Wikileaks publikuje čverć miljona sakretnych depiešaŭ Dziarždepa 14

Prezidenty i ministry biez hrymu. Miadźviedzieŭ — «bledny i niaŭpeŭnieny». Pabačać śviatło taksama 1014 depiešaŭ z pasolstva ŭ Minsku.

Sajt Wikileaks vykładaje ŭ sieciva čverć miljona sakretnych depiešaŭ z amierykanskich ambasadaŭ za miažoj. Ź ich vynikaje, što suśvietnyja lidary nie vierać u samastojnaść prezidenta Dźmitryja Miadźviedzieva, ličačy jaho «Robinam pry Betmenie», u roli jakoha vystupaje Uładzimir Pucin. Hetyja depiešy buduć z zacikaŭlenaściu čytać jak zvyčajnyja hramadzianie, tak i kiraŭniki krain. Nie ŭsie jany mieli mahčymaść pabačyć siabie ŭ lusterku acenak amierykanskaj dypłamatyi.

U noč na paniadziełak sajt Wikileaks, jaki śpiecyjalizujecca na apublikavańni ŭciečak sakretnaj i kanfidencyjnaj infarmacyi, strymaŭ daŭniaje abiacańnie pačać publikacyju dakumientaŭ amierykanskaha Dziarždepartamienta.

Baza dadzienych vykładzienych u sietcy minułaj nočču dakumientaŭ uklučaje ŭ siabie 251 288 depiešaŭ, ź jakich bolš jak 15,5 tysiač — pad hryfam «sakretna», dasłanyja ŭ dziarždep z 274 ambasadaŭ i dyppradstaŭnictvaŭ ZŠA pa ŭsim śviecie. Samy stary dakumient datavany 28 śniežnia 1966, najnoŭšy — 28 lutaha 2010-ha.

I, choć nieviadomyja chakiery paralizavali pracu sajta, samyja cikavyja dakumienty, pavodle papiaredniaj damoŭlenaści, siońnia pabačyli śviet na staronkach niamieckaha «Špihiela», francuzskaj «Mond», brytanskaj «Hardyjan» i hišpanskaj «Pais».

Dałučyłasia da publikacyi i amierykanskaja hazieta «Ńju-Jork Tajms».

Dakumienty ŭskryvajuć tonkuju dypłamatyčnuju kuchniu.

Akazvajecca, Saudaŭskaja Aravija nastojvaje na avijaŭdary pa Iranie. Jašče ŭ krasaviku 2008-ha karol Abdała patrabavaŭ «adsiekčy hałavu źmiai» — spynić raźvićcio jadziernaj prahramy Isłamskaj Respubliki. Er-Ryjad byŭ poŭny rašučaści pracavać z ZŠA, kab pamienšyć iranski ŭpłyŭ u Iraku. Izrail ža pieršapačatkova padšturchoŭvaŭ Vašynhton da žorstkaj linii ŭ dačynieńni da Tehierana, zaŭvažajučy, što dyjałoh ź Iranam — «heta dobraja ideja, ale jana nie spracuje».

Usie hetyja fakciki byccam by i pradkazalnyja, ale ŭskryvajuć toje, pra što možna było tolki zdahadvacca.

Amierykanskija dypłamaty dajuć asobam i zdareńniam trapnyja charaktarystyki, z vybaram słovaŭ nie cyrymoniacca.

Prezidenta Afhanistana Chamida Karzaja ličać «słabym lidaram» i «paranoikam», francuzskaha prezidenta Nikala Sarkazi — «hołym karalom» z dyktatarskimi zamaškami. Na adras niamieckaha kanclera Anhieły Mierkiel prahučała zaŭvaha, što jana «baicca ryzyki i nie kreatyŭnaja».

Žan-David Levit, zamiežnapalityčny daradca prezidenta Francyi, akazvajecca, nazyvaŭ u 2009 hodzie Iran «fašysckaj dziaržavaj», a vieniesuelskaha prezidenta Uha Čaviesa — «palnutym». «Na žal, Čavies prybraŭ da ruk samuju bahatuju dziaržavu Łacinskaj Amieryki i pieratvaryŭ jaje ŭ druhuju Zimbabve», — cytavaŭ francuza ambasadar ZŠA ŭ Francyi Čarłz Ryŭkin.

