«Ekstremisckaj» pryznali navukovuju manahrafiju pra vajnu
U Biełarusi pryniali rašeńnie pryznać «ekstremisckaj» navukovuju manahrafiju Śviatłany Kazłovaj «Ahrarnaja pałityka nacystaŭ u Zachodniaj Biełarusi: Płanavańnie. Zabieśpiačeńnie. Ažyćciaŭleńnie». Jana była vydadziena ŭ 2019 hodzie vydaviectvam «Januškievič».
17.10.2022 / 17:36
Adpaviednaje rašeńnie 7 kastryčnika pryniaŭ sud Centralnaha rajona Minska.
Jakija padstavy dla pryznańnia čysta navukovaj pracy «ekstremisckaj» — nie paznačajecca i, jak pakazvaje papiaredniaja praktyka, naŭrad ci niechta budzie heta i admysłova tłumačyć, jak i znajomić hramadskaść nie tolki z ekśpiertnymi zaklučeńniami, ale i z proźviščami samich «ekśpiertaŭ», jakija, chutčej za ŭsio, nosiać na plačach pahony.
Možna mierkavać, što ŭvahu na siabie vydańnie źviarnuła pieradusim tym, što vydadziena ŭ niedziaržaŭnym vydaviectvie, kiraŭnik jakoha, Andrej Januškievič, nie tak daŭno patrapiŭ pad represii asabista, a inšaja vydadzienaja im kniha, «Sabaki Jeŭropy» Alhierda Bachareviča, taksama zdabyła ekstremiscki status.
Što da samoha źmiestu knihi — to heta nie ideałahičnaje vydańnie, a zvyčajnaja navukovaja manahrafija, zasnavanaja na vyvučeńni archiŭnych materyjałaŭ. U joj aŭtarka spakojna i biez pafasu raźbiraje asablivaści žyćcia viaskoŭcaŭ u Zachodniaj Biełarusi pad niamieckaj akupacyjaj, płany niamieckich akupacyjnych uładaŭ u dačynieńni da hetaj terytoryi i asablivaści ich realizacyi. Ničoha takoha, što nadta padryvała b asnovy, u joj niama, ale ŭ ciapierašniaj Biełarusi luboje nieaficyjoznaje vydańnie, pryśviečanaje Druhoj suśvietnaj vajnie — u zonie ryzyki.
Pry hetym cikava, što ŭ asnovu manahrafii Śviatłany Kazłovaj pakładzienaja kandydackaja dysiertacyja aŭtarki, padrychtavanaja i abaronienaja ŭ 2006 hodzie ŭ Instytucie historyi NANB pad kiraŭnictvam zahadčyka addzieła vajennaj historyi IH NANB Alaksieja Litvina. Nijakich piarečańniaŭ hetaja praca tady nie vyklikała, jana biez asablivych prablem prajšła i abaronu na navukovaj radzie instytuta, i zacviardžeńnie Vyšejšaj atestacyjnaj kamisijaj.
Siarod tych, chto tady stanoŭča vykazvaŭsia pra jaje, byŭ i tahačasny dyrektar Instytuta historyi, a ciapier akademik-sakratar Addzialeńnia humanitarnych navuk i mastactvaŭ NANB Alaksandr Kavalenia.
To-bok vartaść pracy dla navuki i biasškodnaść dla ideałohii była pacvierdžanaja na dziaržaŭnym uzroŭni. Ale ciapier kniha patrapiła ŭ ruki bolš hłybokich «znaŭcaŭ».
Vydaviec knihi Andrej Januškievič kamientuje navinu tak:
«Ułady chočuć abhruntavać, što vydańnie našym vydaviectvam «ekstremisckich» knih nosić sistemny charaktar. Toj fakt, što ŭ asnovie knihi lažyć uzornaja dysiertacyja, abaronienaja ŭ Instytucie historyi Akademii navuk, što davali hetaj knizie žyćcio vialikija načalniki ad historyi, siońniašnija adepty absurdnych historyka-ideałahičnych ustanovak režymu, ich zusim nie biantežyć. U samoj knizie niama nijakich ekstremisckich idej albo vysnoŭ. Heta ŭzvažanaje navukovaje daśledavańnie, pohlad daśledčyka na prablemu, jaki abapirajecca na fakty i dakumientalnuju bazu».