Aršanski rajvykankam u dvuchmiesiačny termin płanuje ŭstalavać novuju pamiatnuju šyldu (naŭzamien stračanaj) na pamiatnym kamieni va ŭročyščy Kabylaki — adnym ź miescaŭ masavych rasstrełaŭ vakoł Oršy ŭ pieryjad Vialikaha teroru 1937—1938 hadoŭ. List z takim adkazam za podpisam staršyni vykankama Alaksandra Paźniaka atrymała ŭdzielnica hramadskaj inicyjatyvy «Kabylaki. Rasstralanyja ŭ Oršy», unučka rasstralanaha Ivana Hila Łarysa Arešyna.
U liście ŭkazvajecca, što «ŭ pamiać pra trahičnyja padziei tych hadoŭ u 1990 hodzie ŭ lasnym masivie Andrejeŭščyna (Aršanski rajon) ŭstalavany pamiatny kamień, jaki źjaŭlajecca simvałam pamiaci ab usich achviarach palityčnych represij». Adkaz byŭ dadzieny paśla taho, jak u červieni hrupa naščadkaŭ sustrełasia sa staršynioj rajvykankama i paprasiła vyznačyć miesca ŭ horadzie dla ŭstalavańnia pamiatnaha znaka ŭ pamiać ab represavanych.
Kiraŭnik vykankamu prapanavaŭ abmierkavać taki padychod na nastupnaj asabistaj sustrečy. «Toje, što ciapier robicca, heta ŭžo paŭkroka napierad. Adčuvaje ruch napierad. I 25 lipienia mianie znoŭ zapisali na pryjom. Pry ciapierašnich abstavinach heta ŭžo dobra. Takaja situacyja ŭ krainie, tyja ž Kurapaty hetamu dobry prykład. Ja vielmi rada, što pavoli niešta mianiajecca», — pierakananaja žančyna.
Praŭnuk rasstralanych u Oršy Zachara i Hanny Chodzieŭcavych i ŭdzielnik hramadskaj inicyjatyvy Ihar Stankievič ličyć heta dobrym krokam nasustrač: «Vykankam adkazaŭ, što Aršanski zanalny i Viciebski abłasny archivy nie majuć źviestak pra miescy rasstrełaŭ u Oršy. Vierahodna, tak i jość. Ale śviedak, jakija dakładna pamiatajuć pra miescy rasstrełaŭ, znajści možna. Niekatoryja ź ich žyvuć i pa hety dzień. Zachavalisia i zafiksavanyja piśmovyja śviedčańni, jakija ŭ svoj čas apublikavaŭ u aršanskaj rajoncy žurnalist Juryj Kopcik. Padčas červieńskaj sustrečy my padali kopii hetych artykułaŭ. Ale, mabyć, na ich nie źviarnuli ŭvahu. Taksama my padali śpis 40 čałaviek, rasstralanych u Oršy, z ukazańniem numaroŭ archiŭnych spraŭ i paprasili vykankam źviarnucca ŭ archiŭ KDB pa Viciebskaj vobłaści, kab atrymać na ich materyjały. Z adkazu nie vidać, ci byŭ nakiravany taki zapyt. Što tyčycca abiacańniaŭ abnavić niekali skradzienuju šyldačku — heta adnaznačna stanoŭčy adkaz. Krok napierad. Krok, jaki daje ŭsim naščadkam rasstralanych peŭnuju nadzieju. Nadzieju, što narešcie źjavicca miesca, chaj i simvaličnaje, kudy možna pryjści i ŭspomnić svaich niavinna zabitych prodkaŭ».
Dziakujučy pradstaŭlenaj «Otkrytym śpisom» bazie dadzienych inicyjatyvie «Kabylaki. Rasstralanyja ŭ Oršy» ŭdałosia vyśvietlić imiony kala 1750 savieckich hramadzian, rasstralanych u Oršy. Siarod ich bolš za 1100 biełarusaŭ, bolš za 500 palakaŭ, kala 40 jaŭrejaŭ, byli taksama rasstralanyja łatyšy, litoŭcy, ukraincy, ruskija. Vidavočna, heta daloka nie poŭny śpis.
U Oršy viadoma pa mienšaj miery 6 miescaŭ rasstrełaŭ. Samyja masavyja pachavańni znachodziacca na Kabylackaj hary i na Mahiloŭskaj šašy kala vioski Panizoŭje. U 1982 hodzie pry budaŭnictvie čyhunačnaj haliny na Kabylaki byli znojdzienyja pareštki 50 čałaviek. Aficyjnaja dziaržaŭnaja kamisija ŭstanaviła: rasstreły rabilisia ŭ pieryjad 1937—1940 hadoŭ orhanami NKUS. U 1990-ja hady miascovyja ŭłady ŭstalavali tut pamiatny znak.
Hramadskaja inicyjatyva «Kabylaki. Rasstralanyja ŭ Oršy» zajmajecca pošukam naščadkaŭ i akazańniem im dapamohi ŭ pošuku źviestak ab represavanych prodkach. U ciapierašni čas inicyjatyva naładziła kantakty bolš čym z 20 svajakami zabitych u Oršy. Mnohija ź ich užo pastavili na Kabylakach tablički, kryžy i navat pomnik ź imionami svaich rasstralanych prodkaŭ.
