Naš kłas. Fota 2006 hoda. Kłas vučyŭsia z 1998 pa 2009 hod, ale nie ŭsie davučvalisia da apošniaha hoda
Heta kłas minskaj biełaruskamoŭnaj himnazii №4. Tut jość i zorki alimpijad, i załatyja miedalisty. Jany skončyli škołu ŭ 2009 hodzie. Jak skłalisia losy tych, chto źjechaŭ? Zapisali niekalki historyj.
«Da intervju ŭ Google rychtavaŭsia miesiac litaralna kožny viečar»
Mikałaj:
«Źjechaŭ ź Biełarusi ŭ 2018 hodzie razam sa svajoj žonkaj. Jak tolki my ź joj paznajomilisia, jana adrazu skazała, što choča ŭ Hiermaniju. Jana doktar, a doktaram u Biełarusi vielmi ciažka pracavać. U Hiermanii možna paćvierdzić dypłom. Rašeńnie pierajechać ź Biełarusi było nie ciažkim, bo mnie była viadoma palityčnaja situacyja jašče da 2020 hoda.
Jašče ŭ škole ja zajmaŭsia alimpijadami pa fizicy, paśla pierajšoŭ u fizičny kłas u Licei BDU, pastupiŭ u BDUIR tamu što jon taksama maje dačynieńnie da fiziki i matematyki. Va ŭniviersitecie pačaŭ pracavać pa śpiecyjalnaści prahramista. Z 2018 hoda paśpieŭ pažyć u troch haradach Hiermanii (Karłsrue na 300 tysiač čałaviek, Miunchien, a ciapier žyvu ŭ maleńkim horadzie na 30 tysiač čałaviek). Žonka hod nazad paćvierdziła dypłom i pracuje doktarkaj tut ža. Hadujem kocika i sabačku.
Zaraz ja pracuju ŭ Google, u kamandzie mieniedžara parolaŭ na pazicyi raspracoŭščyka. Mieniedžar parolaŭ źbiraje, zachoŭvaje i zapaŭniaje paroli, a taksama paviedamlaje karystalniku, kali parol słaby, pieravykarystoŭvajecca abo byŭ vykradzieny.
Mnie dapamahło trapić u Google try faktary. Pieršy — dośvied. Jaho ja pačaŭ źbirać jašče ź pieršaj pracy z 2011 hoda, u 2014-m staŭ na poŭnuju staŭku pracavać.
Druhim faktaram była ŭdača. Vielmi šmat ludziej sprabujuć prajści ŭ Google, tamu vydzielicca ciažka, i, chutčej za ŭsio, kali prosta padacca na adnu z vakansij, to adkazu nie dačakaješsia, kali, kaniečnie, ty nie skončyŭ topavaha amierykanskaha ŭniviera. Na mianie rekruciory Google vyjšli praz LinkedIn, dzie ja byŭ užo daŭno zarehistravany (mahčyma, ja dadaŭ niejkija klučavyja słovy, pa jakich jany šukali kandydataŭ).
Nu i treci faktar — padrychtoŭka. Pieršy raz mianie zaprasili na intervju ŭ 2014 hodzie. Tady ja adčuvaŭ siabie krutym prahramistam i vyrašyŭ, što padrychtoŭka mnie nie patrebna. Vidavočna, toje intervju ja pravaliŭ.
Druhi raz mianie zaprasili na intervju ŭ 2019 hodzie. Tut ja paprasiŭ miesiac na padrychtoŭku i litaralna kožny viečar rychtavaŭsia. Na hety raz ja intervju prajšoŭ.
Ź viasiołaha ŭ školnyja hady ŭspaminajecca naša nastaŭnica historyi, jakaja b ź lohkaściu mahła pajści ŭ stendap ź jaje kryłatymi frazami «Ryba hnije z hałavy, a kłas — sa starasty», «Treba farbavać nie vałasy, a rozum». Taksama z uśmieškaj uspaminaju ŭroki fizkultury. Naprykład, kali nas vučyli hulać u chakiej, to nie było kańkoŭ i šajby i prychodziłasia biehać pa lodzie i haniać tenisny miač.
Udziačny škole za siabroŭ, ź jakimi da hetaj pary padtrymlivajem kantakt».
