«Абяцалі зрабіць начальнікам аддзела, а потым папрасілі здаць ключы»
— Я цяпер у пошуку новай працы. Калі на сумоўі пытаюцца, чаму мяняю месца, адказваю: з-за непадзеленай сімпатыі. HR да гэтага ставяцца нармальна, гавораць, што такое бывае. Але я не акцэнтую на гэтым увагу, няма жадання афішаваць імёны.
Папярэдняе месца працы Алена знайшла на сайце з вакансіямі. Кампанія шукала спецыяліста па продажах і абяцала заробак ад 2700 рублёў.
Алена зацікавілася і адгукнулася. Далей былі стандартныя сумоўі, з дзяўчынай заключылі дамову падраду.
— Умовы былі такія: 600 рублёў акладу і 1,5% ад продажаў. Але ў кампаніі сказалі, што зацікаўленыя ў маёй прысутнасці і гатовыя ў першыя тры месяцы плаціць 2000 рублёў, а ў далейшым пры выкананні плана продажаў — 2700. Хоць раней я ўвесь час працавала з прадуктамі харчавання, зразумела, што спраўлюся з продажамі прадукцыі легпрама і ведаю, якія недахопы трэба выправіць.
З 25 мая выходзіла на працу, гэта была неаплатная стажыроўка.
З пачатку чэрвеня была падпісаная дамова падраду. Была вусная дамоўленасць, што выпрабавальны тэрмін працягнецца тры месяцы, і на кожны месяц будзе афармляцца дамова падраду. Калі абвясцілі, што не будуць працягваць са мной працоўныя адносіны, мяне папрасілі падпісаць новую дамову — тэрмінам не з 1 да 31 жніўня, а літаральна на тыдзень.
У працэсе працы Алена знаёмілася з калегамі. Кажа, усё ішло добра, але ў нейкі момант адзін з кіраўнікоў стаў аказваць увагу, хаця яна казала, што супраць стасункаў на працоўным месцы.
— У першы месяц мне ўжо далі зарплату 2300 рублёў. Я купіла гарнітур і абмяркоўвала гэта з калегам. Адзін з кіраўнікоў пачуў гэта і сказаў, што налічыць на картку яшчэ 300 рублёў, каб я набыла сабе новы касцюм, бо гэты яму не падабаецца. Я пра сябе пасмяялася, але вырашыла нічога яму не адказваць.
Аднойчы ён запрасіў мяне на абед. Я расцэньвала гэта так: ён узяў працоўную адзінку, яму трэба ведаць матывацыю чалавека і як ім кіраваць. За абедам мы абмяркоўвалі працоўныя тэмы. Пытаўся пра развод, я казала пра сына, але зноў-такі палічыла, што ён проста даведаецца інфармацыю аб працаўніку.
Потым ён пачаў дасылаць паведамленні, перыядычна запрашаў на сустрэчы, але я адмаўлялася. Калі казаў кампліменты, я проста адказвала «дзякуй» і сыходзіла, не заахвочвала гэта. Ён даслаў на працу кветкі праз курʼера. Калегі пыталіся, адкуль яны, але зразумела, што я не магла нікому расказаць. Адпраўніку сказала: «Гэта танны падкат, спыняйце». Пасля гэтага тыдні два ён ніяк сябе не праяўляў.
Потым зноў пачаў пісаць. Я прапанавала сустрэцца пасля працы і паразмаўляць, у офісе перад калегамі рабіць гэта не хацелася. Сказала: «Дзякуй за ўвагу, але я не магу на яго адказаць, бо ёсць рызыкі. Я не для гэтага сюды прыйшла, адносіны тут мне не патрэбныя. Я ў разводзе, ёсць сын. І давайце чэсна: вы не прыцягваеце мяне як мужчына. Для мяне першачарговае тое, што я павінна зарабіць, хачу вырашыць пытанне з кватэрай».
Па словах Алены, пасля гэтага паведамленняў яна не атрымлівала. На пачатку жніўня быў сход камерцыйнага аддзела, дзе абʼявілі, што яна будзе начальнікам аддзела продажаў кампаніі па Беларусі. Пасля гэтага была нефармальная частка.
— З 1 верасня я павінна была ўступіць на пасаду з заключэннем кантракта. Я першапачаткова прагаворвала, што ў мяне ёсць амбіцыі расці. У ліпені ў мяне быў KPI зарабіць 2000 рублёў, і я яго перавыканала, зайшла з прадуктам у новыя сеткі, з якімі кампанія раней не супрацоўнічала. Мне спадабалася працаваць у лёгкай прамысловасці нават больш, чым у прадуктах харчавання.
На сходзе той самы кіраўнік казаў: «Вучыцеся ў Алены весці перамовы, мы зайшлі ў новыя сеткі, з якімі раней не працавалі». Мяне гэта не насцярожыла, таму што гэтыя словы былі пацверджаныя маёй працай. У нейкі момант ён прапанаваў паехаць да яго дадому адзначаць далей. Я сказала: «Не ведаю, куды паедзеце вы, а я — да сябе дадому». Развярнулася і пайшла.
