«Zakryvajučysia ad biełarusaŭ, Zachad mižvoli šturchaje ich da Rasii»  38

Ilustracyjnaje fota: «Naša Niva»

Pačniem z prostaha. Trapić ź Biełarusi ŭ Jeŭropu stała vielmi składana: daŭno niama čyhunačnych i avijaznosin pamiž krainami, a ciapier zakryli i pałovu aŭtadarožnych punktaŭ propusku.

Atrymać samu vizu nadzvyčaj ciažka. Niekatoryja krainy nie tolki nie adnavili vydaču turystyčnych viz paśla zakančeńnia pandemii, ale i całkam spynili vydaču viz hramadzianam Biełarusi, za vyklučeńniem humanitarnych vypadkaŭ. Tak, naprykład, Čechija płanuje nie vydavać vizy biełarusam jak minimum da krasavika 2024 hoda, taksama nie vydaje vizaŭ Litva. Nielha atrymać turystyčnuju vizu ad Łatvii i Estonii.

U vyniku bolšaść biełarusaŭ, jakija žadajuć padarožničać i pahladzieć na śviet, majuć mahčymaść ubačyć tolki adzin śviet — ruski.

Zamiest Ryhi jany jeduć u Picier, a zamiest Varšavy — u Kazań. Vilnia, da jakoj ad biełaruskaj miažy litaralna rukoj padać, stała dalejšaj za Maskvu.

Pajezdki na zakupy ŭ Biełastok bolš nie zvyčajnaja sprava dla hrodziencaŭ, jak heta było ciaham apošnich 10 hadoŭ da prychodu kavidu. Adlehłaść ad Biełastoka da Hrodna ŭ try razy pavialičyłasia, pryčym jak u pieranosnym, tak i ŭ litaralnym sensie.

Ciapier heta ŭžo nie 80 kiłamietraŭ, a 240, bo ŭ adkaz na ataku mihrantami Polšča zakryła punkt propusku «Kuźnica», a ŭ adkaz na prysud Andreju Pačobutu paźniej zakryli «Babroŭniki».

Adziny kirunak, kudy ź Biełarusi možna trapić lubym vidam transpartu biez dadatkovych pieraškod, — heta Rasija.

Biezumoŭna možna kazać, što čałaviek z pryncypami na adpačynak u Rasiju nie pajedzie. Ale davajcie być realistami. Žyćcio adno, a mahčymaść svabodna padarožničać u mnohich biełarusaŭ źnikła amal čatyry hady tamu, i nieviadoma, kali znoŭ źjavicca.

Maskva-Sici. Fota: Sergey Alimov/Getty Images

Padarožničajučy ŭ Rasiju, biełarusy jašče i inviestujuć svaje hrošy ŭ ekanomiku krainy-ahresarki, častka ź jakich pojdzie na toje, kab praciahvać rujnavać Ukrainu i zabivać ukraincaŭ.

Zamiest stalic Rasii biełarusy mahli b naviedać, naprykład, adnu z krain Bałtyi, pahladzieć, jak ciapier žyvuć krainy, jakija 33 hady tamu, jak i my, byli častkaj SSSR, a ciapier u Jeŭrasajuzie.

Jany mahli b ubačyć Polšču, jakaja napačatku 1990-ch była biadniejšaj za Biełaruś, ale abrała inšy šlach raźvićcia i ciapier znachodzicca na nieparaŭnalna vysokim uzroŭni. Ci, naprykład, pahladzieć na Čechiju, hramadzianie jakoj jašče naprykancy 1960-ch sprabavali vyrvacca z-pad savieckaha ŭpłyvu.

Varšava. Fota: Jacek Kadaj/Getty Images

Jakoj Jeŭropa choča bačyć Biełaruś?

Ale častka jeŭrapiejskich palitykaŭ ličyć, što biełarusaŭ treba maksimalna izalavać ad Jeŭropy, pakinuŭšy sam-nasam z Rasijaj. 

Biezumoŭna, susiednija krainy, choć i nie biez peŭnych strat, ale pražyvuć bieź biełaruskich turystaŭ, amataraŭ šopinhu, studentaŭ, rabočych, inviestaraŭ i biznesmienaŭ.

Ale pytańnie ŭ inšym. Jakoha susieda jany chočuć bačyć na svaich uschodnich hranicach? Całkam pahłynutuju Rasijaj terytoryju z nasielnictvam, jakoje pra Jeŭropu viedaje tolki toje, jak jana «zahnivaje», bo tak kaža prapahanda? Ci krainu, jakaje imkniecca stać častkaj cyvilizavanaha śvietu?