«Adkryła ŭ Izraili svoj biznes u śfiery pryhažości»
Hanna:
«Ja pracavała ŭ niekalkich kampanijach paśla škoły i padčas vučoby ŭ BDU (śpiecyjalnaść była mieniedžar-ekanamist). Pačynała z sakratara hiendyrektara ŭ «Apteka Hrup», apošniaja pasada pierad pierajezdam była ŭ rekłamnym ahienctvie TDI — mieniedžar pa prajektach.
U listapadzie 2014 hoda ja źjechała ŭ Izrail, kab pastupić u mahistraturu i advučycca na mahistra biznes-navuk. Pražyła tam siem hadoŭ. Adkryła svoj biznes u śfiery pryhažości.
Piać miesiacaŭ tamu jaho zakryła i pierajechała z mužam u Amieryku, bo tam jon atrymaŭ pracu. Čakaju dazvołu na pracu i prachodžu sumoŭje ŭ ambasadu Izraila ŭ ZŠA na niekalki administracyjnych pasad. Paralelna naładžvaju svoj biznes pa prafiesii bajer (vykup i adpraŭka brendaŭ).
Naš kłas byŭ vielmi mocnym. Amal usie alimpijady prachodzili z udziełam našych adnakłaśnikaŭ, usie byli vybitnyja i z dobrych siemjaŭ. Baćki zaŭsiody źbiralisia i abmiarkoŭvali, jak jašče možna palepšyć dla nas školnyja hady, arhanizoŭvali pajezdki, pachody.
Čamu ja vyrašyła nie viartacca? Pakul vučyłasia va ŭniviersitecie, sustreła budučaha muža. Ale ŭžo paśla dvuch hod za miažoj viartacca nie chaciełasia zusim. Ja prylatała kožnyja try-čatyry miesiacy da mamy i siabroŭ. Užo tady bačyła roźnicu ŭ mientalitecie i sacyjalna-ekanamičnych pytańniach žyćcia ŭ Biełarusi ŭ paraŭnańni ź Izrailem».
«Stvaraju palito, inśpiravanyja 1930—50-mi hadami»
Palina:
«Dla mianie było važna praciahvać navučańnie na biełaruskaj movie, tamu paśla vośmaha kłasa himnazii ja pastupiła ŭ licej imia Jakuba Kołasa. Mienavita ź licejem u mianie źviazany samyja ciopłyja i cudoŭnyja ŭspaminy.
U licei vučyłasia vielmi mała ludziej na adnym kursie (u nas było ŭsiaho vosiem čałaviek). I ŭsie kursy adno adnaho viedali. My taksama jeździli za miažu na vyjaznyja siesii ŭ Polšču ci Litvu, tam žyli razam. Heta dazvalaje tabie trymać kantakt nie tolki z tymi ludźmi, jakija z taboj vučacca ŭ adnoj hrupie, a znachodzić novych siabroŭ.
Zusim inšaje staŭleńnie da nastaŭnikaŭ, bo paśla taho, jak ty ź imi žyvieš u adnym internacie, bačyš, što heta absalutna narmalnyja ludzi, i bolš niefarmalnyja adnosiny ź imi pačynajucca. Heta spryjaje navučalnamu pracesu, bo ŭ ciabie jość vialiki davier da taho čałavieka, jaki tabie vykładaje matematyku albo fiziku.
My ładzili kancerty, zrabili teatr unutry liceja i padrychtavali pastanoŭku, jakaja nazyvałasia «Narodny albom». Navat stavili hety śpiektakl u Polščy niekalki razoŭ. Heta było kłasnaj pryhodaj, jakuju ja nikoli b nie ažyćciaviła ŭ zvyčajnaj škole, dzie tysiača navučencaŭ i ty viedaješ tolki kłas, ź jakim niepasredna zajmaješsia.
Ja źjechała ź Biełarusi ŭ 2010 hodzie. Heta było płanavanym rašeńniem, bo ŭ mianie byŭ šaniec pastupić na prahramu Kalinoŭskaha i ja im skarystałasia. Baćki ŭ razmovie mnie kazali: «Ty zaŭsiody možaš viarnucca i pastupić u biełaruskuju navučalnuju ŭstanovu, ale kali ŭ ciabie jość šaniec pajechać za miažu i pahladzieć, jak vyhladaje žyćcio ŭ inšaj krainie, to heta varta zrabić». Asabliva ŭličvajučy toje, što ja zmahła atrymać stypiendyju.
Ja paralelna pastupiła ŭ Jahiełonski ŭniviersitet i Akademiju mastactvaŭ. My z baćkami padumali, što ŭ Jahiełonskim univiersitecie adukacyja budzie na bolš vysokim uzroŭni.
