Muzanhału Ńjirenda kaža, što hibiel maładoha čałavieka na vajnie ŭ čužoj krainie pakinuła zanadta šmat pytańniaŭ — i ŭ pieršuju čarhu, čamu jamu nie dali mahčymaść paviedamić siamji, što jaho zavierbavali i adpraŭlajuć na vajnu, i ci nie było heta zroblena pad prymusam.
U paniadziełak kiraŭnik MZS Zambii Stenli Kakuba zajaviŭ, što na vajnie va Ukrainie zahinuŭ hramadzianin hetaj krainy, jaki raniej adbyvaŭ termin u Rasii. Heta pieršy viadomy vypadak hibieli zamiežnaha hramadzianina, jakoha zavierbavali ŭ Rasii dla ŭdziełu ŭ bajavych dziejańniach va Ukrainie. Pa źviestkach kiraŭnika zambijskaha źniešniepalityčnaha viedamstva, Ńjirenda zahinuŭ na poli boju va Ukrainie 22 vieraśnia. Jaho cieła ŭžo znachodzicca ŭ Rastovie-na-Donie i nieŭzabavie budzie adpraŭlena ŭ Zambiju.
Sa słoŭ Kakuba, Zambija ŭžo zapatrabavała tłumačeńniaŭ ad rasijskaha boku ŭ suviazi z hibiellu svajho hramadzianina i jaho adpraŭkaj na vajnu.
«My jašče zanadta šmat čaho nie viedajem, — skazała Muzanhału Ńjirenda karespandentam Bi-bi-si. — Da prykładu, čamu uładam Zambii ničoha nie było viadoma ab jaho adpraŭcy na vajnu? Ludzi, jakija pasłali jaho tudy, pastavilisia da nas z pahardaj, dla ich jon byŭ nikim, jany prosta vykarystoŭvali jaho». «My chočam daviedacca, jakim čynam jaho zavierbavali, a siamja pry hetym ničoha nie viedała. Moža być, jaho zapałochali i prymusili?»— praciahvaje siastra zahinułaha.
Jak jon trapiŭ u Rasiju
Lemiechani naradziŭsia ŭ siamji ŭniviersiteckich vykładčykaŭ i byŭ samym małodšym z čatyroch dziaciej.
Jak kaža Muzanhału Ńjirenda, jaje brat jašče ŭ 2019 hodzie atrymaŭ dziaržaŭnuju stypiendyju i ŭ ramkach damovy pamiž Rasijaj i Zambijaj adpraviŭsia ŭ Rasiju vyvučać asnovy budaŭnictva jadziernych abjektaŭ. Vučyŭsia ŭ Maskoŭskim inžynierna-fizičnym instytucie (MIFI).
Sa słoŭ siastry, Ńjirenda padpracoŭvaŭ kurjeram — i ŭ 2020 hodzie jaho zatrymali z pasyłkaj, u jakoj znajšli narkotyki.
«My ŭpeŭnienyja, jon nie viedaŭ, što znachodzicca ŭ pasyłkach, jakija jon dastaŭlaŭ. Nam jon havaryŭ, što nie viedaŭ pra heta. Jamu adpraŭlali paviedamleńni, u jakich było skazana, dzie zabrać pasyłku i kudy jaje dastavić, — tłumačyć jana. — Adnojčy jaho spyniła palicyja, jaho abšukali i znajšli ŭ pasyłcy narkotyki. Jon patłumačyŭ, što pracuje anłajn-kurjeram i nie viedaje, što znachodzicca ŭ pasyłkach, ale jaho aryštavali».
Ńjirenda «trapiŭsia» ź miefiedronam u maskoŭskim parku «Kuskava» i atrymaŭ dzieviać z pałovaj hadoŭ źniavoleńnia. Śledstva vyjaviła, što student paśpieŭ zrabić try «zakładki».
Svajaki zaŭsiody spadziavalisia, što Ńjirenda ščaśliva vierniecca dadomu. Adnak, jak ličać členy siamji, u kałonii jaho zavierbavali ŭ PVK Vahniera, kudy ŭ apošni čas nabirajuć dobraachvotnikaŭ ź liku źniavolenych, abiacajučy im svabodu ŭ abmien na ŭdzieł u vajennych dziejańniach va Ukrainie.
Apošniaje telefanavańnie
Navat paśla adpraŭki ŭ rasijskuju turmu Ńjirenda znachodziŭ sposaby źviazacca sa svaimi svajakami ŭ Zambii. Apošni raz jon patelefanavaŭ baćkam 31 žniŭnia — i hetaja razmova vyklikała ŭ ich surjoznuju tryvohu.
«Jon skazaŭ tady baćkam: «Ja bolš nie ŭ turmie, ale toje, dzie ja znachodžusia, — heta sakret». Heta vyklikała ŭ maich baćkoŭ, dy i va ŭsich nas, vialikuju zaniepakojenaść. My viedali, što jon — źniavoleny ŭ čužoj krainie, dzie ŭ jaho niama nijakich pravoŭ, my vielmi tryvožylisia z nahody taho, što adbyvajecca, ale jon nie moh raskryć padrabiaznaści, a baćki nie stali jaho zmušać», — kaža siastra Lemiechani.
Siamja paviedamiła pra heta dziŭnaje telefanavańnie uładam Zambii, i ich zapeŭnili, što vyśviatlać, dzie znachodzicca Lemiechani. Adnak praź niekalki miesiacaŭ pryjšła viestka pra hibiel maładoha čałavieka na vajnie va Ukrainie.
«Jon byŭ małady, ale jany skrali ŭ jaho žyćcio. U jaho zastaŭsia brat-bliźniuk, i jany skrali ŭ majho brata jaho druhuju pałovu, — kaža skroź ślozy jaho siastra. — U jaho było tak šmat płanaŭ! Jon vučyŭsia, kab viarnucca i dahladać našu maci. Jon chacieŭ dapamahać budavać u Zambii novaje žyćcio. A jany jaho ŭ nas skrali. U nas niama adkazaŭ, adny tolki pytańni. My chočam, kab jaho viarnuli dadomu. My chočam, kab jon viarnuŭsia da tych, chto lubić jaho, ale my chočam i atrymać adkazy na svaje pytańni».
Pavodle źviestak zambijskich čynoŭnikaŭ, cieła zabitaha studenta było adpraŭlena ŭ Rastoŭ-na-Donie, dzie jaho padrychtujuć da adpraŭki na radzimu ŭ Łusaku.
Zambija, jak i mnohija afrykanskija krainy, jakija nie žadajuć psavać adnosiny z Maskvoj, zajmaje niejtralnuju pazicyju nakont vajny va Ukrainie, ale śćviardžaje, što asudžaje lubyja vajennyja dziejańni.
Sovsiem diebiłami stali.