Biełarus źniaŭ zabyty ŭkład praz 23 hady. Što stała sa źbieražeńniami?
U dalokim 1999 hodzie Dźmitryj zvolniŭsia z pracy, źniaŭ hrošy z układu i z’jechaŭ z Biełarusi. U 2022-m jon nienadoŭha viarnuŭsia ŭ krainu i daviedaŭsia, što ŭsie hetyja hady na jahonym układzie zastavalisia hrošy. Čytač padzialiŭsia z sajtam Onlíner vypiskaj pa rachunku, a žurnalisty pahladzieli, što adbyłosia z hrašyma za dva dziesiacihoddzi zachoŭvańnia ŭ banku.
20.07.2022 / 20:19
Čytač: «Padličyŭ, što za 23 hady moj układ devalvavaŭsia da dołara prykładna ŭ 87 razoŭ»
«22 červienia 1999 hoda ja zvolniŭsia z Iljičoŭskaj fabryki pieršasnaj apracoŭki voŭny. Praz miesiac źniaŭ hrošy z układu «Vyjhryšny» ŭ «Biełarusbanku» i byŭ upeŭnieny, što jaho zakryjuć. Viarnuŭsia ŭ krainu ja tolki ŭ 2022 hodzie. Pajšoŭ u bank, kab razabracca z inšym svaim rachunkam, a kasir prapanavała zakryć stary — tak ja i daviedaŭsia, što ŭsie hetyja hady na im lažali hrošy. 12 žniŭnia 1999 hoda mnie pieraličyli na hety rachunak jašče adzin zarobak (mabyć, pradpryjemstva paśla pieraraźliku akazałasia mnie pavinna) — da taho času ja ŭžo byŭ za miežami Biełarusi», — raspaviadaje čytač.
Za hety čas układ pieražyŭ dźvie denaminacyi, i kožny hod na reštu spraŭna naličaŭsia dachod — ad 11 da 45%.
«Cikava voś što. U žniŭni 1999-ha mnie na rachunak pryjšło 4 młn 515 tys. rubloŭ, jakija z hadami pieratvarylisia ŭ 48 kapiejek. Ja padličyŭ, što amal za 23 hady moj układ devalvavaŭsia tolki ŭ adnosinach da dołara prykładna ŭ 87 razoŭ. Voś heta ja razumieju sapraŭdy «vyjhryšny» ŭkład», — dzielicca padlikami Dźmitryj.
Što heta za rachunak taki?
Układy «Vyjhryšnyja» byli papularnyja ŭ SSSR, kali hrošy na roznych umovach prymalisia ŭ nasielnictva addzialeńniami Aščadnaha banka Savieckaha Sajuza. Sutnaść nastupnaja: dachod pa vyjhryšnych układach naličvajecca ŭ vyhladzie pracentaŭ u pamiery staŭki ŭkładu «da zapatrabavańnia» (z 2005 hoda jana składaje 0,5 pracenta hadavych) z praviadzieńniem štohadovaj kapitalizacyi. Taksama pa ŭsich układach dvojčy na hod (u krasaviku i kastryčniku) pravodzicca śpiecyjalnaja łatareja. Na kožnyja 1000 rachunkaŭ razyhryvajucca 25 vyjhryšaŭ:
• 1 vyjhryš — 900% siaredniaha astatku ŭkładu za minułaje paŭhoddzie;
• 2 vyjhryšy — 450% siaredniaha astatku ŭkładu za minułaje paŭhoddzie;
• 2 vyjhryšy — 225% siaredniaha astatku ŭkładu za minułaje paŭhoddzie;
• 20 vyjhryšaŭ — 112% siaredniaha astatku ŭkładu za minułaje paŭhoddzie.
Pa kožnym układzie, što pieramoh u łatarei, vyznačajecca suma vyjhryšu, jakaja na praciahu 15 dzion pastupaje na rachunak.
«Rozyhryš pravodzić śpiecyjalnaja kamisija, u iakuju ŭvachodziać nie tolki rabotniki banka, ale i pradstaŭniki inšych arhanizacyj, pradpryjemstvaŭ, ustanoŭ adukacyi», — taksama ŭdakładniajuć u banku.
Paśla raspadu SSSR układy praciahnuli svajo miernaje žyćcio ŭ «Biełarusbanku» (mahčymaść adkryć ich spyniłasia tolki ŭ krasaviku 2007 hoda). Pry hetym najaŭnyja ŭkłady «Vyjhryšnyja» praciahvajuć lažać u banku, a pry žadańni navat papaŭniajucca ŭładalnikami. Łatarei pa ich taksama pravodziacca.
Vyśviatlajem, chto «z’ieŭ» hrošy
Kali mierkavać pa vypiscy, to ŭ łatarei banka Dźmitryj tak ni razu i nie vyjhraŭ, a tysiačy stali koskaj paśla nula ŭ vyniku denaminacyi 2016 hoda. U «Biełarusbanku» nie zmahli raspavieści Onlíner pra pryčyny, jakija pieratvaryli hrošy na ŭkładzie ŭ pył, spasyłajučysia na zakon «Ab abaronie piersanalnych źviestak». Taksama zastałasia nieviadomaj kolkaść adkrytych układaŭ «Vyjhryšnych».
Adnak pasprabujem prasačyć, jak daŭžynia sumy ŭkładu z kožnym hodam stanaviłasia ŭsio mienšaj. Denaminacyja ŭ kancy 1999-ha prybrała try nuli, i 4,5 młn pieratvarylisia ŭ 4,5 tys. rubloŭ. Dziakujučy tamu, što da 2012 hoda pracenty ŭsio ž kapali, na rachunku było ŭžo 4,815 tys. rubloŭ (a pa kursie dołara na hety dzień — prykładna $0,5).
Paśla denaminacyi 2016 hoda źnikli jašče čatyry nuli — i z 4,815 tys. atrymałasia 0,48 rubla. Da momantu zakryćcia rachunku hrošy na im nie tolki pieratvarylisia z miljonaŭ rubloŭ u kapiejki, ale i z ekvivalentnych $16,5 stali roŭnyja $0,19, heta značyć, abiascenilisia ŭ 87 razoŭ.
«Čytač na sabie zaznaŭ pryčynu, pa iakoj u Biełarusi nie chočuć davać kredyty ŭ biełaruskich rublach biez pryviazki da valuty. Rubiel — mienš stabilnaja valuta, čym dołar, tamu i ryzyki pa rublovych układach vyšejšyja. Bieskantrolnaja emisija hrošaj nie raz pryvodziła da paskoranaj inflacyi i nastupnaj denaminacyi, jakija niepaźbiežna adbivalisia na ŭkładach. Pa ŭkładzie čytača jakraz i možna prasačyć niekalki chvalaŭ hipierinflacyi, — kamientuje ekanamičny ekśpiert BEROC Leŭ Lvoŭski. — Naohuł, staŭki pa ŭkładach u bankach redka pieravyšajuć čakanuju inflacyju, a kali i pieravyšajuć, to na paru pracentaŭ.
Viadoma, u historyi Biełarusi zdaralisia momanty, kali na depazicie možna było zarabić, ale ŭ siarednim jany dazvalajuć u lepšym vypadku zachavać hrošy. Kali inflacyja pieravysiła tuju, što prahnazavałasia bankam, to ŭkładčyk hublaje hrošy, a kredytaatrymalnik, naadvarot, zastajecca ŭ vyjhryšy. Tak što kali b hety čałaviek u 1999 hodzie ŭziaŭ ipateku ŭ rublach, dyk jon by šmat vyjhraŭ».