U novym daśledavańni navukoŭcy vyjavili, što ludzi mohuć sfarmavać iłžyvyja ŭspaminy ab padziei na praciahu niekalkich siekund paśla taho, jak jana adbyłasia. Heta amal imhniennaje pamyłkovaje zapaminańnie, zdajecca, sfarmiravana našymi čakańniami taho, što pavinna adbycca.
Za apošnija niekalki dziesiacihodździaŭ stała jasna, što naš praces zapaminańnia maje surjoznyja niedachopy: daśledavańni znoŭ i znoŭ pakazvali, što naša pamiać davoli niedakładnaja. Inšyja ekśpierymienty vyjaŭlali, što vy možacie lohka pierakanać ludziej navat u tym, što ŭ ich žyćci adbyvalisia nievierahodnyja niesapraŭdnyja padziei: ad taho, jak jany byccam zabłukali ŭ handlovym centry ažno da žorstkaha napadu žyvioły. Na žal, ludziej navat abvinavačvali abo asudžali za žudasnyja złačynstvy na padstavie čyichści łžyvych uspaminaŭ.
Bolšaja častka daśledavańniaŭ niapravilnaha zapaminańnia była skancentravanaja na doŭhaterminovaj pamiaci z akcentam na padziei dziacinstva, jakija vidavočna zdarylisia daŭno. Ale navukoŭcy ź Niderłandaŭ, Vialikabrytanii i Kanady chacieli bolš uvažliva vyvučyć patencyjnuju niedakładnaść karotkačasovaj pamiaci.
«Heta daśledavańnie, na naš pohlad, unikalnaje ŭ dvuch adnosinach. Pa-pieršaje, jano daśleduje pamiać pra padziei, jakija tolki što adbylisia — ad 0,3 da 3 siekund tamu. Intuityŭna my mahli b padumać, što hetyja ŭspaminy davoli nadziejnyja, — skazała ŭ kamientary dla Gizmodo viadučaja aŭtarka daśledavańnia Marte Oten, nieŭrołah z Univiersiteta Amsterdama. — U jakaści druhoj unikalnaj asablivaści my prama spytali ludziej, ci ličać jany svaje ŭspaminy nadziejnymi, to-bok nakolki jany ŭpeŭnienyja ŭ svaim adkazie».
Daśledčyki nabrali sotni dobraachvotnikaŭ, jakija ŭdzielničali ŭ sieryi z čatyroch ekśpierymientaŭ. Paddoślednyja hladzieli na peŭnyja litary, a zatym ich prasili ŭspomnić adnu vybranuju litaru adrazu paśla prahladu. Adnak navukoŭcy vykarystoŭvali litary ŭ lusterkavym adbićci, tamu dobraachvotniki pavinny byli zapomnić taksama, ci była litara adlustravanaj (naprykład, pravilna vyznačyć, bačyli jany «c» ci «ↄ»). Navukoŭcy taksama asabliva zasiarodzilisia na dobraachvotnikach, što byli vielmi ŭpeŭnienymi ŭ svaim vybary padčas vykanańnia zadańnia.
U cełym udzielniki časta niapravilna zapaminali litary, adnak adbyvałasia heta peŭnym čynam. Jak praviła, ludzi dobra zapaminali, kali pakazvałasia zvyčajnaja litara: tut pakazčyk niedakładnaści byŭ kala 10%. Ale jany značna horš zapaminali lustranyja litary, z uzroŭniem niedakładnaści da 40% u niekatorych ekśpierymientach.
I što cikava, čym daŭžej im davodziłasia čakać, pierš čym ich prasili ŭspomnić, tym bolš ich pamiać paharšałasia. Naprykład, kali paprasili ŭspomnić toje, što jany ŭbačyli praz paŭsiekundy, jany pamylilisia mienš čym u 20% vypadkaŭ, ale kali ich paprasili ŭspomnić praz try siekundy, hety pakazčyk vyras da 30%.
Pa słovach daśledčykaŭ, vyniki pakazvajuć, što naša pamiać amal adrazu pačynaje farmavacca našaj praduziataściu. Ludzi čakajuć ubačyć zvyčajnuju litaru i ŭ hetym vypadku pamylajucca mienš. Ale kali zdarajecca niepradbačanaje, my možam časta źviartacca da našaha prahnozu pa zmaŭčańni. Zdajecca, hetaja praduziataść nie ŭźnikaje imhnienna, pakolki karotkačasovaja pamiać była lepšaj, kali paddoślednym davodziłasia adkazvać asabliva chutka.
«Tolki kali pamiać stanovicca mienš nadziejnaj praź nievialikuju kolkaść času abo ŭ vyniku dadavańnia dadatkovaj vizualnaj infarmacyi, tady ŭnutranyja čakańni adnosna śvietu pačynajuć adyhryvać peŭnuju rolu», — kamientuje spadarynia Oten.
Zaraz daśledčyki šukajuć sposab pravieryć upłyŭ sacyjalnych viedaŭ (jak zababony, stereatypy i indyvidualnyja pierakanańni) na karotkačasovuju pamiać. Ci pačynaje čałaviek užo praź niekalki siekund krychu niapravilna zapaminać peŭnyja danyja, kali jany nie adpaviadajuć jahonym pierakanańniam? Oten i jaje kamanda spadziajucca praciahnuć testavańnie pamyłkovaści karotkačasovaj pamiaci inšymi sposabami.
Čytajcie taksama:
Ujaŭleńnie, jakoje robić nas ludźmi, ułaściva nie tolki čałavieku