Гэта адбылося ў пятніцу, а потым, паводле слоў Алены, яна атрымала ад кіраўніка паведамленне, што ёй трэба быць гатовай «да рознага развіцця падзей». У панядзелак яе папрасілі здаць працоўныя ключы.
— У пятніцу была прэзентацыя, які я спецыяліст, а ў панядзелак я ўжо сышла з працы. У агульны чат я напісала: «Дзякуй, з вамі было прыемна супрацоўнічаць, але я знайшла іншую працу». Вядома, спачатку ў мяне быў шок, потым я разаслала рэзюмэ і з аўторка пачала шукаць працу. Разумею, што ў сучасных умовах гэта няпроста. Было запрашэнне выходзіць на працу, але там самая нізкая аплата працы сярод усіх прапаноў, таму я працягваю пошукі.
Перажываць такую гісторыю складана. Мне цікава, як з гэтым жывуць і спраўляюцца людзі. Гэта насамрэч шок. Калі табе не падабаецца чалавек і ты баішся пачынаць з ім адносіны, як быць?
Ведаю, што меркаванні наконт гэтай гісторыі падзеляцца. Хтосьці скажа, што я сама вінаватая, «круціла хвастом» перад мужчынам. Калі б я першапачаткова давала надзею — гэта адно, але я адразу сказала, што ў мяне іншыя прыярытэты, мне не патрэбныя адносіны на працы. У мяне дзве вышэйшыя адукацыі, я чытаю шмат літаратуры па менеджменце, пракачваюся ў продажах. Я сама сябе зрабіла і не гатовая згаджацца на ўсё дзеля карʼеры.
Не думаю, што за два месяцы магло ўзнікнуць нейкае каханне. Так, магчыма, я спадабалася чалавеку, яго прыцягнула мая знешнасць. Але я іду ў краму, і на мяне глядзяць мужчыны — я да гэтага прывыкла. У мяне ёсць прыродныя даныя, пры тым, што я не трачу на сябе шмат грошай. Ператварыцца ў не зразумець каго, каб на мяне не глядзелі? Лічу, што маю права выглядаць так, як я хачу.
Адна з сябровак сказала: дык трэба было ногі не галіць. Перастаць падабацца сабе, каб не падабаецца мужчыну? Гэта дзіўна.
Наконт былога месца працы Алена кажа: нават калі б была магчымасць вярнуцца, у такіх умовах працаваць было б складана.
А што кажа закон?
Што можна зрабіць у такіх сітуацыях? Юрыст Таццяна Равінская ўдакладняе, што дамова падраду не азначае праходжання выпрабавальнага тэрміну, гэта звычайная грамадзянска-прававая дамова аб выкананні вызначанага абʼёму працы. Пасля заканчэння яго тэрміну ў наймальніка не ўзнікае абавязку заключаць кантракт. Аднак калі наймальнік дапусціў падмену працоўных адносін грамадзянска-прававымі, то грамадзянін можа пайсці ў суд.
— Дагавор падраду рэгулюецца ў першую чаргу Грамадзянскім кодэксам. Згодна з пунктам 1 артыкула 656 ГК, па дагаворы падраду адзін бок (падрадчык) абавязваецца выканаць па заданні другога боку (заказчыка) пэўную работу і здаць яе вынік заказчыку ва ўстаноўлены тэрмін, а заказчык абавязваецца прыняць вынік працы і аплаціць яе.
Працоўны дагавор — пагадненне паміж работнікам і наймальнікам, у адпаведнасці з якім работнік абавязваецца выконваць работу па адной або некалькіх пасадах, вызначаных дагаворам, і выконваць унутраны працоўны распарадак. А наймальнік абавязваецца даваць работніку абумоўленую працоўнай дамовай працу, забяспечваць умовы працы, прадугледжаныя заканадаўствам аб працы, своечасова выплачваць зарплату.
Прасцей кажучы, працоўны дагавор і дагавор падраду — гэта розныя дагаворы, якія рэгулююцца розным заканадаўствам.
— Толькі заключэнне працоўнай дамовы/кантракта можа зʼяўляцца падставай для ўзнікнення працоўных адносін паміж наймальнікам і працаўніком.
Заключаючы грамадзянска-прававыя дагаворы, прадметам якіх зʼяўляецца выкананне работ па адпаведных прафесіях і спецыяльнасцях, наймальнікі ў парушэнне заканадаўства дапускаюць падмену працоўных адносін грамадзянска-прававымі. Наймальнік рызыкуе тым, што грамадзянін зможа ў судовым парадку даказаць гэта і запатрабаваць аформіць з ім працоўныя адносіны.
Калі ж гаворка ідзе менавіта пра дагавор падраду і бакі выканалі свае абавязацельствы, то работнік не можа прымусіць арганізацыю яшчэ раз заключыць такую дамову або працягнуць яе.