Pravučyłasia na mastactvaznaŭcu. Na žal, padčas univiersiteta zrazumieła, što heta nie zusim moj kirunak, i vyrašyła častku svajoj stypiendyi inviestavać u navučańnie šyćciu. Kupiła sabie tannuju mašynku, tkaniny… I praź niekalki miesiacaŭ pačalisia pieršyja zamovy. Takim čynam ja vyrašyła, što mnie treba źmianić maju śpiecyjalizacyju z mastactvaznaŭcy na kraŭca.
Ja ŭžo amal dzieviać hadoŭ prafiesijna zajmajusia šyćciom na zamovu. Pracuju ŭ vielmi vuzkim napramku — stvaraju palito, inśpiravanyja 1930—50-mi hadami. Ludzi da mianie prychodziać pa kankretny styl.
Ja vielmi lublu svaju pracu i rada, što ŭdałasia znajści alternatyvu.
Apošni raz u Biełarusi ja była miesiac tamu. A dahetul byŭ vialiki pierapynak praz pandemiju. Ja pryjazdžała ŭ 2020 hodzie śpiecyjalna na vybary, kab prahałasavać. Praviała tady ŭ Biełarusi dva miesiacy. Mnie było važna pahladzieć, jak źmianiajecca historyja, i vielmi chaciełasia być udzielnikam, usio heta bačyć na ŭłasnyja vočy.
Tady byŭ taki nastroj uźniosły, u ludziej było šmat viery ŭ śvietłuju budučyniu. Kali ja pryjechała ciapier na navahodnija śviaty adviedać blizkich, u mianie skłałasia adčuvańnie, što hetaja ŭźniosłaść krychu źmianiłasia adčajem. Być moža, ludzi spadziavalisia, što źmieny nastupiać chutčej. U mianie samoj pazityŭny nastroj — mnie zdajecca, što źmieny niepaźbiežnyja, heta prosta pytańnie času».
«Napišy papierku, što budzieš supracoŭničać, a my zakryjem tvajo pytańnie z armijaj»
Sieva:
«Kali heta fota była zroblena, ja tady ŭlez u «Małady front» i z tych časoŭ ščylna ŭ palityčnym varušniaku kručusia. Mianie ŭ tym liku tamu nie ŭziali ŭ 11 kłas. Skazali, što navat niama sensu pisać zajavu na imia dyrektara ab pieravodzie.
Heta biełaruskamoŭnaja himnazija, tam u pryncypie našy ludzi byli. U BRSM asabliva nichto ŭstupać nie chacieŭ. Niekatoryja nasili znački «Za svabodu». Nas za ich haniali, ale my byli ŭpartyja.
Paśla 10 kłasaŭ ja pastupiŭ u kaledž suviazi (ciapier jon nazyvajecca Biełaruskaj dziaržaŭnaj akademijaj suviazi). Tam vučyŭsia ź pieramiennym pośpiecham. Dva hady na dzionnym, potym mianie adličyli, bo ja byŭ zanadta zaniaty padrychtoŭkaj revalucyi (uśmichajecca). Paśla na zavočnym try hady, adkul mianie taksama adličyli. Potym ja znoŭ adnaviŭsia. I apošni raz mianie adličyli, kali zastavałasia adna ci dźvie siesii da dypłoma. Tady ja ŭžo pracavaŭ u AHP, i zusim z vučobaj nie atrymlivałasia.
Paśla mianie chacieli adpravić u armiju. Ja prychodziŭ u vajenkamat, mianie tam čakaŭ kadebešnik. I kazaŭ: «Davaj ty napišaš papierku, što budzieš supracoŭničać z orhanami dziaržbiaśpieki, a my zakryjem tvajo pytańnie z armijaj». Ja kažu: «Ja i tak pa zdaroŭi niepryhodny, tamu mnie vaša prapanova nie nadta cikava».
Prachodžu miedkamisiju, i tut zdarajecca prosta cuda-vylačeńnie. I znoŭ kadebešnik: «Nu što, razumieješ schiemu pracy?» Kažu: «Kali mianie pryzaviacie, budu z vami sudzicca da straty pulsu». Pakul apratestoŭvaješ rašeńnie kamisii, ty ž u armiju nie idzieš.
