Spadziavalisia, što paśla razmovy sa śledčym syn vierniecca
Dla tady jašče 18-hadovaha Illi Trachtenbierha vybary 2020 hoda byli pieršymi ŭ žyćci. Da hetaha jon nie vielmi aktyŭna ŭdzielničaŭ u pieradvybarčych padziejach, ale 9 žniŭnia stała dla chłopca «spuskavym kručkom». Z pačatkam navučalnaha hoda Illa, tady druhakurśnik miechmata BDU, dałučyŭsia da mirnych pratestaŭ studentaŭ. — Jon chłopiec ščyry, i prosta tak uciercisia i zrabić vyhlad, što ničoha nie adbyłosia — heta nie pra jaho, — raspaviadaje Vital Trachtenbierh. — Kali była sustreča z rektaram, rabiaty prapanavali, kab ad miechmata na jaje pajšoŭ Illa. Jon byŭ aktyŭny ź pieršych dzion vieraśnia, ale ničoha supraćzakonnaha nie rabiŭ.Nichto ŭ siamji i padumać nie moh, što za svaju aktyŭnaść chłopiec budzie raspłačvacca svabodaj. Ale 12 listapada ŭ kvateru, dzie žyŭ Illa, pryjšli troje supracoŭnikaŭ KDB. Vital, jaki tady byŭ razam z synam, havoryć, što vobšuk prachodziŭ karektna: nijakich «maski-šou» z vyłomvańniem dźviarej. — Mnie dali paśviedčańni ŭ ruki, kab ja moh pračytać, pastanovu, adzinaje, nie dali jaje sfatahrafavać. Dazvolili paklikać svaich paniatych i nie zachodzili ŭ kvateru, pakul ja nie vyvuču dakumienty. Illu dazvolili dasłać SMS mamie. Pra toje, što maładoha čałavieka buduć zatrymlivać, nichto nie kazaŭ — havaryli, što treba niešta «ŭdakładnić». Tamu rodnyja Illi spadziavalisia, što paśla razmovy sa śledčym jon vierniecca. — Jamu jašče tak kłapatliva skazali: «Ty ž vaźmi zaplečnik dla noŭtbuka, kab było ŭ čym nieści, kali pojdzieš nazad». Tamu peŭnyja iluzii byli, — zhadvaje Vital.
Tady jašče jon nie viedaŭ, što synu nadzieli miech na hałavu i pavieźli ŭ KDB. Uviečary baćkam patelefanavali i paviedamili, što Illa zatrymany na troje sutak, a potym — da 10. Iluzii źnikli.Baćki zaryjentavalisia chutka. Ź pieršaha dnia ŭ Illi byŭ advakat. Tym nie mienš na nastupny dzień paśla zatrymańnia chłopca dapytvali ŭ prysutnaści inšaha kamiercyjnaha advakata. Siamja nie źviartałasia pa jaje pasłuhi, ale, pa słovach baćki palitviaźnia, jana ŭsio roŭna sprabuje atrymać ź Vitala hrošy za pracu.
Maryć stać architektaram i praciahnuć dynastyju
Mužčyna nieachvotna dzielicca emacyjnymi momantami z žyćcia syna i raspoviedami pra jaho dziacinstva. U siamji starajucca kantralavać emocyi — heta dapamahaje nie ŭpadać u rospač, trymacca samim i padbadziorvać Illu. — Illa — chłopiec, jaki zachaplajecca i hłyboka vyvučaje temu. Vielmi aktyŭna ŭdzielničaŭ u kłubie intelektualnych hulniaŭ «Što? Dzie? Kali?», jamu padabajecca hrafika, čarčeńnie, jon zajmaŭsia hetym u himnazii. Lenavaŭsia — vykładčyki kazali, što, kali b jon rabiŭ jak maje być, vyniki byli b cudoŭnyja. Illa hraje na hitary i piša pieśni, u škole zachaplaŭsia hieałohijaj, mietałami, cikaviŭsia markami — u majho dziaduli kalekcyja, trochi — astranomijaj. Jon — adkryty, ščyry i tryvały chłopiec, — raspaviadaje Vital Trachtenbierh.
Illa maryć atrymać adukacyju architektara i praciahnuć dynastyju. Jaho pradzied, viadomy architektar Navum Trachtenbierh, faktyčna adbudoŭvaŭ paślavajenny Minsk — raspracoŭvaŭ hienpłan stalicy, a taksama inšych haradoŭ. Dzied — architektar-afarmiciel. Paśla škoły Illa pastupaŭ na architekturu ŭ Pieciarburh, ale nie prajšoŭ, tamu viarnuŭsia ŭ Minsk i pajšoŭ na miechmat u BDU. Ale na druhim kursie vyrašyŭ, što zimoj paśla siesii budzie zabirać dakumienty i znoŭ pasprabuje pastupić na architektara. Praŭda, Illu adličyli ŭ kastryčniku, niezadoŭha da zatrymańnia. Farmalna — za propuski, nasamreč — za aktyŭnaść.Baćki Illi ŭ razvodzie, ale ciapier jany abjadnanyja spravaj padtrymki syna i nazyvajuć heta «kamandnaj pracaj». Jany abodva — z mocnymi charaktarami, i heta pieradałosia synu. Aproč mamy i taty chłopca čakajuć 80-hadovaja babula i dźvie małodšyja siastry, adnoj ź ich 18, druhoj — 3.
Pačaŭ zajmacca sportam, źmianiŭ pryčosku, pierachvareŭ
«Sprava studentaŭ», niahledziačy na šmatlikija pieraškody, atrymała šyroki rozhałas u ŚMI. U lipieni 12 jaje fihurantaŭ pryznali vinavatymi ŭ «aktyŭnym udziele ŭ hrupavych dziejańniach, jakija hruba parušajuć hramadski paradak». Za kratami jany ŭžo amal 10 miesiacaŭ.Jašče napačatku hoda Vital zmoh atrymać niekalki spatkańniaŭ ź Illom. Jon zaznačaje, što łohika, pavodle jakoj dazvalajuć ci nie dazvalajuć spatkańni ź viaźniami, niezrazumiełaja. Nakolki viadoma Vitalu, syn nie padpisvaŭ nijakich papier ci prašeńniaŭ ab pamiłavańni — heta jaho pryncypovaja pazicyja, pakolki chłopiec nie ličyć siabie vinavatym.U źniavoleńni nie vialiki vybar zaniatkaŭ, u asnoŭnym Illa zajmaŭ čas nastolnymi hulniami i šachmatami. — Adrazu jon pryjšoŭ i zajaviŭ, što ŭmieje hulać u šachmaty, ale jamu chutka pakazali, što jon paharačyŭsia — tam chapaje i lepšych hulcoŭ. Pačaŭ zajmacca sportam — śmiajusia, što choć niechta jaho prymusiŭ da hetaha. A to zvyčajna ja adciskajusia, a jon lažyć na kanapie z hitaraj ci smartfonam, — raspaviadaje Vital Trachtenbierh.
Kala miesiaca tamu Illu Trachtenbierha etapavali ź SIZA na Vaładarskaha ŭ mahiloŭskuju turmu — heta pramiežkavy etap pierad adpraŭkaj u kałoniju. Litaralna pierad hetym rodnyja jašče zmahli pabačycca ź im. — Etap byŭ vielmi ciažkim, jechaŭ u kajdankach. Ale «paščaściła», što ruki byli sčeplenyja śpieradu. Kanvoj — z pustymi vačyma. Pieršaje, što jany zrabili — dla čahości pavytrasali ŭsie listy z kanviertaŭ. Tamu Illu, kali pryjechaŭ, daviałosia składvać ich nazad, — pieradaje baćka palitviaźnia.Jon daviedaŭsia, što Illa źmianiŭ svaju firmovuju pyšnuju fryzuru — pastryhsia vielmi karotka. Chłopiec śćviardžaje, što nichto jaho da hetaha nie prymušaŭ, jon vyrašyŭ sam źmianić imidž. Praŭda, rodnyja inšych palitviaźniaŭ havorać, što niahledziačy na ŭsie šampuni, u źniavolenych zavodziacca vošy. Mahčyma, sychodziačy z hetaha Illa i pastryhsia.
Da apošniaha času chłopiec nie skardziŭsia na zdaroŭje. Adrazu pa zatrymańni, kali jaho tolki źmiaścili ŭ SIZA KDB, baćka sabraŭ dla jaho pieradaču ź vitaminami i zaspakajalnymi srodkami. Ale syn kazaŭ, što nie vykarystoŭvaŭ ich, a raźličvaŭ na siły svajho arhanizma. — A tut jon paprasiŭ vitaminy i srodak ad prastudy. U liście Nadzi (maci Illi. — NČ) jon napisaŭ, što ŭžo amal ačuniaŭ, i ja tak zrazumieŭ, što chvarobu schapić paśpieŭ. Ale, miarkujučy pa listach, syn trymajecca narmalna.— My pišam jamu badziora, nie raspaviadajučy pra toje, što robicca tut, i jon takim ža čynam nas bieraže, — pryznajecca Vital Trachtenbierh.
«Hałoŭnaje — usim być razam»
U adkaz na toje, jak udajecca pieraadolvać vyprabavańni, što tak niečakana abrynulisia na siamju, Vital Trachtenbierh chiba iranična ŭśmichajecca i paŭtaraje: «Narmalna, prarviomsia». I sapraŭdy: rečy, ad jakich rodnyja Illi byli dalokija, ciapier vykonvajucca na raz-dva. Za čas źniavoleńnia syna baćkam daviałosia zasvoić šmat novych umieńniaŭ: praštudziravać jurydyčnuju terminałohiju, na pamiać vyvučyć praviły ŭpakoŭki pieradač u roznych SIZA. A jašče — pisać u turmu listy padtrymki nieznajomym ludziam i nie čakać na ich adkazaŭ. — Ja razumieju, tam pracuje takaja ž schiema, jak i ź Illom: listy prychodziać, u asnoŭnym, ad rodnych. Na «Vaładarcy» list išoŭ u siarednim 12 dzion. Tut, u Mahilovie, termin, zdajecca, krychu źmienšyŭsia — dzion siem, choć ja zaŭsiody vykarystoŭvaju kanvierty pieršaha kłasa.
Vital štoraz piša synu doŭhija listy pa 4 — 6 staronak. Pra što možna pisać, kali, zdajecca, słovaŭ padtrymki ŭžo nie chapaje? — Słovaŭ padtrymki ja jamu, faktyčna, nie pišu — tolki napačatku i naprykancy, kali raźvitvajusia. Z ulikam taho, što ŭ mianie «kvest» z budaŭnictvam i ramontam, hetaha chapaje, kab raspavieści ŭ liście. Pišu pra rečy, nie źviazanyja ź miescam, dzie jon znachodzicca, bo razumieju, što cenzar usio čytaje. U syna navinaŭ našmat mienš. Jon piša, u asnoŭnym, pra toje, što treba pieradać u pieradačach, i niejkija niejtralnyja naviny. Baćka palitviaźnia pierakanany: tym, chto za kratami, važna viedać, što pra ich pamiatajuć, tamu treba praciahvać pisać, navat kali adkazy nie dachodziać. A voś ź pieradačami treba być aściarožnymi. — Z našaha dośviedu: pieradača ŭ SIZA abmiežavanaja 30 kiłahramami. I ŭ nas raźličana pa 7,5 kiłahrama raz na tydzień. Ale byvali vypadki, kali niechta chacieŭ zrabić pryjemnaje i niešta pieradavaŭ, nie papiaredziŭšy, i ŭ nas zakančvaŭsia limit. My ź Illom kamunikujem i viedajem, što treba pieradavać i ŭ jakoj kolkaści. Tamu, kali niechta choča padtrymać źniavolenaha, lepš adpraŭlać pasyłku, bo jaje vaha nie ŭvachodzić u vahu pieradačy, albo kłaści hrošy na rachunak — adnak heta možna rabić u SIZA, ale nie ŭ kałoniju — tam tolki ad svajakoŭ. Heta moža być samaja minimalnaja suma, ale tam budzie napisana, ad kaho. I kali list moža nie dajści, to pieravod dojdzie harantavana. Nu i viazień zmoža kupić sabie karamielku.
Važna padtrymlivać i rodnych palitźniavolenych, praŭda, tut va ŭsich situacyi roznyja. Kamuści patrebnaja materyjalnaja dapamoha — rachunki za pasłuhi advakataŭ unušalnyja. Kamuści — fizičnaja: nie ŭsie rodnyja žyvuć u Minsku, časam jany mohuć adpravić na maršrutcy sumku ź pieradačaj, i treba, kab chtości zabraŭ i adnios dy pieradaŭ u SIZA.— Adnaho receptu niama, ale hałoŭnaje — usim być razam. Bo režym sprabuje ŭsich razdrabić, kab usie bajalisia kamuści dapamahčy. I zachoŭvać uzajemapadtrymku — adzin z varyjantaŭ supraćstajańnia.
«Mocna pacisnu jamu ruku i adpraŭlu jak možna chutčej z krainy»
Data apielacyi prysudu pa «spravie studentaŭ» pakul nieviadomaja, ale, mierkavana, razhlad adbudziecca napačatku kastryčnika. Da hetaha času padydzie pałova terminu źniavoleńnia, i baćka raźličvaje, što Illa zmoža padacca na ŭmoŭna-daterminovaje vyzvaleńnie, niahledziačy na toje, što ŭ SIZA, jak i inšych, jaho pastavili na ŭlik jak «schilnaha da ekstremizmu». — Tut šmat niuansaŭ: artykuł za ździajśnieńnie złačynstva ŭ hrupie asob na sudzie im źniali, da taho ž, pakolki heta pieršaje źniavoleńnie, jany nie mohuć być ekstremistami. I ŭ Pracesualna-vykanaŭčym kodeksie nidzie nie skazana, što pry pastanoŭcy na ŭlik nielha padavacca na UDV. Tamu my robim toje, što možam, u isnujučym pravavym poli i vykarystoŭvajem usie zakonnyja miechanizmy, jakija jość. Ja absalutna nie liču jaho vinavatym, jaho siabry, našyja susiedzi ličać jaho hierojem i pieradajuć słovy padtrymki. Ja chacieŭ by jamu skazać, kab jon trymaŭsia i kiravaŭsia «praviłam troch «N»»: nie vier, nie bojsia, nie prasi.Kali mnie ŭdasca jaho vyciahnuć raniej, čym skončycca hety režym, ja najpierš mocna pacisnu jamu ruku, a pa-druhoje — adpraŭlu jak možna chutčej z krainy. Pry ŭmovie, kali jon sam pahodzicca heta zrabić.
Kali vy chočacie padtrymać Illu, napišycie jamu list ci paštoŭku: Turma №4. 212011, h. Mahiloŭ, vuł. Krupskaj, 99A, Illa Vitaljevič Trachtenbierh.