Siostry Hruździevy. Fota: BIEŁTA

Naturalna, što pad bokam jany chočuć bačyć jeŭrapiejskuju Biełaruś, a nie prydatak Rasii. Ale niekatoryja dziejańni mohuć vyklikać advarotnyja pracesy.

Takimi tempami ŭ Biełarusi chutka moža vyraści cełaje pakaleńnie ludziej, dla jakich Jeŭropa niešta dalokaje i nieviadomaje, bo nieŭzabavie budzie 4 hady, jak trapić tudy stała vielmi składana. Hetyja ludzi nie mohuć na ŭłasnyja vočy pabačyć, što tam niama halečy i pustych palic u kramach, što nichto nie zamiarzaje biez rasijskaha hazu.

Kab pieramieny ŭ Biełarusi stali mahčymymi, treba zmahacca za biełaruskija rozumy. Treba spryjać tamu, kab hramadstva, niahledziačy na tatalnyja represii i prapahandu, mieła mahčymaść raźvivacca ŭ inšym ad režymu kirunku.

Jak heta było raniej, kali biełarusy byli siarod lidaraŭ pa kolkaści atrymanych jeŭrapiejskich viz na dušu nasielnictva. Kali možna było biez abmiežavańniaŭ jeździć u ES adpačyvać, vučycca i pracavać. Supracoŭnictva z hramadzianskaj supolnaściu akazvała pazityŭny ŭpłyŭ na śviadomaść ludziej.

Demanstracyja ŭ Minsku 16 žniŭnia 2020 hoda. Fota: «Naša Niva»

Mienavita tamu, što hramadstva raźvivałasia ŭ adnym kirunku, a režym Łukašenki stajaŭ na miescy, i zdaryŭsia 2020 hod. Ludzi bačyli inšaje žyćcio i bolš nie chacieli iści tudy, kudy krainu viadzie Łukašenka.

Režym adkazaŭ na 2020-y tatalnymi represijami. Jon całkam zadušyŭ niezaležnyja ŚMI, likvidavaŭ niedziaržaŭnyja arhanizacyi, zarodkavyja palityčnyja partyi i prapuściŭ praz turmy dziasiatki tysiač ludziej.

Niekatoryja abmiežavańni supadajuć ź intaresami Łukašenki

I na hetym tle režym kožny raz budzie pacirać ruki, kali ŭbačyć, jak za miažoj uvodziać dadatkovyja abmiežavańni dla biełarusaŭ, błakujuć ci nie adkryvajuć rachunki, jak admaŭlajucca prymać biełaruskich studentaŭ, prapanujuć zabaranić ujezd na aŭto ź biełaruskaj prapiskaj. Takija dziejańni supadajuć ź intaresami Łukašenki.

Alaksandr Łukašenka. Fota: AP/Ramil Sitdikov

Łukašenka nie stamlajecca škodzić biełarusam, jakija vyrašyli źjechać ad jaho dyktatury, ale jon maje abmiežavanyja mahčymaści. Zakony, jakija dazvalajuć pazbaŭlać «ekstremistaŭ» hramadzianstva i zabaraniajuć abnaŭlać pašparty i afarmlać davieranaści ŭ ambasadach, užo pryniatyja. Kab škodzić dalej, jon maje patrebu ŭ pamahatych pa toj bok miažy.

Łukašenku nie vyhadna, kab ludzi źjazdžali pracavać u Jeŭropu, bo kraina praz heta adčuvaje niedachop rabotnikaŭ. Łukašenka nie choča, kab biełaruskaja moładź vučyłasia za miažoj, bo adtul, pa jahonych słovach, jany pryjazdžajuć užo z «pramytymi mazhami». 

Tamu heta vielizarny plus dla režymu, kali ŭ Jeŭropie prymajuć abmiežavalnyja zachady adnosna hramadzian Biełarusi.

Režym vydumlaje ŭsio novyja pravakacyi, kab u vyniku biełarusy ŭ krainach ES atrymali pa šapcy za jahonyja vychadki.

Časam antybiełaruskija zachady i vykazvańni robiać sapraŭdnyja padarunki i biełaruskim prapahandystam, bo tym navat nie prychodzicca chłusić, kab skazać, maŭlaŭ, hladzicie — biełarusaŭ tam nie čakajuć, nie lubiać i nie pavažajuć.