Praz paru dzion mnie ŭ paštovuju skryniu padaje apaviaščeńnie, što vajenny kamisar zabaraniŭ mnie vyjezd za miažu. Ja schadziŭ da advakata, toj skazaŭ, što na maim miescy nie vypraboŭvaŭ by losu. Ja pryjechaŭ dadomu, sabraŭ sumku i praz Rasiju vyjechaŭ. Heta było ŭ 2015 hodzie. Jak dabraŭsia da Kijeva, adrazu paprasiŭ palityčnaha prytułku. Praz paŭtara hoda atrymaŭ status uciekača.
U Kijevie ŭładkavaŭsia front-end-raspracoŭščykam. Ja na jaho nie vučyŭsia (u kaledžy ŭ mianie była śpiecyjalnaść «liniejna-kabielnyja zbudavańni suviazi»), mnie prosta zaŭsiody heta cikava było, sam niejkija sajty klapaŭ jašče ŭ škole. I kali ŭ Kijeŭ pryjechaŭ, vyrašyŭ, što heta samy prosty sposab hrošaj zarabić.
Znajšoŭ vakansiju adrazu. Z tych časoŭ front-end-raspracoŭščykam u roznych miescach i pracuju».
«Udzielničaŭ u mižnarodnaj alimpijadzie ŭ Mieksicy — heta stała majoj pieršaj pajezdkaj u dalokaje zamiežža»
Maksim:
«Ja vučyŭsia ŭ himnazii tolki pieršyja 10 kłasaŭ, a paśla z hrupaj siabroŭ pastupiŭ u Licej BDU. Jašče z himnazičnych časoŭ aktyŭna ŭdzielničaŭ u alimpijadach pa fizicy.
U vypusknym kłasie staŭ pieršym na respublikanskaj alimpijadzie i paŭdzielničaŭ u mižnarodnaj u Mieksicy ŭ horadzie Mieryda — tam atrymaŭ srebny miedal, a pajezdka ŭ Mieksiku stała majoj pieršaj pajezdkaj u dalokaje zamiežža i pakinuła šmat uražańniaŭ.
Potym pastupiŭ na fizičny fakultet BDU, jaki z adznakaj skončyŭ u 2014-m. I z taho hoda praciahnuŭ svajo navučańnie i pracu ŭ Pieciarburzie. Ja i zaraz tut žyvu. Pastupiŭ u aśpiranturu, a ŭžo ŭ 25 hadoŭ abaraniŭ kandydackuju dysiertacyju — heta davoli chutka. Zaraz pracuju starejšym navukovym supracoŭnikam va ŭniviersitecie ITMO. Darečy, mienavita tut navučajecca biełaruski kampjutarny hienij Hienadź Karatkievič.
U mianie jość svaja nievialikaja navukovaja hrupa, a z 2022-ha ja ŭznačalvaju łabaratoryju, u mianie ŭžo abaraniŭsia pieršy aśpirant.
Jość taki termin — metamateryjały. Heta štučnyja struktury ź niezvyčajnymi elektramahnitnymi ŭłaścivaściami. Kali my ŭ kazkach čytajem pra šapku-nievidzimku, my dumajem, što heta całkam niemahčyma, ale fizika takija rečy dazvalaje.
Možna zrabić maskiroŭku pry dapamozie śpiecyjalnych asiarodździaŭ. Hety kirunak my i daśledujem, supracoŭničajem i z zamiežnymi navukoŭcami. Za hety čas ja šmat dzie pabyvaŭ u kamandziroŭkach, u tym liku ŭ Aŭstralii, ZŠA i Paŭdnievaj Karei. Taksama ja vykładaju va ŭniviersitecie.
Čamu ja pierajechaŭ u Pieciarburh? Viadoma, što finansavać fundamientalnyja daśledavańni, vialikija prajekty, mohuć sabie dazvolić nie ŭsie dziaržavy. Kali ja išoŭ na fizfak, u mianie była idealistyčnaja mara zastacca ŭ Biełarusi i adnačasova rabić vialikuju navuku. Praź niekalki hod ja zrazumieŭ, što pryjdziecca vybirać štości adno. I ja zrabiŭ svoj vybar».
«Advučyłasia na miedsiastru, pracuju ŭ Varšavie»
Nastaśsia:
«Ja źjechała ź Biełarusi vosiem hod tamu, u 2014-m. Niejkaj adnoj kankretnaj pryčyny nie było, chutčej sukupnaść pryčyn. U toj čas byli papularnyja karty palaka, u mianie była mahčymaść takuju zrabić, i na toj momant moj małady čałaviek (ciapier užo muž) prapanavaŭ źjechać.
