«My stavim budzilnik na ranak, kab pračynacca ŭ peŭny čas, čamu b nam nie stavić jaho i na viečar, kab zasynać u adzin i toj ža čas?» — voś najnoŭšaja teoryja «zdarovaha zasynańnia ŭ kampjutarnuju epochu».
Kab zvyknuć da režymu dnia i nočy, treba prymusova vyklučać usie prybory. To značyć, ustalavać prahramu, jakaja budzie aŭtamatyčna vyklučać kampjutar u pryznačany čas. Prahrama moža papiaredžvać ab adklučeńni, kab byŭ čas darabić spravy. Prasunuty sposab — aŭtamatyčny tajmier vyklučeńnia śviatła. Dapamoža i budzilnik-napamin na telefonie.
Isnuje surjoznaje navukovaje daśledavańnie ŭpłyvu elektronnych pryboraŭ i pakajovaha śviatła na vypracoŭku miełataninu — harmonu, što rehuluje sutačnyja rytmy. Pavodle daśledavańnia, dastatkova nie nadta jaskravaha štučnaha śviatła siłaj 1000 luks (jak u pachmurny dzień), kab panizić uzrovień miełataninu da dzionnaha.
Biassonnaja redakcyja
Adna biada: dapamahaje heta nie ŭsim. Aŭtar hetych radkoŭ moža lažać pa niekalki hadzin u łožku ŭ ciemry (z elektroniki chiba telefony na zaradcy dy Wi-Fi), dy nie moža zasnuć. Za dziasiatak hod chaatyčnaha snu byli pasprabavanyja i raznastajnyja nastojki, i fizkultura pierad snom — usio roŭna zasnuć ciažka.
Nie dapamoh i advarotny padychod — razumny budzilnik (naručny fitnes-trekier za 20 dalaraŭ, što budzić u «pravilny» čas lohkaha snu), kab naładzić cykły snu. Chiba dapamahaje raz na tydzień nie paspać adnu noč: nastupny dzień budzieš zatarmožanym, zatoje jašče tydzień «zdarova» śpiš. Ale «zdarova» tut mienavita ŭ dvukośsi.
Što rabić tym, chto «nie sava i nie žavaronak, a zombi» praz prablemy z zasynańniem?
Narodnyja mietady
Šerah «narodnych łajfchakaŭ» padkazała čytačka NN z Bresta Valancina Antonaŭna, jakaja dva dziasiatki hod zmahajecca z prablemami sa snom i pierasprabavała mnohija srodki.
Ale najpierš papiaredziła: pry lekavańni narodnymi srodkami treba pamiatać, što kožnaja lekavaja raślina moža mieć pabočnaje dziejańnie. Alerhija moža być taksama jak i pry lekavańni tabletkami. Što supakoić niervy, moža niehatyŭna ŭździejničać na inšyja orhany. Dyj adzin i toj ža srodak moža pa-roznamu ŭpłyvać na roznych ludziej.
«Pieršaje: letam ništo tak nie supakojvaje, jak praca na ziamli.
Sad, aharod, pasadka, prapołka, paliŭka raślin. Zaspakojvajecca niervovaja sistema — tut i psichałahičnaje ŭździejańnie pryrody, i fizičnaja stoma i, mahčyma, uździejańnie na niervovyja kančatki ŭ palcach. Navat kali ŭzimku snu nie było, ź letniaj rabotaj usio stanie na miesca», — raspaviadaje jana.
«Druhoje — prahułki pa śviežym pavietry. Asabliva pierad snom, 30-40 chvilin», — sama Valancina Antonaŭna z mužam ładzić takija prahułki štodzień.
«Kali ź niejkaj pryčyny ŭ vas chałodnyja nohi, vy nie zaśniecie. Kali vy zamierźli ŭ nohi, pierad snom apuścicie nohi na 10—15 chvilin u dobra ciopłuju vadu», — dadaje jana.
Z napojaŭ Valancina Antonaŭna rekamienduje miod z małakom (stałovaja łyžka miodu na stakan ciopłaha małaka), kali na ich niama alerhii.
