Памеры раслін, пладоў і мерыстэмы ў звычайных таматах і мадыфікаваных раслінах. Фота: cshl.edu
Навукоўцы знайшлі спосаб зрабіць плады пэўных раслін, у прыватнасці таматаў, значна большымі ў памерах. Пра яго яны распавялі ў часопісе Nature Genetics.
Даследаванні двух штамаў таматаў з незвычайна вялікімі пладамі паказалі генетыкам сувязь памераў пладоў і працай пары генаў. Змены ў іх дазволілі атрымаць яшчэ большыя плады.
Памер пладоў, як паказала даследаванне, залежыць ад працэсаў у мерыстэме — тканіне ў верхняй частцы сцябла, дзе дзеляцца ствалавыя клеткі. Ген пад назвай WUSCHEL вызначаны як адказны за стымуляцыю вытворчасці ствалавых клетак, а ген CLAVATA3 — за падаўленне іх вытворчасці.
Пратэін другога гену патрабуе для карэктнай работы ланцужок з трох малекул цукру, але гэты ланцужок атрымалася скараціць. Такая змена другога гену дазваляе з дапамогай першага вырабляць больш ствалавых клетак, што дае большыя плады.
Механізм спрацуе і для многіх іншых раслін. Напрыклад, у кукурузы можна павялічыць колькасць ядраў у кіяху. Хутчэй за ўсё, плады мадыфікаваных раслін будуць бяспечнымі для здароўя, але пакуль такіх даследаванняў яшчэ не праводзілі. Пра смак пладоў не паведамляецца.
Амаль такія ж змены адбываліся і без мадыфікацыі генаў пры селекцыі. Вядомыя нам таматы, што іспанцы прывезлі ў Еўропу пяцьсот год таму, ужо былі гігантамі ў параўнанні з недалёкімі продкамі. Не так даўно памідоры па памерах былі не большыя за масліны.
