Адным з самых дыскутаваных нарматыўных актаў лістапада стаў указ прэзідэнта ад 11 лістапада 2011 «Аб некаторых мерах па ўдасканаленні адносін у галіне будаўніцтва, адабрання і прадстаўлення зямельных участкаў».
Гэтым указам аднаўляецца дзеянне нашумелага ў свой час указа прэзідэнта ад
Нягледзячы на тое, што новыя патрабаванні па тэрмінах будаўніцтва жылых дамоў і дач уступяць у сілу з 1 сакавіка 2012 г., аб перспектывах будаўніцтва і наступствах прыняцця гэтага ўказа варта задумацца ўжо цяпер.
Указам прадугледжана, што будаўніцтва жылога дома, дачы павінна быць завершанае на працягу 3 гадоў з моманту дзяржаўнай рэгістрацыі правоў на зямельны ўчастак.
Дадзены тэрмін будаўніцтва можа быць падоўжаны мясцовым выканкамам, але толькі адзін раз і не больш чым на 2 гады. Указ вызначае падставы для падаўжэння тэрміну будаўніцтва: матэрыяльнае становішча грамадзяніна альбо іншыя паважлівыя прычыны (хвароба, адсутнасць у Рэспубліцы Беларусь або іншая ўважлівая прычына). Пры гэтым, як часта ў нас бывае, указам не вызначаны парадак падаўжэння тэрмінаў будаўніцтва, што выклікае шмат пытанняў, якія пакуль застаюцца без адказаў. Па якіх крытэрах будзе вызначацца матэрыяльнае становішча і паважлівая прычына? Ці з’яўляецца працяг будаўніцтва абавязкам выканкама або гэта толькі яго права?
Указам таксама прадугледжанае права грамадзяніна ажыццявіць кансервацыю не завершанага будаўніцтвам жылога дома, дачы на тэрмiн, якi не перавышае 3 гадоў. Абсалютна нелагічнай выглядае норма, якая дазваляе кансервацыю толькі адзін раз.
Распрацоўшчыкі ўказа не маглі не ведаць, што ў нашых кліматычных умовах ажыццяўляць будаўніцтва дома ў перыяд з лістапада па пачатак красавіка проста немагчыма. А гэта больш за 5 месяцаў у годзе!А ў некаторых месцах, дзе адсутнічаюць нармальныя пад’язныя шляхі, будоўля пачынаецца толькі ў траўні, калі дарогі да ўчасткаў высыхаюць.
Большасць грамадзян, якія будуюць дамы, самі робяць кансервацыю сваіх будоўляў на зіму. Таму калі дзяржава і вырашыла абмежаваць тэрміны будаўніцтва, чаму нельга даць грамадзянам на законнай падставе кансерваваць свае будынкі на зіму? Калі тэрмін кансервацыі будаўніцтва ў 3 гады для распрацоўшчыкаў з’яўляецца прынцыповым — не трэба абмяжоўваць колькасць кансервацый, досыць сумаваць тэрмін усіх кансервацый і абмежаваць яго ў трыма гадамі.
Указам усталявана, што калі жылы дом або дача не будуць пабудаваныя ў тэрмін, яны будуць канфіскаваныя па рашэнні суда.Пасля гэтага яны ці выкупляюцца выканкамам па цане дзяржаўнай ацэнкі, альбо рэалізуюцца з публічных таргоў.
Станоўчым у параўнанні з патрабаваннямі па тэрмінах будаўніцтва, што дзейнічалі ў 2006–2009, з’яўляецца тое, што завяршэннем будаўніцтва паводле новага ўказа з’яўляецца ўзвядзенне падмурка, сцен і даху. Раней было прадугледжана, што заканчэннем будаўніцтва з’яўляецца ўвядзенне дома ў эксплуатацыю. Але гэта, напэўна, адзіны станоўчы момант.
Прыняцце гэтага ўказа менавіта цяпер выклікае здзіўленне.У самім указе напісана, што прыняты ён у мэтах развіцця індывідуальнага жыллёвага будаўніцтва, скарачэння колькасці не завершаных будаўніцтвам незакансерваваных жылых дамоў, дач. Аднак распрацоўшчыкі ўказа, напэўна, не падумалі, за кошт якіх крыніц зараз будзе развівацца індывідуальнае будаўніцтва. Нават уладальнікі бізнэсу не спяшаюцца будавацца. Усе свабодныя сродкі, як правіла, укладзеныя ў бізнэс, і на будаўніцтва іх сапраўды не хапае. А што казаць пра сярэдні клас або простых грамадзян, калі сярэдняя зарплата па рэспубліцы
Зразумела, што ўвядзеннем такіх нормаў дзяржава жадае змагацца з грамадзянамі, якія атрымалі ў свой час участкі без намеру будавацца, а з надзеяй прадаць іх даражэй. Гэты ўказ падобны да іншай ініцыятывы, якая ўжо які год лунае ў сценах дзяржаўных органаў — усталяваць мінімальны працэнт гатоўнасці дома для рэгістрацыі яго ў якасці незавершанага будынка, а значыць, для перапродажу. У афіцыйных выступленнях прадстаўнікі Дзяржкаммаёмасці заяўлялі, што зарэгістраваць незавершанае будаўніцтва і прадаць яго можна будзе таксама толькі ў тым выпадку, калі будзе стаяць дом з падмуркам, сценамі і дахам.
На ўсе падобныя ініцыятывы хочацца задаць сустрэчнае пытанне: навошта было першапачаткова раздаваць участкі тым, хто не будзе будавацца?Дзяржава ў жаданні падтрымаць малазабяспечаных пастаянна стварае перадумовы для злоўжыванняў. А потым спрабуе штучна з гэтым змагацца.
Ідэальным варыянтам вырашэння праблемы будзе спыненне бясплатнай раздачы зямельных участкаў.Неабходна дазволіць свабодны рынкавы абарот зямлі, продаж з аўкцыёнаў або па рэальнай рыначнай цане не 20–30 участкаў у месяц, а ўсіх участкаў, якія выдзяляюцца для індывідуальнага будаўніцтва. Тады грамадзяне, якія бяруць участак проста таму, што яго даюць, застануцца без участкаў. А купляць участкі будуць тыя, хто разлічыў усе рэсурсы і насамрэч збіраецца будавацца. І калі грамадзянін заплаціць 20–25 тыс. даляраў за ўчастак зямлі, то ён сам будзе кроўна зацікаўлены ў тым, каб пабудаваць дом у самыя кароткія тэрміны.
