Fota: Pexels / Pixabay
Padčas śviataŭ ludzi časta adkładajuć naviedvańnie doktara, ale nie varta ihnaravać simptomy, jakija śviedčać pra prablemy z sercam, jakija mohuć uźniknuć u śviatočny pieryjad.
Pa słovach miedykaŭ, zima i asabliva kaladnyja kanikuły — čas, kali zdarajucca ŭsploski sardečnych prystupaŭ i inšych prablem z sardečna-sasudzistaj sistemaj. Daśledavańni pakazali, što 25 i 26 śniežnia, a taksama 1 studzienia adbyvajecca bolš sardečnych śmierciaŭ, čym u astatnija dni hoda.
Inšyja prablemy z sercam, takija, jak sardečnaja niedastatkovaść, kali serca nie moža pierapampoŭvać dastatkovuju kolkaść kryvi i kisłarodu dla pracy inšych orhanaŭ, taksama ŭzmacniajucca padčas zimovych śviataŭ, kažuć kardyjołahi. Časta fiksujucca vypadki pulsujučaj arytmii — nierehularnaha i pačaščanaha sardečnaha rytmu. Naprykład, naviedvańnie adździaleńnia chutkaj dapamohi z nahody pulsujučaj arytmii ŭ Kalifornii značna ŭzrastaje padčas Kaladaŭ i Novaha hoda, pavodle daśledavańniaŭ, apublikavanych sioleta ŭ Nature Cardiovascular Research.
Miedycynskija prablemy, źviazanyja z sercam, uzmacniajucca zimoj, mahčyma, zbolšaha tamu, što reśpiratornyja virusy i chałodnaje nadvorje vyklikajuć niekatoraje zvužeńnie kryvianosnych sasudaŭ, što moža akazvać na serca bolšy cisk. Reśpiratornyja virusy, u tym liku COVID-19 i hryp, mohuć upłyvać na dychalnuju sistemu i ŭzrovień kisłarodu i pryvodzić da zapaleńnia. A śviaty dabaŭlajuć parušeńni rasparadku dnia, dyjety i snu, što moža pavialičyć ryzyku.
Śviatočnyja pieraboi
Hałoŭnaja prablema śviatočnych dzion, jak adznačajuć kardyjołahi, — ludzi radziej źviartajucca pa miedycynskuju dapamohu i čaściej zabyvajuć pryniać leki.
«Tyja, chto adčuvaje lohkija simptomy, časta adkładajuć pachod da doktara da novaha hoda, tamu što jany zaniatyja abo padarožničajuć», — kaža Mitč Ełkind, hałoŭny navukovy supracoŭnik Amierykanskaj kardyjałahičnaj asacyjacyi i nieŭrołah z Kałumbijskaha ŭniviersiteta ŭ Manchetenie. Pažyłym ludziam, jakija zaležać ad apiekunoŭ, moža być ciažka trapić da doktara, kali ich apiekuna niama pobač.
Stres ad padarožžaŭ, siamiejnych sustreč, mienšaha snu i napružanaha hrafiku taksama spryjaje prablemam z sercam. «Važna nie zabyvać pra svoj temp», — kaža Cina Šach, kardyjołah miedycynskaj kampanii Kaiser Permanente ŭ Sietle.
Źmieny ŭ charčavańni
Spakuślivyja śviatočnyja stravy — asabliva z vysokim utrymańniem soli — taksama pavyšajuć ryzyku prablemaŭ z sercam. Takim ža čynam upłyvaje i ałkahol.
Pa słovach doktara Šach, jana bačyć, što sardečnaja niedastatkovaść pavialičvajecca ŭ pacyjentaŭ, jakija niaŭvažliva staviacca da spažyvańnia soli i vybaru ježy i napojaŭ. U takich pacyjentaŭ moža nazapašvacca vadkaść, što vyklikaje zadyšku i patrabuje lačeńnia preparatami, jakija ŭvodziacca ŭnutryvienna.
Adnoj salonaj niezdarovaj stravy moža być dastatkova, kab vyklikać simptomy i praźmiernaje nazapašvańnie vadkaści. Zhodna z daśledavańniem, ahučanym na kanfierencyi Amierykanskaj kardyjałahičnaj asacyjacyi ŭ 2000 hodzie, ryzyka sardečnaha prystupu ŭ ludziej pavialičvajecca prykładna ŭ čatyry razy na praciahu dźviuch hadzin paśla pryjomu ciažkaj ježy.
«Dla ludziej z vysokim kryvianym ciskam adzin pryjom ježy z vysokim utrymańniem natryju moža značna pavysić arteryjalny cisk», — adznačaje Džon A. Osbarn, kardyjołah z Dałasa.
Ałkahol moža być asabliva niebiaśpiečnym dla ludziej ź fibrylacyjaj pieradserdzia abo pulsujučaj arytmijaj. «Daśledavańni pakazali, što kali ludzi z takim dyjahnazam pjuć bolš ałkaholu, u ich pavialičvajecca ryzyka epizodu FP na praciahu čatyroch hadzin», — kaža Hrehary M. Markus, kardyjołah i prafiesar miedycyny Kalifarnijskaha ŭniviersiteta ŭ San-Francyska. Pa słovach doktara, navat adna čarka pavialičvaje ryzyku prykładna ŭdvaja.
Jon rekamienduje ludziam z pulsujučaj arytmijaj źvieści da minimumu spažyvańnie ałkaholu abo całkam admovicca ad jaho.
Tryvožnyja prykmiety
Kali vy majecie prablemy z sercam, to, čym raniej vy źviernieciesia pa dapamohu, tym lepšy budzie vynik. Tamu važna terminova źviarnucca da doktara, kali ŭ vas vyjavilisia tryvožnyja prykmiety, kažuć kardyjołahi.
Prykmiety sardečnaha prystupu mohuć uklučać bol u hrudziach, jakuju časta apisvajuć jak pačućcio ciažkaści abo adčuvańnie, «byccam słon siadzić u vas na hrudziach». Časam bol moža ŭźnikać u levaj ruce, u šyi abo skivicy, a niekatoryja ludzi adčuvajuć zadyšku.
U žančyn simptomy sardečnaha prystupu mohuć być i inšymi. Heta moža być młosnaść, hałavakružeńnie, bol u śpinie i stomlenaść.
«Prykmiety sardečnaj niedastatkovaści — heta zadyška (asabliva kali vy nie zajmalisia fizičnaj aktyŭnaściu) i acioki noh», — kaža doktar Šach. Uzdućcie žyvata abo dyskamfort u žyvacie — jašče adzin mahčymy simptom, jak i strata apietytu.
Niazvodny suchi kašal — jašče adzin simptom. Taksama i raptoŭnaje pavieličeńnie vahi — na kiłahramy dva za tydzień.
Što rabić
Kali vaš blizki abo siabar adčuvaje simptomy sardečnaha prystupu, patelefanujcie ŭ chutkuju abo dastaŭcie jaho ŭ adździaleńnie nieadkładnaj dapamohi. Kali niechta hublaje prytomnaść i vyhladaje na toje, što ŭ jaho spyniajecca serca, patelefanujcie ŭ chutkuju i pačnicie sardečna-lohačnuju reanimacyju.
Amierykanskaja kardyjałahičnaja asacyjacyja raić vykarystoŭvać ručnuju sardečnuju reanimacyju (jak jaje rabić, možna daviedacca z videa na sajcie). Naciskańnie na hrudnuju kletku robicca adnoj rukoj, pakładzienaj na druhuju, z chutkaściu kala 100 razoŭ na chvilinu.
Nie admachvajciesia ad simptomaŭ, navat kali ich možna zbłytać ź inšymi raspaŭsiudžanymi zachvorvańniami, naprykład, ź piakotkaj.
«Nie dumajcie, byccam viedajecie, što heta takoje. Lepš praviercie», — kaža doktar Ełkind.