Italjanski premjer Silvia Bierłuskoni ad pavieranaha ŭ spravach u Rymie Elizabet Dybł zasłužyŭ zvańnie «niaŭdačlivaha pychliŭca, nieefiektyŭnaha ŭ jakaści sučasnaha jeŭrapiejskaha lidara», da taho ž jon robicca «ŭsio ŭ bolšaj stupieni ruparam Pucina» ŭ Jeŭropie.

Adrazu pryhadvajecca kamplimientarny vizit Bierłuskoni ŭ Minsk u 2009-m.

Chiłary Klintan zapatrabavała ad amierykanskich dypłamataŭ zboru infarmacyi pra suviazi Bierłuskoni z Pucinym i ich asabistyja biznes-poviazi.

Sam Uładzimir Pucin nazvany ŭ dakumientach amierykanskaha dziarždepartamienta «alfa-samcom». Na jaho fonie prezident Dźmitryj Miadźviedzieŭ vyhladaje «blednym i niaŭpeŭnienym» i naohuł hulaje rolu «Robina pry Betmenie».

Kiraŭnik adździeła Uschodniaj Jeŭropy francuzskaha MZS Ralan Halarah u hutarcy z namieśnikam dziaržsakratara ZŠA Filipam Hordanam raskrytykavaŭ miechanizm rasijskaj ułady. Acharaktaryzavaŭšy Rasiju jak «krainu z začepkami demakratyi, ale biez jakich-niebudź miechanizmaŭ upłyvu hramadstva na praces pryniaćcia rašeńniaŭ uradam», dypłamat zaŭvažyŭ: «Karani prablemy lažać u režymie».

Jaho kaleha, prezidencki daradca pa zamiežnaj palitycy Damjen Laras zaŭvažyŭ, što

«ŭ rasijskich lidaraŭ adsutničaje dastatkovaje doŭhaterminovaje bačańnie ich krainy, zamiest hetaha jany sfakusavanyja na paŭhadavym časavym haryzoncie i svaich biznes-intaresach».

Adny ź cikavych dla našaha rehijona depiešaŭ — pasłańnie ambasady ZŠA ŭ Azierbajdžanie, jakoje raskazvaje ab sustrečy namieśnika dziaržsakratara Uiljama Biornza z prezidentam Ilchamam Alijevym u lutym hetaha hoda. Tam utrymlivajucca acenki Alijevym roli prezidenta Miadźviedzieva.

Alijeŭ ličyć rasijskaha prezidenta «sučasnym intelektuałam novaha pakaleńnia», ale atočanym ludźmi, jakich jon nie kantraluje. Ź jahonych słovaŭ, jon asabista byŭ śviedkam taho, što rašeńni, pryniatyja Miadźviedzievym, patrabavali dalejšaha zaćviardžeńnia pucincami, pierš čym uvajści ŭ siłu.

Heta datyčyła pytańnia ab demarkacyi rasijska-azierbajdžanskaj miažy, jakuju jany ź Miadźviedzievym uzhadnili, ale ŭsio «było pastaŭlena ŭ tupik «inšymi», imavierna, z ofisa prem'jer-ministra». «Mnohija vysokapastaŭlenyja čynoŭniki nie pryznajuć (u Miadźviedzievu) lidara», — cytujucca słovy Alijeva, jaki bačyć «prykmiety surjoznych roznahałośsiaŭ pamiž kamandami dvuch palitykaŭ, jakich niama na asabistym uzroŭni pamiž Pucinym i Miadviedzievym». «Jak my kažam u Azierbajdžanie, «dźvie hałavy nielha varyć u adnym katle», — skazaŭ prezident.

Šykoŭnaja depieša apisvaje malaŭničaje viasielle syna deputata Dziarždumy Hadžy Machačava Dałhata ź jaho adnakłaśnicaj Aidaj Šarypavaj. Heta sapraŭdnaja naveła. Z paviedamleńnia dypłamata možna daviedacca, što ŭ zakanadaŭca jość damy ŭ Machačkale, Maskvie, Paryžy i San-Dyjeha, sam jon jeździć na Rolls Royce, a jaho letniaja rezidencyja ŭ Kaśpijsku ŭjaŭlaje saboj «40-mietrovuju viežu na kałonach», vierchnija jarusy jakoj «dasiažnyja tolki na lifcie», a nutro chavaje «hrot, pad padłohaj jakoha vializny basiejn».

