«Скажы, калі ласка, у Беларусі ўсё так ядуць бананы?»
З Лізаветай журналісты стэлефанаваліся па відэа. За яе плячыма — апартаменты, а за іх сценамі — Нячанг, што ў В'етнаме. Пасля размовы дзяўчына збіраецца на мора — звычайная рэч у графіку вандроўніцы.
Любоў да даследавання свету ў Лізаветы склалася з дзіцячых успамінаў пра мора, кітайскіх сувеніраў з мамчыных камандзіровак, падлеткавых паездак на спаборніцтвы па акрабатыцы і студэнцкіх вылазак у Еўропу.
Некалькі гадоў таму дзяўчына адчула выгаранне і паехала ў Грузію на месяц-два развеяцца. Але ўсё пайшло не па плане.
«Я выйшла ў Батумі і вырашыла: ну ўсё, я тут жыву. Пераехала з асабістай паклажай, без плану — вось так з'ездзіла ў адпачынак».
Дзяўчына перабудавала працу трэнерам і нутрыцыёлагам пад анлайн-фармат і ў Беларусь вырашыла прыязджаць толькі летам, калі цёпла. Спачатку аб'ездзіла Грузію, Турцыю і Каўказ, а на 30-годдзе падарыла сабе квіток у Куала-Лумпур за 300 даляраў.
І панеслася: Філіпіны, Малайзія, В'етнам, Тайланд, Камбоджа, зноў В'етнам — гэта маршрут толькі за апошнія паўгода. У адным пункце Лізавета затрымліваецца на месяц, максімум паўтара.
Сталіца Малайзіі стала адным з самых яркіх уражанняў за гэты час.
«Калі я ўпершыню ўбачыла вежы Петронас, ішоў дождж. Я заплакала ад шчасця: было складана ўсвядоміць, што проста перад табой тое, што хацелася ўбачыць некалькі гадоў».
З сабой у самалёт дзяўчына забрала здзіўленне ад таго, як цікава ў краіне міксуюцца нацыянальнасці, як сучасна выглядае Куала-Лумпур і як шмат там аглядных пляцовак, а яшчэ — якой нечаканай можа быць сустрэча з варанам.
Яшчэ адзін даўні трэвел-гештальт закрыла незапланаваная паездка ў Камбоджу. Суразмоўца расказвае, што калісьці ў дзяцінстве ўбачыла па тэлевізары Ангкор-Ват — гіганцкі старадаўні храмавы комплекс. Яна ўразілася і пісала гэтую назву ва ўсіх спісах жаданняў. У 2023 годзе знайшла рэйс туды з Фукуокі — і паляцела за дзіцячай марай.
У Нячангу, дзе яна знаходзіцца цяпер, дзяўчыну скарыла чыстае мора і наяўнасць гор — з дому відаць і тое, і другое. З забаўкамі ў краіне ўсё ў парадку: ёсць востраў-парк з атракцыёнамі, і ёсць месца культурнаму шоку. У асноўным ён звязаны з гастранамічнай культурай і ежай.
У кавярнях і рэстаранах паўсюль маленькія крэселкі — вышынёй сантыметраў з 30. Кампанію ім складаюць такія ж мініяцюрныя столікі. Для беларусаў дзіўна бачыць мангал у гарадскім двары, а для в'етнамцаў нармальна выйсці і нешта на ім пасмажыць.
Аднойчы Лізавета сама культурна шакавала астатніх. Усё было так: сабралася вялікая інтэрнацыянальная кампанія, каб пагаварыць па-англійску, арганізатары падрыхтавалі для ўсіх бананы ў якасці пачастунку. З'есці садавіну звыклым спосабам сярод людзей Лізавеце ў той момант здалося няёмкім, яна папрасіла лыжку. Хацела перакусіць незаўважна, а выйшла наадварот. За сталом запанавала маўчанне, а потым нехта спытаў:
«Скажы, калі ласка, у Беларусі ўсе так ядуць бананы?»
У Азіі дзяўчына паспрабавала цвыркуноў, змяю і кракадзіла. Кажа, што цвыркуны падобныя на семкі, змяя — на вугра, а кракадзіл занадта унікальны, каб з чымсьці параўнаць.
Тым, хто будзе падарожнічаць у гэтай частцы свету, дзяўчына раіць пратэставаць камбаджыйскі амок (гэта страва з рыбы ў какосавым малацэ) і в'етнамскі нем (блінцы з крэветкамі).
У краіне здзіўляюць і радуюць свабода і расслабленасць — яны і ў адзенні, і ў паводзінах мясцовых. Няма ацэньваючых поглядаў. Колькасць спартыўных людзей зашкальвае. В'етнамскія бабулі ад моладзі не адстаюць.
Самае важнае ў падарожжах
Гадоў з дзесяць таму на пытанне «Што трэба мець, каб ездзіць па свеце?» дзяўчына сказала б, што кампанію. Але цяпер у яе іншы адказ: сувязь.
