«Radyjo Svaboda» pahavaryła z žonkaj Eduarda Viktoryjaj, jakaja bolš za hod u emihracyi. Za miažoj jana naradziła dačku Emiliju, jakuju baćka bačyŭ tolki na fota.
«Dla mianie vielmi važna, kab Eduard nie stračvaŭ suviaź ź siamjoj, uśviedamlaŭ, što jon baćka»
Palityčnaha błohiera i aktyvista Eduarda Palčysa, aŭtara telehram-kanała Palchys, zatrymali ŭ kancy vieraśnia 2020 hoda. Spačatku Eduard prosta źnik, i try dni rodnyja nie viedali, dzie jon.
30 vieraśnia Eduard «znajšoŭsia» na Akreścina — adbyvaŭ 30-sutkavy administracyjny aryšt za masavyja akcyi. Adnak praź miesiac jaho nie vypuścili, vystavili abvinavačańnie ŭ «arhanizacyi masavych biesparadkaŭ» pa č. 1 art. 293 KK. Potym dadali jašče 3 kryminalnyja artykuły.
Uvosień 2020 hoda ciažarnaja žonka Eduarda Viktoryja vymušanaja była pakinuć Biełaruś. 16 śniežnia ŭ ich naradziłasia dačka Emilija. Ciapier Viktoryja z Emilijaj žyvuć u Vilni.
«Emilija ŭžo sprabuje ŭstavać, vielmi žvava poŭzaje, ale chadzić u jaje jašče nie atrymlivajecca. Vielmi aktyŭnaja dziaŭčynka. A Edzik šle mnie paštoŭki admysłova dla Emilii, ja ich čytaju joj. Ja taksama vielmi šmat i padrabiazna jamu pišu, kab jon, choć sam i nie pobač z nami, moh ujaŭlać, jak raście dačuška i što ŭ nas adbyvajecca.
Dla mianie vielmi važna, kali Edzik u turmie, stvarać takuju abstanoŭku, nibyta jon tut. Kab jon nie stračvaŭ suviaź z nami, uśviedamlaŭ, što jon baćka — jon ža kaliści vierniecca ŭ našu siamju», — raskazvaje Viktoryja pra muža.
«U jaho taki nastroj, što da novaha hoda budzie abvieščany prysud»
I Viktoryi, i baćkam Eduarda listy ad jaho zbolšaha dachodziać. Byvajuć pieraboi — da prykładu, na Dzień maci jon dasyłaŭ paštoŭki Viktoryi, jaje maci i svajoj maci — vinšavańni nie dajšli.
Što tyčycca spravy, siamja maje tolki samyja ahulnyja źviestki, bo Eduard, jaki ŭžo znajomicca z abvinavačańniem na «Vaładarcy», ničoha napisać nie moža. Advakat taksama pad padpiskaj ab nierazhałošvańni.
«Tamu jon piša niejkija asabistyja rečy. Adzinaje, što nam pisaŭ, što prahnozy niesuciašalnyja, na mały termin nie varta raźličvać. I zahadzia paprasiŭ baćkoŭ, kab jany ŭžo rychtavali jamu rečy, jakija spatrebiacca ŭ kałonii.
U jaho taki nastroj, što da novaha hoda budzie abvieščany prysud. Jon nie dumaje, što sam sudovy praces budzie doŭhi. I, chutčej za ŭsio, sud budzie zakryty. Prynamsi, jon baćkoŭ nastrojvaje, kab jany padrychtavali jamu rečy chutčej», — kaža Viktoryja.
Usie pobytavyja prablemy ź pieradačami, pasyłkami ŭziali na siabie baćki Eduarda, jakija žyvuć u Lidzie.
«Baćki vielmi mocna trymajucca. I toje, što ich dapamoha vielmi patrebnaja synu, taksama daje im siły. I toje, što ŭ nas źjaviłasia Emilija, — heta taksama vialikaja radaść, jakaja nam usim dapamahaje trymacca», — dadaje jana.
«Adčaju bolš na svabodzie, a palitźniavolenyja za kratami majuć bolš aptymizmu»
Miarkujučy pa listach, nastroj u Eduarda badziory, jon nie adčajvajecca. Piša, što šmat čytaje, pracuje turemnaja biblijateka, šmat knih zastajecca ŭ kamierach ad byłych siadzielcaŭ.