Hościem Machačava byŭ čačenski prezident Ramzan Kadyraŭ, jaki pryjechaŭ pad kaniec viečara. Respublikanski kiraŭnik «byŭ adziety ŭ džynsy i majku, vyhladaŭ nižejšym, nie takim nakačanym, jak na fotazdymkach, i byŭ krychu akasieŭšy».

«Paśla fiejervierkaŭ muzyki zajhrali ŭ dvary lezhinku, jakuju vykanali ŭ himnastyčnaj viersii dźvie dziaŭčynki i try chłopčyki nie starejšyja za šeść hadoŭ. Spačatku da ich dałučyŭsia Hadžy, a zatym i Ramzan, jaki niazhrabna tancavaŭ z załatym pistaletam za pojasam. Jak adznačyŭ paźniej adzin z haściej, zołata na zbroi pazbaŭlała jaje praktyčnaha pryznačeńnia, ale Ramzan usio roŭna naŭrad ci moh jaje skarystać. I Hadžy, i Ramzan absypali dziaciej 100-dalaravymi kupiurami, tak što pad nahami tancoraŭ apynułasia nie mienš za $5 tys. Hadžy paźniej raskzaŭ, što Ramzan padaryŭ ščaślivaj pary «piacikiłahramovy źlitak zołata».

Bieły dom aficyjna ŭ niadzielu abviaściŭ, što «ŭ samych žorstkich vyrazach asudžaje niedazvolenaje razhałošańnie zasakrečanych dakumientaŭ i infarmacyi, jakaja maje značeńnie dla nacyjanalnaj biaśpieki».

Asandž, jaki chavajecca ŭ Šviejcaryi ad mižnarodnaha ordera na aryšt (u Šviecyi jon abvinavačany ŭ zhvałtavańni), atrymaŭ ad jurydyčnaha daradcy dziarždepa Harałda Kocha list, u jakim havorycca ab niepažadanaści raźmiaščeńnia dastupnaj jamu infarmacyi, bo jana «stavić pad udar žyćcio nieźličonych asobaŭ, jakija nie majuć dačynieńnia da spravy», u tym liku žurnalistaŭ, pravaabaroncaŭ i błohieraŭ.

Asandž pryniaŭ pažadańnie da viedama, paabiacaŭšy eliminavać u šerahu vypadkaŭ asabistyja dadzienyja fihurantaŭ depiešaŭ, i adrazu ž apublikavaŭ list Kocha na svaim sajcie.

Pieršaj hučnaj publikacyjaj Wikileaks byli materyjały ź Iraka i Afhanistana.

Pieradaŭ ich sajtu vajenny analityk Pientahona, šarahoviec 1-ha kłasa Bredli Meninh.

U lipieni jon byŭ aryštavany pa padazreńni ŭ aŭtarstvie inšych uciečak — u tym liku, videarolika, na jakim amierykanskija bajavyja viertaloty rasstrelvajuć u Iraku zdymačnuju hrupu Reuters. Meninh padstaviŭsia sam: u razmovie z chakieram Edryjanam Lejma jon zajaviŭ, što choča raskazać pra «paŭkryminalnyja palityčnyja zmovy», jakija raskryvajuć, jak «pieršy śviet ekspłuatuje treci». Abnarodavańnie «daśje dziarždepa», na dumku šarahoŭca, musiła pryvieści da «dyskusii ŭ płanietarnym maštabie, debataŭ i reformaŭ». Lejma zdaŭ surazmoŭcu «z patryjatyčnych mierkavańniaŭ».

Siarod dakumientaŭ abiacajucca i 1014 depiešaŭ ź Minska. Adnak u fokus uvahi suśvietnych haziet jany nie trapili. Tamu pakul jany niedastupnyja. Ich publikacyja moža adbycca ŭ bližejšym časie.

«Naša Niva» budzie sačyć za raźvićciom padziej.

Mikoła Buhaj; inf. gazeta.ru

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH