Fondy i «ekstremizm»
U siužecie ANT ad 11 kastryčnika načalnik adździeła Departamienta finansavych rasśledavańniaŭ Kamiteta dziaržkantrolu Uładzisłaŭ Łaryjonaŭ tłumačyŭ, što kali čałaviek danaciŭ u fondy, to nie maje značeńnia, kali niejkaje abjadnańnie hramadzian pryznana ekstremisckim ci terarystyčnym.
«Pryznańnie ich takimi — heta padviadzieńnie rysy pad ich dziejnaściu, a nie adpraŭny punkt dla mahčymaści kvalifikacyi dziejańniaŭ asob, jakija ich spansujuć», — davodziŭ jon łohiku, jakoj kirujucca siłavyja orhany, faktyčna paćviardžajučy, što prymianiajuć zakon zadnim čysłom.
Juryst pravaabarončaha centra «Viasna» Pavieł Sapiełka kaža, što ŭ mai 2016 hoda ŭ zakanadaŭstvie źjaviŭsia artykuł «finansavańnie ekstremisckaha farmavańnia», jaki praduhledžvaŭ adkaznaść za finansavuju padtrymku farmavańniaŭ, jakija ŭžo pryznanyja ekstremisckimi.
Paźniej heta norma transfarmavanaja «z padtrymki ekstremisckaha farmavańnia» ŭ «padtrymku ekstremisckaj dziejnaści». Paśla hetaha ludziej stali pieraśledavać za finansavańnie arhanizacyj, jakija na momant danataŭ jašče nie byli pryznanyja ekstremisckimi.
Juryst akcentuje ŭvahu na tym, što ŭłada śpiekuluje na dvuchsensoŭnaści tłumačeńniaŭ pravavych normaŭ. Ź ich nie zrazumieła prostym ludziam, što ich dziejańni mohuć być zabaronienymi.
«Farmuloŭki, jakija vykładzienyja ŭ zakonie, nie dajuć čałavieku adnaznačnaha adkazu, ci supraćpraŭnyja jaho dziejańni. Śpiecyjalist, viadoma ž, zrazumieje pra što havorka, ale, kali čałaviek nie raźbirajecca ŭ jurydyčnych tonkaściach, chutčej za ŭsio nie ŭbačyć vyraznaj pahrozy», — havoryć jon.
U situacyi, kali ciapierašniaj uładzie «nie da zakonaŭ», kaža Sapiełka, čałavieku treba być hatovym, što jon trapić pad kryminalny pieraśled za padtrymku inicyjatyvy, jakaja nie pryznanaja na momant achviaravańnia ekstremisckim farmavańniem.
Juryst zaŭvažaje, što Łukašenka ekstremizmam nazyvaje toje, što abjektyŭna nie zjaŭlajecca ahulnaniebiaśpiečnymi dziejańniami. U ciapierašniaj Biełarusi antyekstremisckaje zakanadaŭstva vykarystoŭvajecca jak instrumient pieraśledu ludziej za ažyćciaŭleńnie svaich pravoŭ i svabod.
Padtrymka hramadskich inicyjatyvaŭ, dziejnaść jakich skiravana na abaronu pravoŭ i intaresaŭ ludziej, nie moža być ekstremizmam, nastojvaje juryst.
«Čałaviek achviaruje na dapamohu paciarpiełamu ad hvałtu siłavikoŭ, milicyi, niepravasudnych vyrakaŭ pastanoŭ, jon apryjory nie ličyć svaje dziejańni niezakonnymi», — padkreślivaje jon.
A što z praktykaj, kali prapanujuć adkupicca i abiacajuć nie zavodzić kryminałki?
U siužecie ANT tłumačyłasia, što kali čałaviek danaciŭ adzin raz i aktyŭna raskajaŭsia, to jaho mohuć vyzvalić ad kryminalnaj adkaznaści. Ale treba budzie spłacić kampiensacyju. Nakolki heta adpaviadaje zakonu? Ci daje heta harantyju, što spravy paśla nie zaviaduć?