«U listach Edzik razvažaje, što dla jaho navat karysna ŭziać paŭzu, spynicca, kali niama infarmacyjnaha šumu, padumać, pieraasensavać štości. Pračytaŭ šmat histaryčnych prac, jakija raniej chacieŭ pračytać, ale ruki nie dachodzili. Naprykład, pračytaŭ bijahrafiju Napaleona.
Mnie samoj padajecca, što adčaju bolš na svabodzie, a palityčnyja źniavolenyja za kratami bolš badzioryja, majuć bolš aptymizmu — takaja voś dziŭnaja sytuacyja.
U tym, što jon siadzić, ni ja nie vinavataja, ni moj muž nie vinavaty. Tym bolš, što na svabodzie taksama jość adkaznyja zadačy, jakija treba vykonvać kožnamu z nas. U mianie heta naša siamja, naša dačka, tamu treba znachodzić radaść u hetym, znachodzić, jak siabie padtrymlivać», — razvažaje Viktoryja.
Pa jaje słovach, dapamahaje toje, što jana realistka, u jaje niama ružovych akularaŭ i nadziei, što muž vyjdzie nieŭzabavie — praz hod, maksimum dva.
«Ja razumieju, što jamu daduć hadoŭ 7—10. I sapraŭdy, treba nastrojvacca na vialiki termin, tak budzie lahčej z usim spraŭlacca, i nastrojvajusia na horšaje. I dapamahaje toje, što radujusia tamu žyćciu, jakoje jość ciapier, radujusia siońniašniamu dniu. I nie treba siabie dajmać, što ty tut na voli, a muž za kratami.
Mnie padajecca, što tut treba mienš refleksavać, a paviarnucca tvaram da sytuacyi, jakaja jość, i ź joj spraŭlacca», — pierakananaja jana.
«Uzrovień absurdu tolki narastaje, pakul niebiaśpiečna viartacca»
Što tyčycca viartańnia na radzimu, Viktoryja pryznajecca, što dumaje pra heta pastajanna, i nie adzin raz vyznačała dla siabie peŭnyja terminy.
«Ja tut užo hod. I pastajanna staŭlu za metu: «Voś da novaha hoda viarnusia… Da viasny viarnusia… Letam užo dakładna vierniemsia! Ale voś prajšoŭ hod, i ŭ mianie takoje adčuvańnie, što my tut nadoŭha.
Dla mianie takim aryjenciram na viartańnie była dumka, što kali Edzika asudziać, nakirujuć u kałoniju, ja viarnusia ŭ Biełaruś i budu padtrymlivać jaho sama. Navat dumki byli — pasialicca dzie-niebudź bližej da kałonii. Mnie zdavałasia, tady ŭsio zacichnie, budzie bolš biaśpiečna. Ale kali hladžu, što adbyvajecca, uzrovień absurdu tolki narastaje, to, mnie padajecca, pakul niebiaśpiečna viartacca.
Ciapier dla mianie sihnałam dla viartańnia budzie, kali Edzik skaža, što ŭžo možna viartacca. Ale pakul jon naadvarot kaža, kab ja pakul nie viartałasia i zastavałasia za miažoj», — ščyra pryznajecca Viktoryja.
Da vymušanaj emihracyi Viktoryja ŭžo pryzvyčaiłasia. U Vilni vielmi šmat biełarusaŭ. Litoŭcy da susiedziaŭ staviacca dobrazyčliva.
«Kantakty za hod vybudavalisia. Jość da kaho i pa dapamohu źviarnucca, jość da kaho ŭ hości schadzić, i jość kamu da nas u hości pryjści», — kaža Viktoryja, žonka palitviaźnia Eduarda Palčysa.
***
Eduarda Palčysa abvinavačvajuć pavodle čatyroch artykułaŭ Kryminalnaha kodeksa:
art. 130 (naŭmysnyja dziejańni, nakiravanyja na ŭzbudžeńnie inšaj sacyjalnaj varožaści i varožaści pa prykmiecie inšaj sacyjalnaj prynaležnaści, učynienyja hrupaj asobaŭ, jakija pryviali da inšych ciažkich nastupstvaŭ);
- art. 293 (arhanizacyja masavych biesparadkaŭ);
- art. 342 (arhanizacyja dziejańniaŭ, što hruba parušajuć hramadski paradak);
- art. 361 (zakliki da dziejańniaŭ, nakiravanych na pryčynieńnie škody nacyjanalnaj biaśpiecy Respubliki Biełaruś).