Ilustracyjnaje fota: «Naša Niva»

I tut niebiaśpieka ŭ tym, što ŭsio heta moža niehatyŭna adbicca na nastrojach samich biełarusaŭ, jakija buduć adčuvać niespraviadlivaje staŭleńnie da ich.

Ludzi bačać, jak krainy, jakija padtrymali ich u 2020-m i nie pryznali Łukašenki, pačali inakš stavicca da ich. 

Biełarusy — častka Jeŭropy

U abhruntavańnie takich zachadaŭ časam možna pačuć, što kali ŭ Biełarusi niama nijakaha bačnaha supracivu, to značyć usie zadavolenyja Łukašenkam i jahonaj palitykaj, u tym liku ŭ pytańniach vajny.

Ale takija zajavy mohuć śviedčyć tolki ab nierazumieńni taho, što nasamreč adbyvajecca ŭ sučasnaj Biełarusi i što mohuć ludzi va ŭmovach dyktatury. U krainie, dzie dziasiatki aryštaŭ pa palityčnych matyvach adbyvajucca štodnia. Dovady pra «adsutnaść pratestaŭ u Biełarusi» hučać amal tak ža niedarečna, jak narakańni, što žychary akupavanaha Mielitopala nie pravodziać mitynhaŭ pratestu suprać akupacyjnaj ułady.

Patrebu abmiežavańniaŭ, u tym liku vizavych, časta abhruntoŭvajuć tym, što heta nieabchodna inšym krainam dla ŭłasnaj biaśpieki. 

Davajcie hladzieć praŭdzie ŭ vočy. Vielmi małaimavierna, što vizavyja abmiežavańni ci zabarona na ŭjezd na aŭto ź biełaruskimi numarami spyniać ahienta na šlachu ŭ ES, kali režym pastavić pierad saboj takuju metu.

A voś dla svajakoŭ mnohich biełarusaŭ, jakija ŭciakli ad pieraśledu ŭ Jeŭropu, navat isnujučyja abmiežavańni stanoviacca niepieraadolnaj pieraškodaj na šlachu da spatkańnia sa svaimi dziećmi i ŭnukami.

Kažučy pra patencyjnuju niebiaśpieku biełarusaŭ dla inšych krain, śpikiery nie pryvodziać hruntoŭnych dokazaŭ — naprykład, nie spasyłajucca na danyja statystyki, jakija śviedčyli b pra toje, što mienavita biełaruskija hramadzianie — samaja prablemnaja katehoryja inšaziemcaŭ u krainach ES. Mahčyma, tak adbyvajecca praz toje, što realnyja ličby kažuć, što heta nie tak?

Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»

Jaskravym prykładam taho, jak najaŭnaść taho ci inšaha hramadzianstva nie robić čałavieka aŭtamatyčna drennym abo dobrym, moža być historyja z vykryćciom sietki rasijskich ahientaŭ u Polščy. Tady vyśvietliłasia, što z 16 špijonaŭ, jakija pracavali na karyść Rasii, 12 byli hramadzianami Ukrainy. Ale pisali bolš pra troch hramadzian Biełarusi ź liku ahientaŭ.

Zrazumieła, što ni pačatak narmalnaj vydačy vizaŭ, ni źniaćcie abmiežavańniaŭ u pravach dla hramadzian Biełarusi, ni adnaŭleńnie čyhunačnaha złučeńnia nie zrynuć na nastupny dzień režym Łukašenki. Ale spryjalnaje staŭleńnie i pavaha da biełarusaŭ dapamoža zachavańniu samaŭśviedamleńnia biełarusami: my adzin ź jeŭrapiejskich narodaŭ, choć našu dziaržavu ciapier i kantraluje rukami łukašystaŭ Maskva.

Usio heta nieabchodna dla taho, kab u momant, kali adkryjecca nastupnaje akienca mahčymaściej, biełaruskaje hramadstva zrabiła krok nasustrač Jeŭropie, bo jana ŭvieś čas išła nasustrač biełaruskamu hramadstvu i padtrymlivała jaho, a nie karała za toje, što robić ułada, jakuju nie vybirali.

Čytajcie taksama: 

Łukašysty patłumačyli, čamu siłaviki zacikavilisia papularnymi błohierami

Vynieśli prysud ajcišniku, zatrymanamu paśla ataki na samalot u Mačuliščach

Doma ŭ piśmieńnika Sašy Filipienki adbyŭsia pieratrus. Jahonaha baćku zatrymali

Daniła Łuckievič

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH