Ihar Tur, skrynšot ANT
Viktar Marcinovič praciahvaje razvažać na budzma.by pra situacyju ŭ našaj krainie, u jakoj prachodzić elektaralnaja kampanija.
U svaim minułym tekście, pryśviečanym zaniapadu vioski jak sapraŭdnaj pieradumovie «buntu troch hracyj», ja ŭžo śviedčyŭ, što nichto ŭ Biełarusi ciapier nie adčuvaje sapraŭdnych, hłybinnych čyńnikaŭ paśladoŭnaści padziej, jakija my nazirajem z traŭnia.
Čamu ŭsio toje, što raniej nie atrymlivałasia, pačało spracoŭvać? Čamu park na Banhałor, jaki zaŭsiody byŭ «sabačaj placoŭkaj» i miescam prynižeńnia tradycyjnaj apazicyi, raptam zrabiŭsia simvałam łučnaści pratestnaj bolšaści? Čamu zvykłyja aryšty i zapužvańni nie pryvodziać da achałodžvańnia i straty enierhii vystupaŭ?
Zaraz ja raskažu vam pra druhi mahutny čyńnik, ź jakim uładzie daviadziecca ličycca niahledziačy na toje, budzie heta novaja, pieramožnaja, ułada ci ŭsio zastaniecca jak jość i krainaj buduć kiravać tyja, chto «zachavaŭ stabilnaść», ale prajhraŭ.
Ja vychoŭvaŭsia ŭ zvyčajnaj savieckaj škole ŭ horadzie Minsku.
Dahetul pamiataju, jak na adnoj z «liniejek» nam pastavili pramovu U. Lenina, i dzietki chvilin piać tamilisia pad chrypataje haŭkańnie, jakoje niesłasia z kružełki. Jak nas hanarova prymali ŭ pijaniery i adzin chłopčyk ad chvalavańnia straciŭ prytomnaść.
Paśla ŭrokaŭ ja viartaŭsia ŭ typovuju «panelku», u jakoj rychtavaŭ uroki na zaŭtra.
Starejšyja zmahary kinuli vyklik balšavizmu padčas Pierabudovy. Jany źjadnoŭvalisia ŭ BNF, bo jon byŭ adzinaj mocnaj alternatyvaj kamuniakam. Jany tałakoj chadzili ŭ Kurapaty, jany maryli pra niezaležnuju Biełaruś i jany byli adzinaj hienieracyjaj, što adčuła tut sałodki prysmak pieramohi.
Ale paśla ŭsio vielmi chutka paniesłasia roŭna ŭ tuju ž dupu, ź jakoj jany z takimi vysiłkami vykaraskalisia sami i vyciahnuli nas.
«Vykankamy», «KDB», «ideołahi» na ŭsich pradpryjemstvach, «piacihodka», «płany pa nadojach», «liniejki» ŭ škołach — voś usio heta, usio heta.
U śviecie jość krainy, jakija zachavali viernaść čyrvonaj zorcy. Uziać chacia b Vjetnam, jaki spałučaje addanaść Cho Šy Minu z całkam rynkavaj ekanomikaj.
Ale voś u čym admietnaść: usie hetyja krainy zdabyvajuć naftu ci majuć inšyja krynicy ŭłasnaha dabrabytu.
Našyja «vykankamy» i «ideołahi» isnavali na čužuju rentu. Jany pierapracoŭvali ruskuju naftu, žyravali na tannym ruskim hazie i byli ŭpeŭnienyja, što Maskva budzie padhaniać hrošy na isnavańnie tematyčnaha parku imia Lenina zaŭsiody. Našy śviaty, naša telebačańnie, našy haziety («Savieckaja Biełarusija») — usio pracavała na nastalhiju. I ŭsio było dobra da momantu, pakul nie źnijakavieŭ astatni čałaviek, jaki na tuju nastalhiju byŭ zdatny.
Kali ludzi, jakija pamiatajuć kiłbasu pa 2.20, sastareli, pačałosia samaje cikavaje.
Nam pačali pryščaplać štučnuju pamiać pra «dobry balšavizm»: naradziłasia hienieracyja viartlavych «kamsamolcaŭ», jakija, raźjazdžajučy na naviutkich «bechach», čaściakom kanfiskavanych u sapraŭdnych uładalnikaŭ praz «pamyłki» ŭ mytnym afarmleńni, sałaŭjami zalivalisia pra Mulavina, viali «Słavianskija bazary» i abdymalisia na śviatach Pieramohi ź niešmatlikimi sapraŭdnymi vieteranami.
Što cikava, navat «panelki» — vyčvarnaje dzicia savieckaści — pačali adradžacca, usio tyja ž kambinaty bietonnych kanstrukcyj padhaniali tony šeraj ahidy na novyja budoŭli, jakija abiacali budučym ščaślivym uładalnikam «elitnaje žytło». I toje žytło źjaŭlałasia, zadušlivaje, strašennaje, jašče daŭžejšaje, jano absmoktvała ŭskrajki praśpiektaŭ, i na łavach pad padjezdami pačali zasiadać ź pivasikam budučyja ałkahatrony Vasi, a pakul paśpiachovyja mieniedžary dziaržaŭnych trestaŭ.
Kali ŭstała na dybki maja hienieracyja — a apošnim źjadnanym vystupam dla nas byŭ 2010-y, my supraćstajali tamu, što jašče pamiatali. Ja nie chacieŭ, kab Marji Vanaŭny hadavali budučych čytačoŭ maich knih, jakija nie dla ich, nie dla marjavanaŭnaŭ i ich hadavancaŭ, byli pisanyja.
My prajhrali tady, u 2010-m.
Ale «balšavizm» nie pieramoh. Bo ŭ tutejšaha balšavizmu źnik hałoŭny padmurak «savieckaści»: ruskaja renta.
Tematyčny park leninizmu straciŭ finansavańnie z Maskvy.
Samy byŭ čas pastavić svoj «braniapojezd» na inšyja histaryčnyja rejki. Ale zaimšełyja ideołahi, u tym liku vielmi maładyja, užo nie zdolnyja byli prydumać novuju Biełaruś.
I atrymali toje, što było nieminučym.
Sutnaść novaj chvali ŭ tym, što suprać «balšavizmu», suprać «zamkirideołahaŭ», suprać padručnikaŭ, u jakich niama miesca sapraŭdnaj historyi, suprać masavych aryštaŭ i zatrymańniaŭ adnarukich za plaskańnie, a niamych — za vykryki «Žyvie Biełaruś!» vystupili ludzi, jakija navat nie pamiatajuć kiłbasu pa 2.20.
Jany nie viedajuć biełaruskich dysidentaŭ, nie pamiatajuć smurodu poźniaha BSSR, ale jany paśpieli pavandravać i dakładna viedajuć, što ŭ savieckim tematyčnym parku imia Lenina žyć im nie vypadaje. Navat kali hetyja «novyja» nie byli ŭ L. A. sami, jany chacia b hulali ŭ GTA 5 i ŭjaŭlajuć, jak maje vyhladać sučasny horad. Prakopjeŭ dla ich — bolš paznavalny hieroj (bo jon dakładna piersanaž z GTA 5), čym zuchavaty kamsamolec ci viadoŭca prapahandysckaj pieradačy ŭ klatčastym pinžačku.
Hety bunt moh być praduchileny, kali b sistema zachoŭvała tuju jakaść, jakoj była admietnaja ŭ papiaredniaje dziesiacihodździe. Kali b jana zdolnaja była adaptavacca i źmianiacca.
I ja vielmi spadziajusia, što ŭ vieraśni 2020-ha pačnie budavacca novaja dziaržava, jakaja budzie razmaŭlać sa svaimi hramadzianami na sučasnaj movie i adpaviadać ich, hramadzian, čakańniam što da miesca Zakona ŭ sudzie, miesca čałavieka ŭ hramadstvie ci pavahi da pryvatnaj ułasnaści.
Ułasna, mnie navat nie vielmi cikava, chto dakładna hetuju dziaržavu ŭznačalić.
