Fota: AP
Suśvietnaja ekanomika pieražyła ŭ kancy 1990-ch i pačatku 2000-ch «kitajski šok» — bum impartu tannych tavaraŭ kitajskaj vytvorčaści. Ekanamisty miarkujuć, što chutka varta čakać paŭtareńnie hetaha pieryjadu, pierakazvaje asnoŭnaje z artykuła WSJ RBK.
Piekin padvojvaje ekspart, kab ažyvić zapavoleny ekanamičny rost, zavody ŭžo vypuskajuć bolš aŭtamabilaŭ, techniki i bytavoj elektroniki, čym nieabchodna dla ŭnutranaha rynku. Kitajskija kampanii z aporaj na dziaržaŭnyja kredyty pieranasyčajuć zamiežnyja rynki pradukcyjaj, jakuju nie zmahli pradać unutry krainy. Adnojčy heta dapamahło Kitaju strymać inflacyju na nizkim uzroŭni, niekatoryja ekanamisty čakajuć, što ŭ druhi raz deflacyjny efiekt akažacca navat macniejšym.
Pieršy «kitajski šok» adbyŭsia paśla sieryi libieralnych reformaŭ u 1990-ch hadach i ŭstupleńnia Kitaja ŭ Suśvietnuju handlovuju arhanizacyju ŭ 2001 hodzie. Heta pryniesła i vyhady dla ZŠA: spažyvieckija ceny na amierykanskim rynku padali, pryčym najbolšuju vyhadu adčuli amierykancy ź nizkim abo siarednim uzroŭniem zarobku.
Adnak ZŠA, Jeŭrasajuz i Japonija nie žadajuć paŭtareńnia situacyi pačatku 2000-ch hadoŭ, kali bum kitajskaha impartu razburyŭ mnohija miascovyja vytvorčaści, piša vydańnie. Pieršy «kitajski šok» pryvioŭ da taho, što ZŠA stracili bolš za 2 młn pracoŭnych miescaŭ z 1999 pa 2011 hod, pakolki vytvorcy mebli, cacak i adzieńnia nie vytrymali kankurencyi. Zachodnija krainy vydzielili miljardy dalaraŭ na padtrymku stratehičnych halin i ŭviali albo pahražajuć uvieści taryfy na impart z Kitaja.
U vypadku paŭtareńnia situacyi miarkujuć što, novy «kitajski šok» budzie inšym, Ciapier aściarohi zachodnich krain bolš fundamientalnyja, bo Kitaj kankuruje ŭ vypusku vysokatechnałahičnaj pradukcyi — aŭtamabilaŭ, kampjutarnych čypaŭ i składanym mašynabudavańni — halinach z bolš vysokim dabaŭlenym koštam, jakija ličacca važnymi dla technałahičnaha lidarstva.
U minułym hodzie ekanomika Kitaja vyrasła na 5,2%, heta nizki pakazčyk pa jaje mierkach, adznačaje WSJ. Ekanamisty čakajuć dalejšaha jaje zapavoleńnia na fonie zaciažnoha kryzisu na rynku nieruchomaści, skaračeńnia inviestycyj i padzieńnia spažyvieckich vydatkaŭ. Jak aceńvajuć u Capital Economics, štohadovy rost kitajskaha VUP zamarudzicca da 2% za šeść hadoŭ — da 2030 hoda.
Ułady Kitaj imknucca zabiaśpiečyć «ekanamičny pieravarot», inviestujučy srodki ŭ zavody, pierš za ŭsio ŭ vytvorčaść paŭpravadnikoŭ, aŭtamabilaŭ, abstalavańnia dla adnaŭlalnych krynic enierhii, aerakaśmičnuju pramysłovaść, i pradajučy liški za miažu.
Prablemy ŭ kitajskaj ekanomicy ŭ značnaj stupieni tłumačacca aŭtarytarnymi tendencyjami staršyni krainy Si Czińpinia.