Paśla škoły ja advučyłasia na miedsiastru i dva hady pa raźmierkavańni pracavała ŭ paliklinicy ŭ Minsku. Praca, napeŭna, u bolšaj stupieni paŭpłyvała na rašeńnie nie zastavacca tut. Vučyłasia taksama na bijafaku BDU, ale ŭ suviazi z adjezdam nie skončyła vučobu. Ciapier pracuju ŭ Varšavie ŭ stamatałohii.
Pra škołu ŭ mianie tolki dobryja ŭspaminy, jak mnie padajecca, naš kłas byŭ vielmi družny, i asablivych kanfliktaŭ nie zdarałasia. Z mnohimi padtrymlivaju adnosiny dahetul. Ja rada, što vučyłasia mienavita tam u toj pieryjad času!
Viasiołyja historyi… Nie viedaju, ci viasiołaja heta (ciapier mnie za jaje vielmi soramna), ale niejak ja paspračałasia z adnakłaśnikam, što jon moža źjeści tarakana. Spračalisia na hrošy, u vyniku ja straciła niekatoruju sumu».
«Siłaviki ździvilisia majmu zarobku: niešta mała dla ajcišnika»
Andrej:
«Ja pracavaŭ u mnohich miescach. Spačatku heta byli prafiesii biez adukacyi, pradaviec, naprykład. Paśla ja vyrašyŭ pastupić va ŭniviersitet na śpiecyjalnaść «ekanomika kiravańnia». Davučyŭsia ŭ 2017-m, ale vyrašyŭ, što chaču być prahramistam, i pačaŭ vučycca ŭ hetaj śfiery, na kursach i samastojna. Pieršym miescam pracy była biełaruskaja kantora, padnačalenaja Ministerstvu pramysłovaści. Paśla ŭładkavaŭsia ŭ inšuju kampaniju.
Aktyŭna sačyŭ za ŭsimi navinami, vybarami, udzielničaŭ, bo narmalny čałaviek nie moža prosta siadzieć i hladzieć na heta. Mianie tady nie zatrymlivali. A ŭ červieni dadomu pryjechała vosiem zdarovych mužykoŭ, prosta z łožka mianie dastali. «Usio, budzieš adkazvać za svaje słovy». A ja pakidaŭ kamientary ŭ roznych hrupach. Zabrali telefon, noŭtbuk.
Pavieźli mianie ŭ HUBAZiK, my tam patusili krychu, pazapisvali videa, jaki ja złačynca. I zarobak prasili nazvać, tak. Ale tady jon byŭ vielmi nizki. Jany ździvilisia: niešta mała dla ajcišnika. A ja tolki ŭładkavaŭsia, u mianie vyprabavalny termin byŭ, štości kala 400 dalaraŭ atrymlivaŭ.
Ja adsiadzieŭ 13 sutak nibyta za niepadparadkavańnie. Advakat paśla skazaŭ, što lepš źjechać, bo hučaŭ kryminalny artykuł za raspalvańnie varožaści. Ja na ŭsiaki vypadak źjechaŭ va Ukrainu, praz dva dni paśla adsiedki.
Paźniej moj baćka jeździŭ zabiraŭ noŭtbuk, jaho raspytvali, dzie ja. A potym pryjšła papiera, što sprava zakryta.
Va Ukrainie ja atrymaŭ dazvoł na žycharstva, i pracuju prahramistam na biełaruskuju kampaniju dystancyjna. Mnie dapamahło, što praca była, mienš zahaniaŭsia.
Nie viedaju, ci viartacca. Mahčyma, heta ŭsio jašče niebiaśpiečna».
***
Vy spytajecie, jak skłalisia losy tych, chto zastaŭsia ŭ Biełarusi. Pa-roznamu. Niekalki čałaviek stali ajcišnikami — heta byŭ kłas ź fizika-matematyčnym uchiłam, tamu nie dziva, što tut mnohim dobra dajucca dakładnyja navuki. Siarod vypusknikoŭ — mieniedžar bujnoj kampanii, pamočnik advakata, režysior, nastaŭnicy, biznesoŭca, šmatdzietnaja mama, jakaja pryśviaciła siabie siamji. Heta historyi i natchnialnaha pośpiechu, i zvyčajnaj budzionaha žyćcia. Na radzimie.
Čytajcie jašče:
«Ja b byŭ dobrym ideołaham, ale niadoŭha». Ščyraja hutarka z błohieram Andrejem Pavukom
