravieści aplikacyju na persydzkuju movu, kab karystacca joj. Pres-sakratarka «Kiberpartyzanaŭ» kaža, što im viadomyja vypadki, kali ichnaja prahrama ŭratavała ludziej ad źniavoleńnia.
5. «Źliŭ» bazy Kamitetu dziaržaŭnaj biaśpieki
U krasaviku 2024 hodu «Kiberpartyzany» zajavili, što ŭzłamali systemu KDB. Jany spampavali nia tolki asabistyja źviestki pra specsłužboŭcaŭ, ale i bazu zvarotaŭ ludziej u KDB. Siarod 40 tysiač zvarotaŭ častku skłali danosy na biełarusaŭ (u tym liku na samich siabie) i prapanovy supracoŭničać z KDB.
Budynak KDB u Miensku
Dziakujučy hetaj bazie vyjavili dvuch čałaviek, jakija sioleta balatavalisia ŭ Kaardynacyjnuju radu, ale pry hetym raniej pisali danosy na inšych pradstaŭnikoŭ demakratyčnaj supolnaści (Mikołu Aŭtuchoviča i Eduarda Palčysa). Taksama stała viadoma, što danos na žychara «płoščy Pieramien» Ściapana Łatypava, jakoha asudzili na 8,5 hoda turmy, napisaŭ jahony kaleha-arbaryst z Rasiei.
Padpisčyki «Kiberpartyzanaŭ» paśla «źlivu» bazy KDB dapamahli aformić jaje ŭ bolš zručnym farmacie, zrabili pošukavik, kab zručniej było praviarać infarmacyju.
Etyka ci biaśpieka?
Baza naličvaje 40 tysiač zvarotaŭ u KDB. Adnak paźniej vyśvietliłasia, što danosy ŭ joj składajuć małuju častku. Mnohija biełarusy pisali zapyty, bo šukali źviestki pra svaich represavanych svajakoŭ; redaktarka Tut.by Maryna Zołatava šukała infarmacyju pra zatrymanaha žurnalista. Siarod zvarotaŭ akazałasia i kala 80 chadajnictvaŭ ab vyzvaleńni Viktara Babaryki, jaki chacieŭ stać prezydentam i jakoha asudzili na 14 hadoŭ turmy.
U siecivie źjavilisia aburanyja kamentary. Maŭlaŭ, nieetyčna vykładać takuju infarmacyju ŭ ahulny dostup, varta było adsartavać tolki danosy. Adnak sami chakiery nie škadujuć pra svoj učynak. Kab apracavać usiu bazu zvarotaŭ, spatrebiłasia b niedzie paŭhoda-hod, kaža Juljana Šamietaviec. Da taho ž u «źlivie» niama pašpartnych źviestak ludziej.
«Za hety čas ludzi b užo pajšli ŭ Kaardynacyjnuju radu, dadalisia b u niejkija supołki. Što bolš važna? Dla našaha razumieńnia bolš važnaje pytańnie biaśpieki i prypynieńnie pracy ahientaŭ upłyvu i ahientaŭ realnych, jakija pracujuć z KDB», — kaža jana.
Surazmoŭca zhadała, što jašče ŭ 2021 hodzie chakiery ŭzłamali bazu telefonnych zvarotaŭ u MUS. Adnak navat za dva hady valantery nia zdoleli apracavać usie danosy.
Juljana Šamietaviec dadała, što nichto nie pisaŭ im pretenzij, što jaho zvarot vykłali ŭ ahulny dostup.
«U bot pišuć tolki słovy padziaki», — kamentuje jana.
Šamietaviec miarkuje, što apubličanaja baza zvarotaŭ taksama maje spynić tych ludziej, jakija chacieli b patajemna supracoŭničać z KDB, bo ŭsio adno źviestki pra ich stanuć publičnymi.
«KDB nia budzie abaraniać ichnyja dadzienyja», — pierakananaja jana.
Były kadebist: heta ahłušalny pravał
Sytuacyju z uzłomam systemy KDB Svabodzie prakamentavaŭ niepubličny «kampetentny» ŭ dziejnaści KDB pradstaŭnik BelPol. Pavodle jaho, heta vielmi paśpiachovaja aperacyja i istotny ŭdar pa specsłužbach.
«Da 2020 hodu KDB całkam dehradavaŭ u pravavym i maralnym planie. Ciapier my ŭbačyli jaskravaje paćvierdžańnie, što adbyłasia i prafesijnaja dehradacyja tak zvanych «orhanaŭ dziaržbiaśpieki», jakija nie zmahli zabiaśpiečyć elementarnuju zachavanaść kanfidencyjnaj infarmacyi navat u svaim niešmatlikim viedamstvie», — kamentuje były kadebist.