Першае, што трэба зрабіць у новай краіне, на думку Лізаветы, — гэта падключыцца да інтэрнэту. Калі ён ёсць, то можна вырашыць любое пытанне і пераадолець моўны бар'ер з анлайн-перакладчыкам, што асабліва актуальна ў Азіі.
Вандруючы ў адзіночку, дзяўчына вывела пару лайфхакаў, як не засумаваць. Напрыклад, кампанію можна знайсці ў телеграм-чатах. Варта проста ўбіць у пошук назву горада кірыліцай — і вуаля, у вас ёсць такія ж прыезджыя. Калі хочацца мець зносіны з мясцовымі, спатрэбяцца English-speaking-клубы.
У паездках па Азіі Лізавета знайшла блізкую сяброўку — яны абедзве «скачуць» па свеце і вырашаюць, дзе наступным разам перасякуцца. З'явіўся і хлопец — цяпер ездзяць разам.
Святы з мясцовым каларытам ўжо таксама былі: у кітайскім рэстаране адзначалі дзень нараджэння знаёмага — па паходжанні ён кітайскі малаец. Усе дарылі чырвоныя канверты з грашыма — Лізавета кажа, кітайцы любяць і тое, і другое.
2024 год дзяўчына адзначыла двойчы: па-нашаму і па-кітайску. Хутка будуць святкаваць па-тайску.
А колькі грошай трэба на ўсё гэта?
В'етнам — самая бюджэтная краіна са спісу Лізаветы за апошнія паўгода. Гатэль у цэнтры Нячанга з басейнам на даху, штодзённым прыбіраннем і трэнажорнай залай абышоўся прыкладна ў $250-270 у месяц. На ежу траціцца прыкладна $50 у тыдзень у кавярні з мясцовай кухняй. Забавы даражэйшыя за $10 тут сустрэць складана.
«Калі жыць звычайна, не катацца па славутасцях, як турыст, $500-600 хопіць лёгка», — падбівае штомесячны бюджэт дзяўчына.
Самая дарагая краіна з паўгадавога падарожжа — Малайзія. Толькі $600 каштавалі апартаменты ў Куала-Лумпуры — маленькая студыя з прыемнымі ўмовамі і лакацыяй. На месяц жыцця тут, кажа гераіня, трэба прыкладна $1500. Ежа на тыдзень абыйдзецца прыкладна ў $250. Цэны ў малазійскіх рэстаранах амаль як у Мінску: на страву трэба закладаць $10-15. Забавы даражэйшыя, чым у В'етнаме. Напрыклад, пад'ём на назіральную пляцоўку каштуе $15-20.
Як эканоміць у паездках?
У В'етнаме і Тайландзе, расказвае суразмоўца, працуе такі лайфхак: можна абыходзіць пешшу кандамінімумы, заходзіць у гатэлі і пытацца цэны проста там, паколькі на картах у інтэрнэце адзначаны далёка не ўсе месцы. А яшчэ можна таргавацца.
«Я неяк напісала ўладальнікам у Airbnb: «Ці зробіце вы мне зніжку?» Спыталася наўгад, думала, добра, калі $30 скінуць. А яны скінулі $100».
«Кенгуру там — як катоў у Стамбуле»
Дар'я з мужам цяпер у Барселоне. Пара працуе ў IT, і падарожжы арганічна ўпісваюцца ў рытм жыцця. Пасля 38 краін дзяўчыну няпроста здзівіць, але Аўстраліі гэта ўдалося. Гэтае падарожжа-зімоўка — самае яркае ў трэвел-калекцыі дзяўчыны.
Краіна здавалася недасягальнай: далёкай, страшнаватай, дарагой, — але атрымаць візу туды аказалася даволі лёгка. Электронная заяўка, нават без падачы пашпарта, два тыдні чакання і каля €115 візавага збору з кожнага — і вось гадавая віза гатовая. Па ёй можна правесці ў краіне 90 дзён.
Самым дарагім артыкулам выдаткаў сталі авіябілеты — пару тысяч даляраў на чалавека, але гэта ў абодва бакі. Ляцелі з перасадкамі, праз 30 гадзін дарогі былі на месцы.
«Калі людзі плануюць падарожжа, яны заўсёды пачынаюць з квіткоў. Бачаць гэтую велізарную цану і думаюць: «Раз квіткі каштуюць столькі, то ў краіне, напэўна, наогул не выжывем». Але гэта аказалася стэрэатыпам. Усё астатняе было альбо на ўзроўні еўрапейскіх цэнаў, альбо нават ніжэй».
План на падарожжа быў такі: пажыць тыдзень у Мельбурне, узяць дом на колах і яшчэ два тыдні правесці на культавым і маляўнічым маршруце Great Ocean Road, а потым яшчэ месяц — у Сіднэі.