Dapamahaje i lipavy ćviet ź miodam, čaj ź miataj, ci mielisaj, ci maciarduškaj.
Taksama pierad snom možna pažavać niekalki ziarniatak kmienu.
Možna niuchać śpirtavy nastoj valarjany 2—3 razy kožnaj nozdraj. Ale da hetaha možna pryvyknuć, tady karyści nie budzie: «Moža, niekalki tydniaŭ možna nie bajacca. Nie znaju, ja nie pryvykała. Pisali, što da troch miesiacaŭ možna nie bajacca, što pryvyknieš», — kaža jana.
Supakojvaje i čabor. Ale kali karystacca im časta i bieź pierapynku, to jon budzie dziejničać jak narkotyk, śćviardžaje Valancina Antonaŭna. Raz na 7—10 dzion – narmalna, bolej nie rekamiendujecca.
Akramia taho, pierad snom jana raić dumać tolki pra pryjemnaje. Možna pačytać cikavuju knihu, možna dumać tolki pra ličby — heta taksama zaspakojvaje niervovuju sistemu.
Parady doktara
Prablemami sa snom zajmajucca i prafiesijnyja daktary. «Naša Niva» źviarnułasia pa parady da Taćciany Horbat, kandydata miedycynskich navuk i śpiecyjalista Centra zdarovaha snu.
«Kali my kažam pra toje, jak chutčej zasnuć i nie pakutavać ź biessani, najpierš treba nie źbivać cykły snu, to značyć kłaścisia ŭ adzin i toj ža čas. Kali vy kładzieciesia ab 11-j, to i ŭ vychodnyja treba kłaścisia ab 11-j», — raspaviadaje jana.
Zboj raskładu pa vychodnych zaviecca «sacyjalnym džetłaham» (pa anałohii z «džetłaham», zbojem cykłaŭ snu paśla dalnich pieralotaŭ ad źmieny hadzinnych pajasoŭ).
Niepažadany i prahlad televizaru, karystańnie płanšetam ci telefonam za dźvie hadziny pierad snom, nahadvaje jana.
Błakitnaje śviatło ad ekranaŭ źbivaje sintez miełataninu, pry niedachopie jakoha ciažka zasnuć, paćviardžaje jana. Da taho ž, naviny ci ŭzrušalnyja filmy niasuć vialikuju emacyjnuju nahruzku, padvyšajuć bazavy ŭzrovień tryvohi.
Kali vypracavaŭsia ŭmoŭny refleks na zasynańnie ad mastackaj litaratury pierad snom, to rekamiendujecca i praciahvać čytać. Nie varta źbivać i inšyja rytuały — ciopłaja vanna, prahułka albo inšyja spravy, na jakija vypracavaŭsia refleks zasynańnia.
Taksama doktar nie rekamienduje jeści za dźvie hadziny da snu, bo aktyvujecca stravavańnie. Spać, kaniečnie, treba ŭ dobra pravietranym pamiaškańni i va ŭtulnym łožku.
Z taho, što dapamoža zasynańniu z napojaŭ i nastojek, doktarka taksama rekamienduje ciopłaje małako ź miataj albo travianyja čai ź miodam, mielisaj. «Ale znoŭ ža, kancentracyja ich pavinna być adekvatnaj, bo kali jaje ŭzmacnić, nieviadoma, što budzie. Nie złoŭžyvać!» – nahadvaje jana.
A tuju ž valarjanku nielha rekamiendavać usim, jana vypisvajecca tolki pry peŭnych pakazańniach.
Pryjom kavy (a tym bolej ałkaholu, jaki doktar nijak nie maje prava rekamiendavać) kahości moža rassłabić, a inšych tolki ŭzbudzić. «Niepažadana ŭžyvać kavu ci čaj nie tolki viečaram, a ŭžo ŭ druhoj pałovie dnia», — nahadvaje jana.
Taksama i naatropnyja preparaty kštałtu piracetamu lepiej užyvać u pieršaj pałovie dnia.
