Уладзімір Макей і міністр замежных спраў Венгрыі Петэр Сіярта. Фота: szijjarto.peter.official
«Тэма дня — відавочна выказванне Макея аб тым, што калі ЕС не спыніць санкцыі, то гэта прывядзе да страты дзяржаўнасці Беларусі.
Мне, вядома, цяжка ўтрымацца і не адзначыць, наколькі гэты пасаж наўпрост пацвярджае ўсё, што я казаў раней. Галоўным чынам тое, што ўсе «пасы» ў бок Расіі з нагоды ядзернай зброі, Крыма, Украіны і інтэграцыі — гэта не «капітулявалі» і «Крэмль даціснуў», гэта акурат шантаж Еўропы: размаўляйце з намі, альбо мы зробім вось так. І робіцца гэта не для таго, каб «легчы пад Расію», а якраз наадварот: каб, схіліўшы ЕС да дыялогу, атрымаць прастору для манеўру, каб ад Крамля і яго сцэнарыяў ухіліцца.
Гэта такое «рабі са мной што хочаш, толькі не кідай у цярновы куст» — выказванні, якія трэба чытаць роўна наадварот.
І Макей сёння прамовіў гэта адкрытым тэкстам.
Дзяржаўнасць, калі ёй размахваць як рэальным (і, магчыма, апошнім) аргументам, гэта сур'ёзна.
Асабліва ж калі ўспомніць, што «дзяржавай» яны называюць выключна сябе і маюць на ўвазе пад ім выключна сваю ўладу.
Таму, нягледзячы на ўсю сур'ёзнасць аргумента, шанцаў на тое, што ён будзе пачуты, думаю, вельмі і вельмі мала, гэта значыць, прыкладна нуль.
Праблема ж у тым, што ў Еўропе (ды і не толькі) пад дзяржавай разумеюць якую-ніякую, а сістэму інстытутаў, асновай дзейнасці якой з'яўляецца, як гэта ні дзіўна можа прагучаць, такая непатрэбная ў Беларусі рэч, як Закон.
Тэрыторыя, над якой садзяць самалёты і з якой адпраўляюць суседзям полчышчы мігрантаў, паралельна накіроўваючы лазер у вочы памежнікам (гэта значыць, выконваюць закон), — гэта ў еўрапейскім разуменні не зусім, каб ужо дзяржава, хутчэй — нейкі анклаў (беззаконня). І калі нават звышпрагматычны Еўрапейскі бюракрат глядзіць на свет выключна праз прызму сваіх інтарэсаў, а на ўсякія там правы чалавека і свабоду слова яму напляваць з высокай званіцы, то нават для такога палітыка сэнс і каштоўнасць Беларусі і ўлады ў ёй былі толькі да моманту, пакуль на яе можна было глядзець, як на буфер бяспекі паміж ЕС і Расіяй.
Але ў сённяшняй сітуацыі гэта ўжо нават у сэнсе real politics ніякі не буфер, а наадварот — крыніца дадатковых рызык і выдаткаў. Вось у ЕС ёсць свой участак судакранання з Расіяй — Калінінградская вобласць. «Там такой вакханаліі не адбываецца», — падумае еўрапейскі бюракрат, і ў гэтым будзе рацыянальнае зерне.
Не хачу падацца занудным, але нешта падказвае, што ў бягучым статусе-кво нават гандаль такім сур'ёзным лотам, як «дзяржаўнасць», шанцаў на поспех не мае. Таму што без законнасці гэта паняцце — пусты гук.
І калі нават у рэжыму захоўваецца нейкая, хай тэарэтычная, магчымасць пераканаць Захад, што з Мінскам трэба мець справу проста па факце, таму што іншай улады ўсё адно няма, а рашэнні прымае гэтая, то пачынаць трэба з вяртання ў краіну законнасці як галоўнага індыкатара наяўнасці свядомасці «партнёра».
Бо на што здольныя ў рэжыме «не да законаў» ужо добра паказалі, усіх уразілі, усе ацанілі і мець далей з такім справы… ну, не вельмі хочуць».