Jon nazyvaje ŭzłom nia imidžavaj strataj, a ahłušalnym prafesijnym pravałam KDB. Surazmoŭca miarkuje, što vykrytych «dobraachvotnych infarmataraŭ» KDB čakajuć zabarona na ŭjezd u Eŭraźviaz abo departacyja adtul i kryminalnaja adkaznaść za špijanaž na karyść režymu Łukašenki.
«KDB surjozna padstaviŭ svaich «pamočnikaŭ» i padarvaŭ davier da «čekistaŭ»», — razvažaje pradstaŭnik BelPol.
Jon miarkuje, što ludzi, čyje asabistyja źviestki stali publičnymi, mohuć źviarnucca ŭ KDB pa kampensacyju maralnaj škody.
«Jak raniej było pryniata kazać u KDB: «Paśla takoha narmalny aficer daŭno b zastreliŭsia». Tolki adkul znojducca siarod zdradnikaŭ prysiazie narmalnyja aficery?» — razvažaje ichny były kaleha.
Pradstaŭnik BelPol miarkuje, što za taki incydent da 2020 hodu Łukašenka b źniaŭ kiraŭnika KDB. Ciapier u jaho mienš mahčymaściaŭ mianiać kadry, da taho ž jamu vyhadna mieć kampramat na načalnikaŭ, bo imi tady lahčej kiravać.
Były supracoŭnik KDB taksama kaža, što za ŭnutranuju biaśpieku ŭ viedamstvie adkazvaje ŭpraŭleńnie režymna-sakretnaj dziejnaści ŭ centralnym aparacie KDB. Zarobki tam značna mienšyja, čym u IT-sfery. U 2020 hodzie major-padpałkoŭnik z vysłuhaj vajskovaj słužby ŭ 10-15 hadoŭ atrymlivaŭ kala 700 dalaraŭ. Z taho času vypłaty pavialičylisia niaznačna.
Pradstaŭnik BelPol adznačyŭ, što sakretnaja infarmacyja ŭ systemie KDB cyrkuluje pa «zakrytych sietkach» i apracoŭvajecca na kamputarach, jakija prajšli admysłovuju pravierku i nia majuć vychadu ŭ internet.
«Tamu pry vykanańni ŭnutranych rehlamentaŭ vycieki praktyčna vyklučanyja. Ale jość tak zvany «čałaviečy faktar», jaki moža zrabić uraźlivaj navat, zdavałasia b, biezdakornuju systemu biaśpieki», — kamentuje surazmoŭca.
Adkaznaść pamieram ź dziaržavu
U rukach nievialikaj kamandy akazalisia źviestki, jakimi pavinna vałodać cełaja dziaržava. Infarmacyju zachoŭvajuć na serverach, nie padklučanych da internetu. Juljana tłumačyć, jak jany spraŭlajucca z hetaj adkaznaściu.
«Nam pašancavała, što hałoŭnyja ludzi, jakija pačali hetuju pracu, akazalisia vielmi adkaznymi, vielmi razumnymi. Zaŭsiody jość ryzyka. Tamu my nie dajom dostupu navat tym ludziam, jakija doŭha pracujuć. Bolšaść udzielnikaŭ našaj kamandy nia maje poŭnaha dostupu da bazaŭ, jakija ŭ nas jość. Vielmi-vielmi maleńkaja kolkaść ludziej dostup maje», — tłumačyć Julijana.
Jana adznačaje, što za try hady pracy nichto nie skarystaŭsia ŭ svaich metach dostupam da hetaj bazy i nie skamprametavaŭ atrymanych źviestak. Surazmoŭca dadaje, što jany vielmi aściarožna dzielacca dadzienymi, jakija majuć, z žurnalistami abo ekspertami, jakija da ich źviartajucca.
«Lišni raz my lepiej niešta nie damo, čym saljom niejkuju pryvatnuju infarmacyju», — padkreślivaje jana.
Hałoŭnym vynikam dziejnaści «Kiberpartyzanaŭ» Juljana nazyvaje toje, što jany nanosiać škodu režymu Łukašenki.
«Tak što Łukašenka staić, zhadvaje nas i apraŭdvajecca nakont infarmacyi, jakuju my «źlivajem». Ci jon kaža, što jon budzie sadzić čynoŭnikaŭ, kali jany nia buduć mianiać paroli», — razvažaje pradstaŭnica «Kiberpartyzanaŭ».
«My dapamahajem ludziam, veryfikujem. Dziakujučy nam niechta paźbieh turmy, nia trapiŭ u łapy režymu. Heta vielmi važna. Usio, što dapamahaje pieradusim biełarusam unutry Biełarusi, heta dla nas hałoŭnaja praca», — kaža Juljana.
Čytajcie taksama:
Danosčyki zaraz dvojčy padumajuć
«Ja nie danosiŭ, my ž siabrujem». Jak apraŭdvajucca vykrytyja stukačy
Biełarusy napisali 40 tysiač danosaŭ? Nie, heta niepraŭdzivaje śćvierdžańnie
