Arciom Dubski
U siaredzinie 2000-ch Arciom Dubski ŭznačalvaŭ supołku «Maładoha Frontu» ŭ rodnych Asipovičach. Byŭ fihurantam hučnaj spravy «14-ci», u ramkach jakoj moładzievych aktyvistaŭ sudzili za ŭdzieł u mitynhu pradprymalnikaŭ u Minsku. Peŭny čas žyŭ va Ukrainie, paśla viartańnia ŭ Biełaruś trapiŭ u turmu, a paśla vychadu ŭ 2010-m znoŭ nakiravaŭsia va Ukrainu.
Uvosień u kvatery, dzie jon žyŭ, adbyŭsia vobšuk. Ukrainskija siłaviki šukali narkotyki i zbroju, paśla troch sutak Dubskaha vyzvalili biez vystaŭleńnia abvinavačańnia.
Paśla hetaha jon sprabavaŭ praz AAN damahčysia mižnarodnaj abarony ad ukrainskich i biełaruskich siłavikoŭ. A ŭ nastupnym hodzie źjechaŭ žyć u Polšču.
U Polščy, jak kaža pra siabie Dubski, palitykaj jon nie cikavicca, zajmajecca biznesam i błohierstvam. Niadaŭna ŭryvak adnaho ź videa Dubskaha pakazała BT. Na im były siabra «Maładoha frontu» abzyvaje banderaŭcami ŭkraincaŭ, jakija pryjšli da pomnika savieckim sałdatam u Varšavie pratestavać suprać udziełu rasijskaha pasła va ŭračystaściach z nahody 9 maja.
Žančynie, jakaja trymaje ŭkrainski ściah, jon kaža: «Vam nie soramna stajać z hetym nacyzmam?» Na jutub-kanale Dubskaha publikujecca šmat rolikaŭ, u jakich jon krytykuje ŭkraincaŭ abo zachaplajecca litaraj Z (simvał rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainie), ubačanaj na vulicy ŭ Varšavie.
Jak raskazaŭ Svabodzie Rafał Haveł z Centra manitorynhu rasisckich i ksienafobskich pavodzin, jany zacikavilisia asobaj Dubskaha paśla taho, jak da ich źviarnulisia biełaruskija apazicyjaniery ŭ Varšavie, aburanyja dziejańniami svajho ziemlaka.
Haveł: Jany raskazvali, što jon pavodzić siabie pravakacyjna, ckuje ŭkraincaŭ, nazyvaje ich publična fašystami i supracoŭničaje z polskimi prarasijskimi nacyjanalistami. Na jahonym ža videa bačna, jak jon publična abaraniaje pasła Rasii i napadaje na savieckich mohiłkach na ŭkraincaŭ, jakija vystupajuć suprać rasijskaj ahresii. Pavodle našych źviestak, pravakatar Arciom Dubski tolki što viarnuŭsia ź Biełarusi, dzie jaho dva tydni bačyli na sustrečach ź biełaruskimi śpiecsłužbami. Kali źjaviłasia infarmacyja pra hetyja kantakty, jon prydumaŭ kazku pra jaho nibyta aryšt biełaruskaj vyviedkaj i vyzvaleńnie praz dva tydni».
My parazmaŭlali i z Arciomam Dubskim. Jon śćviardžaje, što sapraŭdy byŭ niadaŭna ŭ Biełarusi, dzie sustrakaŭsia sa svajakami. 11 maja jany nibyta pajechali ŭ Minsk, dzie Dubskaha, pavodle jahonych słovaŭ, zatrymali, źbili, paśla čaho advieźli na dopyt u KDB.
Na noč jaho adpuścili dadomu ŭ Asipovičy pad abaviazańnie viarnucca na nastupny dzień. 12 traŭnia jon pajechaŭ u KDB i z taho času na suviaź nie vychodziŭ, a praź piać dzion svajakam paviedamili, što jon na Akreścina.
«Heta niapraŭda, što ja nidzie nie siadzieŭ i prydumaŭ kazki, — kaža Dubski.
Čałavieka, jaki tak kaža, nie było tam, kali mianie brali i kali ja siadzieŭ. Heta z toj ža sieryi, kab ja skazaŭ, što Cichanoŭski ciapier nie ŭ turmie, a na Kubie adpačyvaje. Jany prosta pomściać mnie, bo ja raskrytykavaŭ ich dziejnaść».
Letaś Dubski sapraŭdy źviartaŭsia ŭ Centr manitorynhu rasisckich i ksienafobskich pavodzin. Tady ŭ jakaści paciarpiełaha, u suviazi ź incydentam u varšaŭskim mietro, dzie ŭ jaho adbyŭsia kanflikt z kanduktarami. Pra zdareńnie tady pisała polskaja presa. Paśla taho jak kantralory pačuli akcent Dubskaha, jany pačali jamu pahražać. Heta i stała pryčynaj zvarotu ŭ Centr manitorynhu rasisckich i ksienafobskich pavodzin. Što adbyłosia paśla, raskazvaje pradstaŭnik Centra Haveł.
Haveł: My jaho pryniali i rastłumačyli, što zmožam dapamahčy, ale musim dačakacca, pakul svoj razbor zavieršyć palicyja. Jon paśla pryjšoŭ jašče niekalki razoŭ, ale byŭ strašna niezadavoleny i nazyvaŭ nas fašysckaj arhanizacyjaj. A potym apublikavaŭ dopis, u jakim pahražaŭ ablić siernaj kisłatoj supracoŭnikaŭ našaha centra. My pra heta ŭžo paviedamili ŭ prakuraturu Varšavy.
Haveł źviartaje ŭvahu na adno videa Dubskaha, dzie jon kaža, što pajedzie ŭ Rasiju i budzie źviazvacca ź siłami, jakija vajujuć va Ukrainie. Aprača taho, pavodle pradstaŭnika Centra manitorynhu rasisckich i ksienafobskich pavodzin, Dubski nieadnarazova publična chvaliŭ pradstaŭnika nieafašysckaj prarasijskaj arhanizacyi Vojciecha Alšanskaha, suprać jakoha ŭ Polščy ŭzbudžana piać kryminalnych spraŭ. Adzin z epizodaŭ datyčyć napadu na biełarusaŭ, jakija pratestavali suprać Łukašenki. U intervju Svabodzie Dubski skazaŭ, što ličyć pohlady Alšanskaha «zdarovym patryjatyzmam».
«Raniej Dubski dziejničaŭ na karyść ruchu antypryščepačnikaŭ u Polščy, — kaža Haveł. — Jon zdymaŭ roliki, svaryŭsia z palicyjantami, jakija prasili jaho nadzieć masku. Jaho roliki mieli pa paŭmiljona hledačoŭ. Hety ruch byŭ prasiaknuty rasijskimi ŭpłyvami, i jaho metaj byli pratesty i biesparadki. Ich finansavali ludzi, źviazanyja z Maskvoj.
Usia taktyka Rasii ŭ našym rehijonie — vyklikać biesparadki. I Dubski idealna siudy ŭpisvajecca.
Čamu ž jaho błohierskaja dziejnaść skancentravanaja na antyŭkrainskich dopisach i videa i čamu jon nazyvaje nieznajomych ukraincaŭ nacystami i banderaŭcami?
Dubski: Hety kanał nie całkam pra ŭkraincaŭ, zašmat honaru imi zajmacca. Heta kanał pra maje dumki i kanał dla palakaŭ pa-polsku. Spačatku tam była tema kavidu, žyćcio ŭ Polščy. Ciapier usie pra jaho zabyli i zanialisia Ukrainaj. Kali ŭ Polščy źjaviłasia šmat ukraincaŭ, ja pačaŭ zajmacca imi. U mianie baćka ŭkrainiec, ja tam žyŭ try hady, u mianie adna ź dziaŭčat była ŭkrainkaj. Kali ja vioŭ ahienctva pa pracaŭładkavańni, ja znajšoŭ pracu tysiačam ukraincaŭ. Ja maju poŭnaje prava mieć svaju dumku. Dziakuj Bohu, u Polščy za takoje pakul nie rasstrelvajuć. Ja štohod 9 maja chadžu na bližejšyja vajskovyja mohiłki, u mianie babula pamierła na vajnie. Razam z kaleham z «Maładoha frontu» i adnoj dziaŭčynaj my kupili hvaździki i pajšli tudy. Heta było śvinstva z boku ŭkraincaŭ. Ci moža narmalny čałaviek tancavać na mohiłkach u mascy śvińni? Tam ža pachavanyja i ŭkraincy. Ja ŭklučyŭ tam telefon, bo viedaŭ, jaki budzie farmat. Pasła ablili farbaj, jana dalacieła i na nas.
Jość ukraincy, jakija zmahajucca za svaju krainu, a jość nacysty i banderaŭcy, jakija kraduć kansiervy i atrymlivajuć sacyjalnuju dapamohu, majučy «Leksusy», i pavodziać siabie pa-śvinsku. Voś jany i jość nacysty. A toje, što BT pakazała ŭryvak z majho rolika, heta nie maja prablema. Jany pakazali heta i tak pa-svojmu. Ciapier pišuć, što mianie zavierbavaŭ KDB. Chłopcy, nijaki KDB nie matyvuje mianie nie lubić ukraincaŭ ci zadavać im krytyčnyja pytańni, jak dyktuje moj žyćciovy dośvied.
Jašče niekalki hadoŭ tamu aktyvisty «Maładoha frontu» vychodzili na pratesty ŭ Minsku z baneram, jaki ŭschvalaŭ Ściapana Banderu i Ramana Šuchieviča, jakich u Rasii ŭłady nazyvajuć nacystami. Ci pratestavaŭ Dubski suprać hetaha tady?
Dubski: Asabista ja nikoli nie vychodziŭ ź ich partretami. «Małady front» — heta nie prysud na ŭsio žyćcio i nie dyjahnaz. Heta byŭ jaskravy pieryjad u maim žyćci. Kali ja byŭ u MF, to heta nie značyć, što ja ŭsio žyćcio budu kryčać «Boh. Honar. Ajčyna». Čałaviek ža raźvivajecca. Tak i ja.
Rafał Haveł kaža, što navat kali ŭ Dubskaha i byli niejkija asabistyja incydenty z ukraincami, heta nie značyć, što adkazvać za ich maje ciapier uvieś ukrainski narod. Haveł nazyvaje taki padychod fašyzmam.
Dubski kaža, što z Polščy źjazdžać nie źbirajecca. Jon śćviardžaje, što nie baicca skarhi na jaho ŭ prakuraturu i hatovy navat dać pakazańni na detektary chłuśni.
