Яна казала: «Людзей ня крыўдзі — во табе Бог».
У яе 11 дзяцей, з два тузіны ўнукаў і безьліч праўнукаў, і яна ня толькі помніла імя кожнага зь іх, але й ведала акалічнасьці іхняга жыцьця, бо вельмі жыва цікавілася нават самай драбніцай іхных лёсаў.
Яна была бабуляю маёй жонкі, але сталася і маёй бабуляй, і бабуляй маіх дзяцей (сваіх праўнукаў), бо была вельмі ласкавым і натуральна шчырым ды надзвычай добрым чалавекам.
Яшчэ месяц таму яна распавяла мне пра маё ж вясельле, — як яна не хацела туды йсьці (не ўпадабала жаніха сваёй унучкі-прыгажуні), але яе ўгаварылі, — і яна сядзела моўчкі, покуль ёй «чарыцу не далі». А тады ўжо яна «расхадзілася — і пяяла, і танчыла, што ўсім было хораша». Тады ёй было 70.
А сёньня зранку яна памерла, наша бабуля Зіна.
Помню, як мы йшлі ў суседнюю вёску наўпрасткі — ральлёю. То яна, з кійком, паварочвалася да нас з жонкаю, азіраючыся на запыханых гарадзкіх, і казала: «Што вы там чаўпецеся, давайце хутчэй!» Тады ёй было роўна 80.
Мова яе была адурэнная — яна да сьмерці гаварыла беларускаю.
Яе вулічная мянушка ў вёсцы Хацюхова была Кажа, — вяскоўцам гэтае слова падавалася дзіўным і чужым: у іх не казалі «кажа», а гаварылі «гавора» («гаворыць»).
Сама ж яна зь вёскі Казубец Крупскага раёна (гэта каля Хацюхова), а там ужо казалі «кажа», і, пабраўшыся са сваім мужам Іванам, яна пераехала да яго ў Хацюхова, а там — толькі «гавора».
Яна ані словам не зьмяніла мову сваёй вёсачкі, «дзе пуп закапаны». Сэнс гэтай фразы бабуля патлумачыла мне на радзіме — у хаце сваёй сястры ў Казубцы.
Тады ёй было 90.
А месяцы тры таму яна сьпявала мне песьні («Я многа песень знала: як у каго якое сьвята ў вёсцы — мяне часта клікалі, бо я завадатаркаю была, вясёлаю была»).
Тады ёй было 95.
Учора ўвечары я прачытаў ёй, ужо непрытомнай, «канон на зыход душы», і сёньня зранку яна памерла.
Хто ўмее, хто можа і хто хоча — памяніце ў малітве бабулю Зіну.
Ёй 95.
