Рэканструкцыя выгляду прадстаўніка гравецкай культуры / Выява: Tom Björklund's Facebook
Больш за сто гадоў навукоўцы спрачаліся наконт таго, хто насяляў Цэнтральную Еўропу пасля апошняга ледавіковага перыяду. Міжнародная даследчая група з Цюбінгенскага ўніверсітэта пры ўдзеле навукоўцаў з Універсітэта Гётынгена праліла святло на генетычную гісторыю еўрапейскіх продкаў.
У той час як папярэднія гіпотэзы ў асноўным грунтаваліся на археалагічных знаходках, у новым даследаванні навукоўцы выкарыстоўвалі вялікі масіў даных геномаў еўрапейскіх паляўнічых-збіральнікаў. Даследаванне, апублікаванае ў Nature, раскрывае фактычныя працэсы засялення і ўзаемадзеяння грамадстваў еўрапейскіх паляўнічых і збіральнікаў, што жылі падчас ледавіковага і пасляледавіковага перыядаў.
Набор даных быў найвялікшым з калі-небудзь сабраных: былі прааналізаваныя геномы 356 дагістарычных асобін з розных археалагічных культур, у тым ліку новыя наборы геномных даных 116 асобін з 14 розных краін Еўропы і Цэнтральнай Азіі.
Gizmodo распавядае, што групы, якія насялялі Цэнтральную і Паўднёвую Еўропу да апошняга ледавіковага максімуму (самай халоднай часткі апошняга ледніковага перыяду), адносіліся да гравецкай культуры, якая існавала ў Еўропе ад 32000 да 24000 гадоў таму.
Гравецкая культура вядомая сваімі «фігуркамі Венеры» / Выява: MatthiasKabel / Wikimedia Commons
Згодна з даследаваннем, нашчадкі заходніх гравецкіх папуляцый (якія існавалі на тэрыторыі сучаснай Францыі, Іспаніі і Партугаліі) саступілі месца салютрэйскай і магдаленскай культурам, якія з адступленнем ледавікоў рушылі на паўночны ўсход у астатнюю Еўропу.
Як паведамляе выданне myScience, адным з важных вынікаў выявілася дзіўнае генетычнае падабенства паміж чалавечымі парэшткамі з паўднёва-заходняй Еўропы ўзростам каля 18000 гадоў і парэшткамі з Машыцкай пячоры на поўдні Польшчы. Навукоўцы кажуць, што гэта пацвярджае вынікі папярэдніх археалагічных даследаванняў — што менавіта прадстаўнікі магдаленскіх культур, вядомыя навукоўцам сваімі пячорнымі малюнкамі, каланізавалі Цэнтральную Еўропу з паўднёвага захаду пасля адступлення ледавікоў. Яны стварылі свае паселішчы ў нізкагорнай зоне паміж рэкамі Рэйн і Одэр, дзе жылі цягам 3500 гадоў.
Рэканструкцыя выгляду магдаленскай жанчыны / Выява: скрыншот з YouTube
Калі ў канцы ледавіковага перыяду, прыкладна 14000 гадоў таму, пацяпленне прывяло да змены папуляцыі, з’явіліся групы паляўнічых-збіральнікаў пасляледавіковага перыяду. Так, на месцы аднаго з пахаванняў на поўначы Германіі, узрост якога складае каля 8000 гадоў, парэшткі шэрагу асобін дазволілі апісаць тагачаснае насельніцтва па вонкавым выглядзе. Яны мелі цёмную скуру і блакітныя або зялёныя вочы, што адпавядае тыповаму выгляду карэннага насельніцтва Цэнтральнай Еўропы часоў мезаліту.
Бізон з пячоры Альтаміра, намаляваны прадстаўнікамі магдаленскай культуры / Выява: Museo de Altamira y D. Rodríguez
У выніку даследавання ўпершыню былі выяўленыя доказы ўзаемадзеяння паміж асобамі са згаданага паўночна-германскага пахавання і супольнасцямі паляўнічых-збіральнікаў з Усходняй Еўропы. Усходнееўрапейская супольнасць тады адрознівалася знешнім выглядам: у іх была больш светлая скура і цёмныя вочы. У гэты час утварылася Балтыйскае мора — і гэта, верагодна, спрыяла павелічэнню кантактаў усход-захад.
Такім чынам, пасля амаль адсутнасці кантактаў (і практычна без генетычнага абмену) паміж групамі паляўнічых-збіральнікаў у Заходняй і Усходняй Еўропе на працягу тысячагоддзяў — узаемадзеянне аднавілася каля 8000 гадоў таму. Разам з гэтым адбыўся і зрух да аселага спосабу жыцця, заснаванага на сельскай гаспадарцы, што было вельмі далёкім ад спосабу жыцця паляўнічых і збіральнікаў ледавіковага перыяду.