Pavieł Sapiełka kaža, što ŭ zakonie jość normy, jakija vyzvalajuć ad kryminalnaj adkaznaści pa abvinavačvańni ŭ ekstremisckaj dziejnaści (artykuł 361-2 UK). Jany praduhledžvajuć dziejnaje raskajańnie i dobraachvotnuju kampiensacyju škody.
Pavodle jurysta, kali havorka idzie pra dziejnaje raskajańnie, to jano tyčycca asob, jakija ŭpieršyniu ŭčynili mienš ciažkaje złačynstva albo złačynstva, jakoje nie ŭjaŭlaje vialikaj hramadskaj niebiaśpieki.
Padazravanaha mohuć vyzvalić ad kryminalnaha pieraśledu kali:
- jon sam pryjšoŭ z pavinnaj;
- aktyŭna sadziejničaŭ vykryćciu złačynstva;
- vypłaciŭ naniesienuju złačynstvam škodu abo viarnuŭ nieabhruntavanaje abahačeńnie;
- spłaciŭ dachod, atrymany złačynnym šlacham;
- unios na depazitny rachunak orhana, jaki viadzie kryminalny praces, kampiensacyju ŭ pamiery 50 pracentaŭ ad učynienaj złačynstvam škody.
Pavieł Sapiełka zaŭvažaje, što čałaviek, jaki «dobraachvotna» pryznaŭsia ŭ «finansavańni ekstremisckaha farmavańnia» musić pilnavać, kab vyzvaleńnie ad kryminalnaj adkaznaści naležnym čynam było aformlena.
Pastanova pavinna vynosicca orhanam, jaki viadzie kryminalny praces — prakuroram ci śledčym sa zhody prakurora.
«Heta nie musiać być apieratyŭniki, KDB, ci orhany finansavaha kantrolu», — padkreślivaje juryst.
Jon paŭtaraje: kampiensacyja škody, inšyja vypłaty pavinny być zroblenyja tolki na rachunak orhana, jaki viadzie kryminalny praces i nijakija inšyja.
Pa słovach jurysta, vykanańnie takich umovaŭ moža stać harantyjaj taho, što da hetaha pytańnia viartacca nie buduć. U advarotnym vypadku čałavieka mohuć pryciahnuć da kryminalnaj adkaznaści ŭžo z vyniasieńniem prysudu.
Pavieł Sapiełka dapuskaje, što ŭ vypadku, kali padazravanaha ŭ «finansavańni ekstremisckaj dziejnaści» schapili, dabilisia ad jaho dziejnaha raskajańnia, orhan, jaki viadzie kryminalny praces, moža razhladać heta jak dobraachvotnuju jaŭku z pavinnaj.
Pa słovach Uładzisłava Łaryjonava, Departamient finansavych rasśledavańniaŭ razam sa Śledčym kamitetam za pieršaje paŭhodździe 2023 hoda vyjaviŭ 70 złačynstvaŭ, źviazanych ź finansavańniem ekstremisckaj dziejnaści, i 6 złačynstvaŭ, źviazanych ź finansavańniem terarystyčnaj dziejnaści.
Z historyj tych, kaho vyklikali ŭ orhany na tłumačeńnie za danaty, minimalnaja suma kampiensacyi — 500 ci 1000 dalaraŭ. Kali ž čałaviek pieravodziŭ fondam salidarnaści značnuju sumu, to kampiensacyju zvyčajna prosiać u 10-kratnym pamiery. Časam sumy kaśmičnyja.
U siužecie ANT raskazali pra Antona Fiedarenku, jaki ŭ jakaści kampiensacyi pieraličyŭ u dziciačy fond chvorych ankałohijaj 60 tysiač dalaraŭ.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Hladzicie taksama:
Kaho sadziać za danaty, a kamu dazvalajuć adkupicca. Voś jakaja łohika
«Daviedałasia, što vyklikajuć u KDB». Jak ajcišniki vyvozili hrošy ŭ 2023 hodzie
