Trafik bolšaści anłajn-vydańniaŭ prychodzić z sacyjalnych sietak. Tamu ich viadzieńnie nie mienš važnaje, čym jakasnaje napaŭnieńnie sajta. Jak abychodzicca z Twitter, Facebook i UKantakcie — na majstar-kłasie ad Škoły žurnalistyki UKU i MYMEDIA raspaviała Halina Cimčanka, eks-hałoŭred Lenty.ru i ciapierašni kiraŭnik Meduza.
Halina Cimčanka, fota mymedia.org.ua
1. Kožnaj sacsietcy patrebien indyvidualny padychod
U Twitter, Facebook i Ukantakcie zusim roznaja aŭdytoryja, sposab uzajemadziejańnia ź joj i praviły pakazu navin. Z adnolkavym padychodam da ŭsich sietak vy nie damožaciesia ničoha.
Samuju vialikuju pamyłku robiać miedyja, jakija sadziać adnaho SMM-ščyka i prosiać jaho dać adnu navinu adrazu va ŭsie sietki.
2. Vyvučycie asablivaści kožnaj sacsietki
Twitter vielmi dobry dla haračych navin i dla viralnych pastoŭ a-la Šapito, ale nie padychodzić dla surjoznaj analityki. Kali zabili Barysa Niamcova, dzie źjavilisia samyja pieršyja paviedamleńni? U Twitter Illi Jašyna. Adnak prapchnuć praz hetuju sacsietku surjoznuju analityku navat Navalny nie sprabuje. Kali ŭ vas surjoznaje rasśledavańnie, padać jaho ŭ Twitter možna tolki adnym sposabam: vielmi daścipna. Ale ludzi, jakija tam siadziać, chutčej za ŭsio, usio roŭna jaho nie dačytajuć. Ci varta marnavać siły?
UKantakcie padychodzić naohuł dla ŭsiaho — ad składańnia płejlistoŭ muzyki, jakaja padychodzić da biahučaha momantu, da vialikich cikavych tekstaŭ na roznuju tematyku: ad palityki da sportu.
Kali Twitter — heta prosta viralnaść, to UKantakcie — vaša supolnaść, jakaj vy možacie kiravać. Tolki budźcie hatovyja, što atrymajecie ŭ tvar porcyju taho, čaho nie jaduć — UKantakcie žorstkaja sacyjalnaja sietka, i kamunikujuć tam biez usialakich revieransaŭ.
Niama bolš prahnaj karparacyi na hetym śviecie, čym Facebook. Tam usio zroblena tak, kab vy nacisnuli knopku «proma» i zapłacili jamu hrošy.
Kali ŭ vas maleńkaja hrupa — vas pakazvajuć amal 100% ludziej, jakija padpisalisia na vašu staronku. Kali hrupa bolš za 10 tysiač — vas pakazvajuć 70%. Kali hrupa bolš za 100 tysiač — vas pakazvajuć mienš čym 10% padpisčykaŭ.
Čałaviek nacisnuŭ knopku łajk — jon choča vas bačyć. Ale pakolki heta staronka vydańnia, a nie asabistaja staronka aŭtara, to čym bolšaja vaša hrupa, tym mienšamu adsotku ludziej u ich frendstužcy vy bačnyja.
Dla čaho heta robicca? Kali ŭ ciabie 100 000 prychilnikaŭ, značyć ty dastatkova bahaty, kab zapłacić Marku Cukierbierhu i prasunuć svoj post. Heta my zaŭvažyli ŭžo ŭ Meduza, kali startavali z nula. Jak tolki niejki post ci sieryja pastoŭ u Facebook dasiahaje achopu ŭ miljon, na nastupny dzień achop padaje da 300 000. U try razy. Ich ałharytm vielmi pilna sočyć, kab vy nie vychodzili za ramki.
Tamu prahnazavać, jak siabie budzie pavodzić Facebook, vielmi ciažka. Płacić im hrošy? Ja nie viedaju, u kaho jość takija hrošy. U nas ich dakładna niama. Mnie škada navat 5 dalaraŭ, tamu što pačynajecca pušarskaja stratehija «pieršaja doza biaspłatna» i padsadka na ihołku trafiku.
Čamu ŭ zachodnich vydańniaŭ atrymlivajecca hulać z Facebook? U ich svaje damoŭlenaści. U Ryhu niejak pryjazdžaŭ Ben Śmit, hałoŭny redaktar BuzzFeed, i my jaho ledź nie haračym žalezam katavali, čamu ŭ jaho ŭ Facebook tak dobra iduć pasty — 75% aŭdytoryi prychodzić adtul. Ben doŭha adbrykvaŭsia, a potym usio-taki pryznaŭsia, što ŭ ich svaje damoŭlenaści.
3. Usprymajcie sacsietku jak asobny pradukt, a nie jak pradstaŭnictva sajta
Sacsietka — heta nie vaša pasolstva abo pradstaŭnictva ŭ sacsietcy, a asobny pradukt.
Tuju ž pamyłku rabili drukavanyja ŚMI, kali pierachodzili ŭ anłajn. Jany rabili svaje pradstaŭnictvy ŭ internecie, prapanoŭvajučy tuju ž drukavanuju pradukcyju, tolki anłajn. U internet ludzi prychodziać dla taho, kab daviedacca, što adbyvajecca tut i ciapier. Im nie patrebnyja naviny učorašniaha dnia. Prajšło 5, 7, a dla kahości i 10 hadoŭ, kab uśviadomić, što anłajn-hazieta — heta całkam asobny pradukt.
Toje ž samaje z sacsietkami — nie ŭsiakaja navina, jakaja padychodzić dla Twitter, padychodzić dla Facebook. Nie ŭsiakaja navina, jakuju vy pastavili Ukantakcie, moža pajści ŭ Twitter. Ich stužki pavinny farmavacca asobna. Jak tolki vy rasparalelicie ŭsie sacsietki i sajt — u vas usio pačnie atrymlivacca.
4. Praviarajcie, ci ŭsio vy robicie pravilna
Jak vyznačyć, ci pravilna vy viadziecie sacsietku? Adkryjcie svaju stužku ŭ adnoj ź ich. U vas stvarajecca adčuvańnie adzinaha praduktu? Značyć vy ŭsio robicie pravilna. Nie? Treba niešta mianiać.
5. Pilnujcie doli ŭ sacsietkach — nie addavajcie pieravahi adnoj
Čamu heta važna? Ciapier praktyčna va ŭsich pieravažaje Facebook jak krynica trafiku. Ale ŭ hetym vielmi vialikaja niebiaśpieka: kali ŭ vas mocny pierakos u bok adnoj ź sietak, heta značyć, što vy skłali ŭsie jajki ŭ adzin košyk.
Kali Facebook źmienić praviły vydačy, vy zastanieciesia biez aŭdytoryi.
Cukierbierh užo pasprabavaŭ heta zrabić, kali prapanavaŭ redakcyjam zrabić ńjuzstiend i publikavać prosta ŭ Facebook ŭsie svaje naviny i rasśledavańni. Usio roŭna, maŭlaŭ, usia vaša aŭdytoryja i tak tut.
Choć kali Pavieł Duraŭ ŭvioŭ pradprahlady, u Lenty.ru nie źniziłasia aŭdytoryja, a naadvarot padrasła. Ale tam u nas byli vielmi łajalnyja čytačy, jaki hladzieli nie adzin artykuł za raz. Kali ŭ vas nie takaja łajalnaja aŭdytoryja, to lubyja źmieny mohuć zabić vas całkam. Heta nie vaša placoŭka i nie vašy praviły, tamu stavić siabie ŭ zaležnaść vielmi niebiaśpiečna.
6. Pierastańcie zmahacca za hałoŭnuju staronku — sacsietki źnizili jaje značnaść
Vielmi doŭhi čas u Lentie.Ru išła baraćba za hałoŭnuju staronku. «U mianie taki kruty repartaž, čamu jaho tak chutka prybrali z hałoŭnaj?»
U Meduza ŭžo takoha nie było. Trendy miedyjaspažyvańniaŭ kažuć pra toje, što značnaść hałoŭnaj staronki rezka panižajecca z rostam aktyŭnaści ludziej u sacsietkach.
Jość vaš artykuł na hałoŭnaj staroncy abo niama — tam jaho chutčej za ŭsio ŭbačyć tolki vaša jadziernaja aŭdytoryja.
Heta značyć tyja, chto prychodzić da vas 2—3 razy na tydzień. A ŭsie astatnija i tak ŭbačać vašu navinu praz sacyjalnyja sietki: kali i nie na staroncy vydańnia, to ŭ taho, chto jaje rasšaryŭ.
7. Staranna płanujcie dyzajn sajta — sacsietki źnižajuć hłybiniu prahladu
Rost sacyjalnych sietak krytyčna źnižaje hłybiniu prahladu. Čałaviek, jaki siadzić Facebook, naciskaje na kankretnuju spasyłku. Jon nie prychodzić pačytać, što naohuł piša Meduza. Jaho zacikaviła kankretny žart, fraza, navinnaja nahoda. Jon pierajšoŭ pa spasyłcy, pračytaŭ, i vyjšaŭ. U Twitter samy vysoki pracent admovaŭ. Čałaviek, jaki pryjšoŭ z UKantakcie, usio-tki 2—3 razy kliknie.
My zrabili łajtboks, kab pierad čałaviekam było cełaje pole zahałoŭkaŭ, i jamu było kudy iści. Kali ž u vas zvyčajny drevapadobny sajt, to vam treba pakłapacicca ab tym, kab vašamu čytaču było kudy pajści z tekstu — pavinna być albo pravaja kałonka, albo futar — proma inšych materyjałaŭ.
8. Nie daviarajcie techadździełam futary — ałharytm prapanuje čytaču pračytać toje ž samaje
Zvyčajna techadździeły, jakija nie pracujuć z redakcyjaj, robiać niejki ałharytm vydačy proma futeraŭ. Heta padobna voś na što — ty kupiŭ śmietankovaje masła, a da ciabie padychodziać i kažuć: a voś u nas jašče takoje śmietankovaje masła, u inšaj abhortcy, kupi. Ale ž ty ŭžo kupiŭ śmietankovaje masła, jano tabie bolš nie treba.
Tak i byvaje — čałaviek pračytaŭ navinu pra padzieńnie kursu rubla. Što jamu zvyčajna padviorstvajuć u futery? Usio toje ž samaje. Kurs rubla, kurs jeŭra, kurs dalara.
I nie varta spadziavacca na ałharytmy i partret karystalnika — nikomu pakul nie ŭdavałasia zrabić narmalny, choć sproby byli ŭ Jandeks, Rambler i Google. Ja ŭ Jandeksa vyjšła 26-hadovym maładym čałaviekam. Tamu što ja žudasna lublu mašyny, cikaŭlusia palitykaj i navinami, i naohuł nie hladžu žanočyja sajty.
My zvyčajna robim tak: kali čałaviek pračytaŭ artykuł pra kosmas, my možam pasprabavać jamu padviarstać artykuł pra navuku, ale nie z raździełu pra kosmas, a, skažam, ź bijałohii, dynazaŭraŭ, matematyčnych adkryćciaŭ. Abo kali jon pryjšoŭ pračytać pra chakiej, to my možam jamu prapanavać spartyŭnych navin, ale nie pra chakiej.
9. Kali najmajecie SMM-ščykaŭ, jany pavinny znachodzicca ŭ redakcyi, a nie na aŭtsorsie
Ni ŭ Lentie.Ru, ni ŭ Meduza nikoli nie było SMM-ščykaŭ. Kali i jość sens ich trymać, to tolki ŭnutry redakcyi.
Addajučy na aŭtsors svoj pradukt, vy addajacie jaho ŭ čužyja ruki. Vy ž dzicia nie addajacie ŭ čužyja ruki. Voś ujavicie, što vaš sajt — heta pieršyniec, a stužki ŭ sacsietkach — heta druhoje, treciaje i čaćviortaje dzicia. Heta značyć pieršynca vy vychoŭvajecie sami, staranna hladzicie zahałoŭki, karcinki, ci ŭsio pravilna. A na astatnija što, machnuć rukoj, kali paźniej naradzilisia? Tak nie byvaje. Heta vaš inšy pradukt, na inšaj płatformie, u inšych umovach, i rabić jaho pavinny tyja ž ruki, što i sajt.
Voś drenny prykład, kali SMM-ščyki znachodziacca daloka ad redakcyi. 30 śniežnia 2013 hoda, vybuch na vakzale ŭ Vałhahradzie. U Lentie.Ru ŭ sacsietkach viešajecca čornaja płaška — zahinuli bolš za 40 čałaviek (vielmi daŭno ŭ Rasii nie było terarystyčnych aktaŭ takoha maštabu). My sutarhava pierakrojvajem raskład navahodnich publikacyj, tamu što razumiejem, što budzie abjaŭlenaja žałoba. Adpaviedna, va ŭsich sacsietkach my havorym pra toje, što žartaŭ nie budzie, tamu što ŭ krainie biada.