Мельбурн і Сіднэй аказаліся падобныя: абодва вельмі развітыя, хіба што толькі ў другім крыху больш атмасферы курортнага горада.
— Ці бачылі вы кенгуру? — узнікае самае банальнае на свеце пытанне ад супольнасці тых, хто ніколі не быў у Аўстраліі.
— Дзесьці раз на два дні, вельмі часта. Калі жылі ў доме на колах, гэта была пастаянная забаўка — глядзець на кенгуру. Яны могуць пасядзець нават на звычайнай дарозе. Іх там, напэўна, як катоў у Стамбуле.
Яшчэ адно яркае ўражанне ад краіны — каалы. Калі побач эўкаліптавае дрэва, трэба толькі падняць галаву і прыгледзецца — дзесьці ў лістоце напэўна хаваецца гэты звярок. Аднойчы маладыя людзі ўбачылі каал проста на дарозе — было як у меме: сусветны спакой на мілых пысках.
Асобнай славутасцю можна лічыць кемпінгі, і для гэтага ёсць усе падставы. У краіне суперпапулярныя падарожжы ў дамах на колах, і для іх ёсць інфраструктура: ёсць дзе падсілкавацца электрычнасцю, напоўніць бак вадой. Месца для дома на колах каштуе каля €27 за ноч у залежнасці ад памераў. Да вечара туды сцякаюцца вандроўнікі, размаўляюць за жыццё, а раніцай шчасліва раз'язджаюцца хто куды.
Пляцоўкі настолькі папулярныя, што аднойчы Дар'і з мужам не хапіла месца і прыйшлося начаваць на паркоўцы каля пляжу (а такое наогул забаронена). Тады яны засталіся без электрычнасці і гатавалі вячэру пры святле тэлефонаў. Ды яшчэ і на вуліцу выйсці было страшна: гэта першая ноч на Great Ocean Road, людзей няма, а страх перад аўстралійскімі жывымі істотамі ёсць.
«У нас было самае папулярнае пытанне пра мінусы жыцця ў Аўстраліі, і гэта было вельмі пацешна. Чакаеш, што табе зараз выкладуць цэлы спіс, а табе адказваюць: «Што? У нас няма ніякіх мінусаў». І гэта сапраўды так, мы таксама не знайшлі — акрамя аддаленасці і небяспечнага сонца».
У гастранамічных перавагах Дар'я была кансерватыўная: «палявала» за мясцовымі стэйкамі, якія лічацца аднымі з найлепшых у свеце. Ела іх амаль кожны дзень. Два сярэдніх стэйкі каштуюць каля €5.
У крамах увогуле ёсць прадукты на любы густ — і на еўрапейскі, і на азіяцкі. З экзотыкі для беларускі: мяса кенгуру на прылаўках — такая ж звычайная з'ява, як у нас курыца.
Прыемна здзівіла адсутнасць насякомых. Чакалі гіганцкай і страшнай жамяры, а на самай справе павука ўбачылі толькі аднойчы ў душавой кабіне на пляжы. Дар'я гаворыць, што гарады апрацоўваюць, і жудасныя пачвары, якія падбіраюцца да цябе, пакуль ты спіш, — гэта стэрэатып.
На пляжах ёсць аб'явы аб рызыцы нарвацца на акулу, але ёсць і агароджаныя зоны для плавання. Калі ўважліва глядзець па баках і прытрымлівацца інструкцый, нічога страшнага ў тэорыі не адбудзецца.
Пералёт у краіну каштуе шмат — як па часе, так і па грашах. А што з астатнімі цэнамі?
«Гэта будзе нятаннае падарожжа. Але я скажу так: з'ездзіць на два тыдні на Мальдывы абыйдзецца даражэй, чым злётаць на паўтара месяца ў Аўстралію», — прызнаецца дзяўчына.
Па цэнах Дар'я арыентуе так:
- арэнда кемпера — ад €700 на тыдзень. Калі прыязджаць на тры-чатыры месяцы, танней будзе купіць дом на колах і потым яго прадаць.
- зняць аднапакаёўку са спальняй, туалетам і кухняй можна за €1500-2500 у месяц, але гэта не будзе цэнтр горада.
- кубак кавы ў Сіднэі і Мельбурне каштуе ледзь не танней, чым у Літве, гэта значыць менш за €3,5.
Тым, хто збярэцца ехаць, дзяўчына раіць рыхтавацца загадзя: атрымліваць візу не за два месяцы, а за паўгода да паездкі (яна даецца на год). Чым бліжэй падарожжа, тым менш выбару і тым вышэйшыя цэны на жыллё і кемперы. І, вядома, нават не варта адкрываць артыкулы на тэму «Што вас заб'е ў Аўстраліі».
Чытайце таксама:
Як самастойна спланаваць авіяпадарожжа і не прагадаць? Беларусы падзяліліся лайфхакамі
У якія краіны беларусы могуць адправіцца на адпачынак без візы? Спіс вялікі, але ёсць нюансы