U hety čas SMM-ščyk Haziety.ru, jaki siadzić asobna, i viedać nie viedaje, što ŭ krainie terakt, viešaje pjanaha Dzieda Maroza z kuflem. Śviata, radujemsia, pacany! U ich 30 čysło, siaredzina dnia, apošni pracoŭny dzień. Heta defejs vydańnia. Nie Twitter paciarpieŭ, nie Facebook, a samo vydańnie.
Tamu, navat kali ŭ vas niama redaktaraŭ, jakija mohuć uziać na siabie viadzieńnie sacyjalnych sietak, SMM-ščyka treba trymać u štacie, i haniać jaho na ŭsie redkalehii, kab jon razumieŭ, čym dychaje redakcyja, jakija ŭ jaje kaštoŭnaści.
10. Viedajcie aŭdytoryju kožnaj sacyjalnaj sietki
Nam vieści sacsietki dapamahaje znajomstva z aŭdytoryjaj u kožnaj ź ich.
U Lentie.Ru tradycyjna była kałhasnaja maral — sacsietki viali tyja, chto moh i lubiŭ. U Meduza my padyšli bolš kanstruktyŭna: Twitter viadzie vypuskajučy redaktar, hałoŭny pa navinach. U našaj admincy jość asobnaje pole dla Twitter, kudy možna pisać supravadžalny tekst — redaktar vypuskaje navinu, prosta stavić hałačku, i jana adpraŭlajecca ŭ Twitter.
Za UKantakcie adkazvaje Sułtan Sulejmanaŭ, redaktar rubryki Šapito. Nie tamu, što my UKantakcie pościm tolki Šapito, prosta jon vielmi dobra viedaje hetuju aŭdytoryju i nie baicca jaje. Facebook viadzie jašče adzin redaktar, jaki dobra znajomy z hetaj sietkaj, i źjaŭlajecca jaje pastajannym karystalnikam.
11. Pravilna zamiarajcie paśpiachovaść svaich sacsietak
Što źjaŭlajecca pakazčykam paśpiachovaści ŭ sacsietkach? Heta nie łajki, nie šery, nie achop i navat nie ŭciahvańnie. Heta kanviersija — pierachody z sacsietak na sajt.
U vas moža być miljon padpisčykaŭ u sacsietkach, ale pierachodaŭ na sajt — adzin pracent. Navošta vam hetyja sacsietki tady? Vy biaspłatna pijarycie Facebook abo Vkontaktie.
12. Rehulujcie kamunikacyju ŭ sacsietkach
Ja raju vam nakładvać ban mamientalna i biezumoŭna na luboje abraźlivaje vykazvańnie ŭ adras žurnalista. Vy majecie prava krytykavać našy materyjały, kazać, što teksty, temy, abaroty — łajno. Ale vy nie majecie prava kazać, što žurnalist — durań. Heta naša placoŭka, i my vyznačajem, jak vy siabie budziecie pavodzić. Praviły prostyja: žorstki ban, nikoli nie maciukacca i nie adkazvać hrubijanstvam na hrubaść.
Abrazu inšych udzielnikaŭ my nie rehulujem. Časam skardzimsia administracyi UKantakcie — heta ich sprava, a nie naša. My abaraniajem svaich, ale ŭsich 700 000 my abaranić nie možam. Inakš buduć skarhi ź sieryi — čamu vy nie zaŭvažyli hetuju dyskusiju, a zaŭvažyli tuju.
U Lentie.Ru viadzieńnie byvała nie biez fejłaŭ. U toj dzień, kali Lenty.ru nie stała ŭ raniejšym vyhladzie, jaje kiravańnie addali fanatam, jakija dapamahali administrataram znachodzić žarty i śmiešnyja malunki. Toje, što zdaryłasia z hrupaj za hety hod, mnie nie padabajecca. Žarty stali płoskimi, časta nie śmiešnymi i vielmi-vielmi złymi, z nahody i biez. Niama čałavieka, jaki b skazaŭ: chłopčyki, vy zahulalisia. Facebook i Twitter addali novaj redakcyi Lenty.
